ΔΟΞΑ ΕΝ ΥΨΙΣΤΟΙΣ ΘΕΩ

                                             Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ἄν δέν εἶναι καθόλου εὔκολο ὁ ἀνθρώπινος νοῦς μας νά συλλάβει τήν ὑπερβατικότητα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, μπορεῖ ὅμως νά Τόν δοξολογεῖ γι’ αὐτήν.

  Οἱ ἄγγελοι δοξολογοῦν μέ οὐράνιους ὕμνους τόν τεχθέντα Κύριο καί μέ χαρά ἀναγγέλουν στούς ποιμένες τό μέγα γεγονός πού θά ἀποτελέσει τομή στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐκεῖνοι δέχονται ἐκστατικά τό χαρούμενο μήνυμα.

  Οἱ ἁπλοϊκοί αὐτοί ποιμένες γιά τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους εἶχαν τό προνόμιο νά ἐπικοινωνήσουν μέ τόν ὑπερφυσικό κόσμο τῶν ἀγγέλων καί ἀξιώθηκαν νά γίνουν μάρτυρες τοῦ θαύματος τῶν Χριστουγέννων. Συνήθως, κάποιος ἀπ’ αὐτούς παίζει τή φλογέρα του, ἀναμιγνύοντας τή μουσική, τέχνη ἀνθρώπινη, μέ τό ἀγγελικό ἄσμα. Σέ ὁρισμένες συνθέσεις, κάποιος ἀπό τούς ποιμένες συνομιλεῖ μέ τόν Ἰωσήφ.

   Σέ δεσπόζουσα θέση καί τό ἀστέρι, τό ὁποῖο τελικά στάθηκε πάνω ἀπό τό σπήλαιο, ρίχνοντας μία ἀκτῖνα του πάνω ἀπό τήν κεφαλή τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, τό ἀστέρι γίνεται καί ἕνας ἀγγελιοφόρος ἀπό τό ὑπερπέραν, πού μηνύει ὅτι στή γῆ γεννήθηκε «ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» Θεός. Τό ἀστέρι, ἀφοῦ ὁδήγησε τούς Μάγους στή φάτνη, μᾶς δείχνει τώρα τήν κατεύθυνση πού χαράσσει ἡ ἐνσάρκωση τῆς φιλάνθρωπης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Ἀπόσπασμα ἀπό τήν ὁμλία τοῦ συγγραφέα ὑπό τόν τίτλο,

Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί: Εἰκονογραφικές προσεγγίσεις στό μυστήριο τῶν Χριστουγέννων, 

πού πραγματοποιήθηκε στίς 18 Δεκεμβρίου 2019 στόν ἱερό ναό Ἁγίου Θεράποντος Ζωγράφου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν 

«Δεύτε ίδωμεν πιστοί» – Εικονογραφικές προσεγγίσεις στο Μυστήριο των Χριστουγέννων

Ομιλία του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτη, Δρ. Θεολογίας με θέμα: «Δεύτε ίδωμεν πιστοί» – Εικονογραφικές προσεγγίσεις στο Μυστήριο των Χριστουγέννων, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2019 στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίου Θεράποντος Ζωγράφου.

Πηγή: Pemptousia.gr

ΔΕΥΤΕ ΙΔΩΜΕΝ ΠΙΣΤΟΙ

      

                                Ἡ Θεοτόκος

 Ἀπό τήν ἀρχή ἡ Ἐκκλησία συνέδεσε τίς ἱερές εἰκόνες μέ τό γεγονός τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Λόγου. «Ὁ ἀχώρητος παντί ἐχωρήθη ἐν γαστρί», ψάλλουμε. Χώρεσε, σχηματίσθηκε ὡς ἄνθρωπος μέσα στό ἁγνό σῶμα τῆς Παρθένου. Ἔτσι, πρώτη Του εἰκόνα φανερώθηκε κατά τήν ἐνανθρώπησή Του. Θά μπορούσαμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ἡ πρώτη ἁγιογράφος στάθηκε ἡ Κυρία Θεοτόκος, ὅπως παραστατικά μᾶς λέει τό κοντάκιο τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας: «Ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος τοῦ Πατρός ἐκ Σοῦ Θεοτόκε, περιεγράφη σαρκούμενος, καί τήν ῥυπωθεῖσαν εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου εἰς τό ἀρχαῖον ἀναμορφώσας τῷ θείῳ κάλλει συγκατέμιξε».

  Ἡ θέση τῆς Θεοτόκου εἶναι κυρίαρχη στήν εἰκόνα, ἐξαίροντας μέ τόν τρόπο αὐτό τή συμμετοχή καί τό ρόλο της στό ἔργο τῆς σωτηρίας. Ἄλλωστε, κατά τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, κατέχει τά δευτερεῖα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἔτσι ἡ Θεοτόκος προβάλλεται μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση στό κέντρο τῆς παράστασης ἐνῶ παράλληλα ὁ ἁγιογράφος τίς δίνει διαστάσεις πέρα ἀπό τό μέτρο. Εἰκονίζεται σέ ἄμεση σχέση μέ τό τέκνο της -προσφέροντας τήν ἀγκαλιά της ὡς θρόνο- ἀλλά διατηρεῖ καί κάποια ἀπόσταση ἀπ’ αὐτό, ἀπόσταση πού ὑπαγορεύεται ἀπό τήν γνώση ὅτι Θεός τό γεννηθέν.

  Τή βρίσκουμε στήν κορυφή ἑνός λόφου ὄρους, ὁ ὁποῖος τό ὁποῖο διαμορφώνεται πρό τοῦ σπηλαίου τῆς Γεννήσεως. Πρόκειται περί συμβολικῆς θέσης, καθώς ἐκείνη εἶναι, σύμφωνα μέ τή βυζαντινή ὑμνολογία, τό ὄρος τό ἅγιον καί τό ὄρος τό ἀλατόμητον ἀπ’ ὅπου θά ἐξέλθει ὁ Χριστός, ὅπως ψάλλουμε στόν Ἀκάθιστο Ὕμνο.

  Ἡ στάση καί ἡ ἔκφραση τῆς καθήμενης ἤ ἀνακεκλιμένης σέ πορφυρένια στρωμνή ἤ γονατιστῆς Θεοτόκου ἀντανακλᾶ κυρίως τήν ἀντίληψη γιά τόν μέ ἤ χωρίς ὠδίνες τοκετό τοῦ θείου βρέφους, καθώς καί τήν πρόθεση νά ἐξαρθεῖ πότε ἡ θεότητα καί πότε ἡ ἀνθρωπότητα τοῦ Κυρίου. Ἔτσι, γιά παράδειγμα, σέ ὁρισμένες παραστάσεις τῆς Γεννήσεως, ἡ ἀνάλαφρη, μισοκαθισμένη ἤ μισοξαπλωμένη Θεοτόκος προδίδει τήν ἀπουσία πόνων κατά τόν τοκετό της καί συνεπῶς τήν παρθενική γέννηση καί τή θεία καταγωγή τοῦ βρέφους. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός διδάσκει ὅτι ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἦταν συνάμα «δι’ ἡμᾶς, καθ’ ἡμᾶς καί ὑπέρ ἐμᾶς», δηλαδή σωτήρια, φυσική καί ὑπερφυσική» καί συνάμα  «ὑπέρ νόμον κυήσεως».

   Ἀτενίζοντας τήν Παρθένο Μαρία δίπλα στό θεῖο βρέφος, ἐμπνεόμαστε ἀπό τήν ἁγνότητά της καί διδασκόμαστε ἀπό ἐκείνην πῶς νά ὑπακοῦμε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ· πῶς νά ἐνσαρκώνουμε κι ἐμεῖς στήν ψυχή μας τό Λόγο, τόν Ἰησοῦ Χριστό· πῶς νά προετοιμάζουμε τή ψυχή καί ὅλη τήν ὕπαρξή μας, γιά νά γίνει τόπος ἀνάπαυσής Του. Διδασκόμαστε πῶς νά καθαρίζουμε τήν καρδιά μας «τοῦ κατοικῆσαι τόν Χριστόν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» κατά τόν Ἀπόστολο. Παρακινούμαστε νά ἐνσαρκώνουμε κι ἐμεῖς πνευματικά τόν Θεό Λόγο, δίνοντας σάρκα καί ὀστᾶ στή διδασκαλία Του μέ τό νά  τήν ζοῦμε καί νά τή μεταδίδουμε καί στούς ἄλλους, στήν πράξη καί τή θεωρία, ἀληθινά καί ζωντανά.

  Ὅσο ὁ Χριστός γεννᾶται στήν ψυχή μας τόσο ὁ ἔσω ἄνθρωπος ἀναγεννᾶται. Ὅσο ὁ Χριστός, ὁ νέος Ἀδάμ, αὐξάνει μέσα μας, τόσο ὁ παλαιός, ὁ χοϊκός Ἀδάμ, ἀδυνατεῖ καί χάνεται.

Ἀπόσπασμα ἀπό ὁμιλία τοῦ γέροντος Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στόν ἱερό ναό Ἁγίου Θεράποντος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, στίς 14 Δεκεμβρίου 2019 μέ τίτλο:

Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί: 

Εἰκονογραφικές προσεγγίσεις στό μυστήριο τῶν Χριστουγέννων

---

ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΟΤΕΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ: ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ

Τά Χριστούγεννα στό Ἅγιον Ὄρος. Συνομιλία μέ τόν Γέροντα Πατάπιο Καυσοκαλυβίτη στήν ἐκπομπή ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ τῆς Δημοτικῆς Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης TV 100. Παραμονή Χριστουγέννων 2019, ὥρα 21.00.

"ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ" ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΤΑΠΙΟ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ TV 100. ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2019 ΩΡΑ 21.00

Μία μυσταγωγική και στοχαστική συνομιλία με τον Αγιορείτη Γέροντα και συγγραφέα ΠΑΤΑΠΙΟ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ, μέσα στο πνεύμα αγάπης των Χριστουγέννων.

Ο Γέρων Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης μιλά στον Στέλιο Λουκά για τα Χριστούγεννα στο ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, τα βιβλία του για Αγιασμένες μορφές των Καυσοκαλυβίων, αναλύει την εικόνα των Χριστουγέννων και τα σύμβολά της, για την σπουδαία Βιβλιοθήκη της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων και για το θησαυρό των Χειρογράφων .

-ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ;

-ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΑΝ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΟ ΒΑΘΜΟ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ;

-ΤΙ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ Η ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ;

Στην εκπομπή προβάλλονται αποσπάσματα από σχετικά βίντεο παραγωγής της Σκήτης Καυσοκαλυβίων.

"ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ" ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΤΡΙΤΗ 24 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 9 ΤΟ ΒΡΑΔΥ

ΣΑΒΒΑΤΟ 28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 2 ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ (ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ)

ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΩΡΕΣ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ:

http://www.fm100.gr ή https://www.fm100.gr/live/tv100

 

(Ἀπό τό Δελτίο Τύπου τῆς Δημοτικῆς Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης)

ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Ο ΓΕΡΩΝ ΠΑΤΑΠΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΕΛΙΟ ΛΟΥΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ " ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ"

ΥΠΟΔΟΧΗ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΦΟΒΕΡΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ

Στιγμιότυπα ἀπό τήν ὑποδοχή ἀντιγράφου τῆς ἱερᾶς

 εἰκόνος τῆς Θεοτόκου Φοβερᾶς Προστασίας

 τῆς μονῆς Κουτλουμουσίου στό 424 Στρατιωτικό 

Νοσοκομεῖο Θεσσαλονίκης. 

   

 

 Ἡ λαμπρή ἐκδήλωση πραγματοποιήθηκε στίς 13 Δεκεμβρίου 2019, στόν ἱερό ναό τοῦ Νοσοκομείου, ὁ ὁποῖος τιμᾶται στή μνήμη τοῦ ἁγίου Λουκᾶ τοῦ ἰατροῦ, ἐπισκόπου Συμφερουπόλεως.

 Τήν εἰκόνα προσεκόμισαν ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος καί προσέφεραν στό Νοσοκομεῖο, ὁ καθηγούμενος τῆς μονῆς Κουτλουμουσίου ἀρχιμ. Χριστόδουλος καί πατέρες τῆς Μονῆς

 καί τήν ὑποδέχθηκαν ὁ μητροπολίτης Νεαπόλεως  καί Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας,

ὁ προϊστάμενος τοῦ Ναοῦ π. Δημήτριος Πιττάκης, ἱερεῖς και διάκονοι τῆς Μητροπόλεως, ὁ διευθυντής τοῦ Νοσοκομείου, πλῆθος ἀξιωματικῶν καί νοσηλευομένων. 

Μετά τό πέρας τῆς ἐκδήλωσης, ἡ εἰκόνα ἐναποτέθηκε μέ λαμπρή πομπή σε προσκυνητάριο στόν χῶρο ὑποδοχῆς τοῦ Νοσοκομείου πρός ἀέναον προσκύνησιν ἀπό τό  προσωπικό τοῦ Νοσοκομείου, τῶν νοσηλευομένων και τῶν ἐπισκεπτῶν.

ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΑΓ. ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ. ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

"ΔΕΥΤΕ ΙΔΩΜΕΝ ΠΙΣΤΟΙ" ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓ. ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ. ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΣΚΗΤΗ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

                              

                                                                                                                                                            

Οἱ ἀ­σκη­τι­κές μορ­φές πού ἀκροθιγῶς πα­ρου­σι­ά­ζουμε σήμερα στήν ἀγάπη σας, μέ τήν αὐ­θεν­τι­κό­τητα τῆς ἁ­πλό­τη­τας καί τή γνη­σι­ό­τητα τοῦ ἀ­πα­ρα­χά­ρα­κτου μο­να­χι­κοῦ τους βίου, ἐ­πα­λη­θεύ­ουν δι­αρ­κῶς τό μυ­στή­ριο τῆς πί­στεως καί ἐ­πι­βε­βαι­ώ­νουν τήν πα­ρου­σία τοῦ Θεοῦ στόν κό­σμο μας, πι­στο­ποι­ῶν­τας τή δυ­να­τό­τητα πού ἔ­χουμε οἱ ἄν­θρω­ποι γιά κοι­νω­νία μέ τόν Θεό καί με­τοχή στήν αἰ­ω­νι­ό­τητα.

   Οἱ ἐ­νά­ρε­τοι Καυ­σο­κα­λυ­βῖ­τες γέ­ρον­τες τῶν δύο τε­λευ­ταίων αἰ­ώ­νων συ­νέ­χι­σαν τήν ὑ­περ­χι­λι­ετῆ πα­ρά­δοση τοῦ ἁ­γι­ω­νύ­μου Ὄ­ρους καί προ­στέ­θη­καν στή χρυσή ἁ­λυ­σίδα τῶν ὁ­σίων Πα­τέ­ρων·

 ἄλ­λω­στε ὁ ἁ­γι­ο­ρεί­τι­κος χρό­νος μόνο μέ τήν αἰ­ω­νι­ό­τητα θά μπο­ροῦσε νά εἶ­ναι συγ­χρο­νι­σμέ­νος.

 [...]  Ἡ σκήτη, ὡς ὀρ­γα­νω­μέ­νος μο­να­στι­κός οἰ­κι­σμός, ἱ­δρύ­θηκε στίς ἀρ­χές τοῦ 18ου αἰ. ἀπό τόν ὅ­σιο Ἀ­κά­κιο τόν Καυ­σο­κα­λυ­βίτη. Ὁ ὅ­σιος Ἀ­κά­κιος ἦρθε ἐδῶ στά 1680 καί κα­τοί­κησε στό Σπή­λαιο πού βρί­σκε­ται στήν ἀ­να­το­λική πλευρά τῆς Σκή­της. Ὁ μι­κρός ἀλλά τόσο κα­θα­γι­α­σμέ­νος χῶ­ρος τοῦ Σπη­λαίου δέν κα­τά­φερε νά κα­λύ­ψει τίς με­γα­λό­φω­νες βρον­τές τῆς ἀ­ρε­τῆς καί τῆς ἁ­γι­ό­τη­τάς του. Τά χα­ρί­σματά του ἔ­γι­ναν γνω­στά τόσο στό Ἅ­γιον Ὄ­ρος ὅσο κι ἔξω ἀπ' αὐτό. Μο­να­χοί ἀπό παν­τοῦ, ἦρ­θαν γιά νά ἔ­χουν τόν Ὅ­σιο ὡς Γέ­ροντά τους καί ἔ­κτι­σαν μι­κρές κα­λύ­βες γύρω ἀπό τό Σπή­λαιο. Ὅ­ταν ἀρ­γό­τερα οἱ μο­να­χοί αὐ­ξή­θη­καν πολύ σέ ἀ­ρι­θμό, ὁ ὅσιος Ἀκάκιος ὀρ­γά­νωσε τό μο­να­στικό τους οἰ­κι­σμό σέ σκήτη, ὁ­ρί­ζον­τας καί Τυ­πικό πού θά ἀ­κο­λου­θεῖ ὁ τρό­πος τῆς ζωῆς τους. Ἔτσι ἱ­δρύ­θηκε ἡ Σκήτη πού ἀ­φι­ε­ρώ­θηκε στήν Ἁ­γία Τρι­άδα.

[...]  Ἔλεγε κά­ποτε ὁ ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης σέ ἐ­πι­σκέ­πτες του στό Μήλεσι: «Στό Ἅ­γιον Ὄ­ρος δύο ἡ ὥρα γί­νε­ται ξε­ση­κω­μός. Αἰ­σθα­νό­μουνα δέος τήν ὥρα ἐ­κείνη. Ἡ προ­σευχή ἔ­σειε τόν τόπο, τόν πνευ­μα­τικό κό­σμο. Τό Ἅ­γιο Πνεῦμα ἐρ­χό­ταν καί πλημ­μύ­ριζε μέ οὐ­ρά­νια χαρά τίς ψυ­χές τῶν μο­να­χῶν». Καί λέ­γον­τας αὐτά, ἄ­φησε ἕνα ἀ­φυ­πνι­στικό μή­νυμα:

 «Καί τώρα τό Ἅ­γιο Πνεῦμα θέ­λει νά μπεῖ στίς ψυ­χές μας, ὅ­πως καί τότε, ἀλλά σέ­βε­ται τήν ἐ­λευ­θε­ρία μας, δέν θέ­λει νά τήν πα­ρα­βι­ά­σει. Πε­ρι­μέ­νει νά τοῦ ἀ­νοί­ξουμε μό­νοι μας τήν πόρτα καί τότε θά μπεῖ στήν ψυχή μας καί θά τήν με­τα­μορ­φώ­σει»...

   [...]  Ἄς εἶ­ναι αἰ­ω­νία ἡ μνήμη του κα­θώς καί ὅ­λων τῶν Πα­τέ­ρων πού μέ μι­κρές πι­νε­λιές σκι­α­γρα­φή­σαμε πτυ­χές ἀπό τή μα­κα­ρι­στή ζωή τους. Οἱ εὐ­χές τους ἄς συ­νο­δεύ­ουν ὅ­λους μας καί τά ἔν­θεα κα­τορ­θώ­ματά τους ἄς ἀ­να­ζω­πυ­ρώ­σουν τόν πνευ­μα­τικό ζῆλο τῶν ἐ­πί­δο­ξων μι­μη­τῶν τους. 

      Οἱ ἁ­γι­α­σμέ­νες μορ­φές τῶν Καυ­σο­κα­λυ­βίων, ἀπό τό με­γάλο ἡ­συ­χα­στή τοῦ δε­κά­του τε­τάρ­του αἰ­ῶνα, ὅ­σιο Μά­ξιμο τόν Καυ­σο­κα­λύβη μέ­χρι καί τόν σύγ­χρονό μας, ὅσιο Πορ­φύ­ριο τόν Καυ­σο­κα­λυ­βίτη, ἔ­φθα­σαν στόν ἐ­ρά­σμιο τόπο, πού ὅ­λοι προ­σκλη­θή­καμε νά κα­τοι­κή­σουμε.

  Ὁ τρό­πος καί ὁ δρό­μος τῆς θε­ώ­σεως καί τῆς σω­τη­ρίας τοῦ ἀν­θρώ­που εἶ­ναι αἰ­ώ­νιος καί ἀ­σφα­λής. Εἶ­ναι ὁ δρό­μος τῶν Ἁ­γίων!

   Ἄς τόν ἀκολουθήσουμε!

Ἀποσπάσματα ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ γέροντος Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στόν ἱερό ναό Ἁγίων Ἀποστόλων Καλάμου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Κηφισίας. Σάββατο, 14 Δεκεμβρίου 2019

ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΛΑΜΟ ΑΤΤΙΚΗΣ

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΣΚΗΤΗΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΚΩΔΙΚΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ

                               

  

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ἡ Βιβλιοθήκη τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων. 
Τά νεώτερα στοιχεῖα γιά τούς γραφεῖς τῶν κωδίκων της ἀπό τή συνεχιζόμενη ἔρευνα

Ἡ μικρή, πλήν ἀξιόλογη αὐτή Βιβλιοθήκη, παρ᾿ ὅλο πού ἡ ἵδρυσή της ἀνάγεται στίς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 18ου αἰώνα, κατέχει μία συλλογή ἀπό χειρόγραφους κώδικες, πού χρονολογοῦνται ἀπό τόν 11ο ὥς καί τόν 20ό αἰῶνα. 

Ἡ σημερινή συλλογή, πού μᾶς παραδόθηκε χάρη στήν φροντίδα καί τήν ἀξιέπαινη προσπάθεια τῶν κατά καιρούς βιβλιοφυλάκων τῆς Σκήτης, ἀποτελεῖται ἀπό 279 χειρόγραφα, τά περισσότερα τῶν ὁποίων εἶναι χάρτινα, ἐνῶ τρία εἶναι περγαμηνά. Ἐπιπλέον ὑπάρχουν καί μερικά περγαμηνά σπαράγματα. 

Ἡ συλλογή περιλαμβάνει κυρίως ἔργα ἁγιολογικά, πατερικά, πανηγυρικά, ὑμνολογικά, μουσικά καί ἱστορικά, πού προορίζονταν νά καλύψουν τίς πνευματικές ἀνάγκες τῶν πατέρων τῆς πλέον ἀπόμακρης καί δυσπρόσιτης ἁγιορειτικῆς Σκήτης. 

Χρονικά, τά χειρόγραφα αὐτά ἀντιπροσωπεύουν ὅλες τίς ἐποχές τῆς βυζαντινῆς, τῆς μεταβυζαντινῆς καί τῆς σύγχρονης περιόδου…

[…]  Κατά τήν ἔρευνά μας ἔχουν καταγραφεῖ ὀνόματα 46 κωδικογράφων τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων.

Στόν πλήρη Κατάλογο πού ἐκπονοῦμε, καί ὁ ὁποῖος θά δημοσιευθεῖ σύν Θεῶ στά Πρακτικά τοῦ Ἐπιστημονικοῦ Ἐργαστηρίου μας, καταγράφονται οἱ ἀριθμοί τῶν κωδίκων καί ὁ ἀναγραφόμενος ἤ ἐκτιμώμενος χρόνος γραφῆς, ἐνῶ συμπληρώνεται μέ ὑπομνήματα σχετικά μέ βιογραφικά στοιχεῖα τους, τήν κωδικογραφική παρουσία τους σέ ἄλλες Βιβλιοθῆκες καί τό τυχόν συγγραφικό τους ἔργο.

   Στό πλαίσιο αὐτό, διεξοδικότερη μελέτη στήν ἐν ἐξελίξει ἔρευνά μας γίνεται γιά τό κωδικογραφικό καί συγγραφικό ἔργο  τεσσάρων γραφέων τοῦ 18ου καί τοῦ 19ου αἰῶνα, ἀπό τόν παραπάνω Κατάλογο: τοῦ παπα-Ἰωνᾶ Καυσοκαλυβίτου, τοῦ μοναχοῦ Θεοκλήτου Καρατζᾶ τοῦ Βυζάντιου, τοῦ ἀρχιμανδρίτου Αὐξεντίου Λαυριώτου καί τοῦ μοναχοῦ Διονυσίου Ἁγιαρτεμίτου, πού μέ τήν ἀπροσμέτρητης ἀξίας ἐργασία τους, συνέχισαν τήν παράδοση τῶν προγενέστερων Ἁγιορειτῶν γραφέων…

 […]  Ἄξιο ἐπίσης νά ἀναφερθεῖ εἶναι τό φαινόμενο γραφεῖς νά ἔχουν συνάμα ἱστορήσει  μικρογραφίες ὡς ἁγιογράφοι.

  Ἀναφέρουμε, γιά παράδειγμα, τόν μελουργό καί ζωγράφο ἱερομόναχο Δαβίδ Σκοπελίτη πού στά  1742 στόν κώδικά του μέ τό Στιχηράριο τοῦ Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν  ἔχει ἱστορήσει  24 μικρογραφίες δεσποτικῶν καί θεομητορικῶν ἑορτῶν σέ χρυσό κάμπο…

[…] Ὁλοκληρώνοντας σύν Θεῶ αὐτή τήν ἄκρως συνοπτική παρουσίαση τῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Κυριακοῦ τῶν Καυσοκαλυβίων καί τῶν κωδικογράφων της, θά πρέπει νά ἀναφερθεῖ ὅτι τά συμπεράσματα τῆς ἐν ἐξελίξει ἔρευνάς μας ἐμπλουτίζονται συνεχῶς καί ἀπό τά νεώτερα  -γιά μᾶς προσωπικά –πιστεύω καί γιά ἐσᾶς- πολύ σημαντικά εὑρήματα τῆς μελέτης ἄγνωστων τίς περισσότερες φορές καί ἀκαταλογογράφητων χειρογράφων ἀπό τίς ἐπιμέρους Καλύβες τῆς Σκήτης, τῶν ὁποίων ἐτοιμάζουμε Κατάλογο…

Ἀποσπάσματα ἀπό τήν εἰσήγηση τοῦ συγγραφέα στό Δ΄ Ἐπιστημονικό Ἐργαστήριο τῆς Ἁγιορειτικῆς Ἐστίας, Θεσσαλονίκη 7 Δεκεμβρίου 2019 (Μουσεῖο Βυζαντινοῦ Πολιτισμοῦ, Ἀμφιθέατρο Στέφανος Δραγούμης).

                                                       

ΛΙΤΑΝΕΙΑ ΙΕΡΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΑΓ. ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Φωτογραφικά στιγμιότυπα ἀπό τή λιτανεία τῆς ἱερᾶς εἰκόνος τοῦ ὁσίου Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, στήν ἐνορία Parohia Bod Colonie τῆς πόλης Μπρασόβ τῆς Ρουμανίας, στίς 2 Δεκεμβρίου 2019, κατά τήν ἐπέτειο 1 χρόνου ἀπό τά ἐγκαίνια τοῦ πρώτου ναοῦ στή Ρουμανία ἀφιερωμένου στή μνήμη τοῦ νεώτερου αὐτοῦ Ἁγιορείτου ἁγίου.

Ἡ εἰκόνα τοῦ ἁγίου Πορφυρίου εἶναι ἔργο τοῦ ἐργαστηρίου τῆς Καλύβης Ἁγίου Ἀκακίου διά χειρός 

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Δ΄ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 7 - 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 . ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ.
ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019. ΩΡΑ 20.00 ΤΟ ΒΡΑΔΥ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΙΔΡΥΜΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, ΛΕΩΦ. ΣΤΡΑΤΟΥ 2.

 ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΘΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΖΩΝΤΑΝΑ (live streaming) ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:  http://www.agioritikiestia.gr/4ergastirio

 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ

Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης

Βιβλιοθηκάριος Σκήτης Καυσοκαλυβίων. Δρ. Θεολογίας

Ἡ Βιβλιοθήκη τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων. Τά νεώτερα στοιχεῖα γιά τούς Γραφεῖς τῶν Κωδίκων της ἀπό τή συνεχιζόμενη ἔρευνα.

Ἡ μικρή, πλήν ἀξιόλογη Βιβλιοθήκη τοῦ Κυριακοῦ τῆς Σκήτης Ἁγίας Τριάδος τῶν Καυσοκαλυβίων, παρ᾿ ὅλο πού ἡ ἵδρυσή της ἀνάγεται στίς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 18ου αἰ. κατέχει μία συλλογή ἀπό χειρόγραφους κώδικες, πού χρονολογοῦνται ἀπό τόν 11ο ὥς καί τόν 20ό αἰῶνα. Ἡ σημερινή συλλογή, πού μᾶς παραδόθηκε χάρη στήν φροντίδα καί τήν ἀξιέπαινη προσπάθεια τῶν κατά καιρούς βιβλιοφυλάκων τῆς Σκήτης, ἀποτελεῖται ἀπό 279 χειρόγραφα, τά περισσότερα τῶν ὁποίων εἶναι χάρτινα, ἐνῶ τρία εἶναι περγαμηνά. Ἐπιπλέον ὑπάρχουν καί μερικά περγαμηνά σπαράγματα. Ἡ συλλογή περιλαμβάνει κυρίως ἔργα ἁγιολογικά, πατερικά, πανηγυρικά, ὑμνολογικά, μουσικά καί ἱστορικά, πού προορίζονταν νά καλύψουν τίς πνευματικές ἀνάγκες τῶν πατέρων τῆς πλέον ἀπόμακρης καί δυσπρόσιτης ἁγιορειτικῆς Σκήτης. Χρονικά, τά χειρόγραφα αὐτά ἀντιπροσωπεύουν τίς περισσότερες ἀπό τίς ἐποχές τῆς βυζαντινῆς, τῆς μεταβυζαντινῆς καί τῆς σύγχρονης περιόδου. Ἄν ἐξαιρέσουμε ἕνα περγαμηνό τοῦ 10ου, δύο περγαμηνά τοῦ 11ου, τέσσερα τοῦ 14ου, πέντε τοῦ 15ου καί ἑπτά τοῦ 17ου αἰώνα, τά ὑπόλοιπα χειρόγραφα τοποθετοῦνται ἀνάμεσα στόν 18ο καί 19ο αἰῶνα. 

  Στό πλαίσιο τῶν προσπαθειῶν τοῦ γράφοντος γιά τήν ἀνασυγκρότηση καί τόν ἐμπλουτισμό τῆς Βιβλιοθήκης, ἀπό τό ἔτος 1999, ὁπότε καί δημιουργήθηκε ἰδιαίτερος χῶρος φύλαξης τῶν βιβλίων, καταρτίστηκαν καί δημοσιεύθηκαν Συμπληρωματικοί Κατάλογοι τῶν Κωδίκων (ἀριθ. 87 - 242, Θεσσαλονίκη 2005) καί (ἀριθ. 242-279, Θεσσαλονίκη 2016) μέσα ἀπό τούς ὁποίους παρουσιάσθηκε μία πλήρης εἰκόνα τῶν χειρογράφων πού μέχρι σήμερα εἶναι θησαυρισμένα στή Βιβλιοθήκη τῆς Σκήτης.

Ἐκτός ἀπό τό ἴδιο τό περιεχόμενο τῶν κωδίκων αὐτῶν, σημαντικό τμῆμα τοῦ ὁποίου παραμένει ἀδημοσίευτο, πολλές εἶναι οἱ πληροφορίες, πού ἀναδύονται μέσα ἀπό τούς κώδικες γιά τούς γραφεῖς οἱ ὁποῖοι τούς καλλιέγραψαν. Ἔτσι, μᾶς γίνονται γνωστοί, ἀνάμεσα σέ ἄλλους, οἱ γραφεῖς: Ἰωνᾶς Καυσοκαλυβίτης, Θεόκλητος Καρατζᾶς ὁ Βυζάντιος, Ραφαήλ Ἀκαρνάν, Διονύσιος Ἁγιαρτεμίτης, Ἰάκωβος Νεασκητιώτης, Ἰγνάτιος Λαυριώτης, Ἀγάπιος Ἁγιαννανίτης, Προκόπιος, Νήφων Ἰβηροσκητιώτης, Ἰωνᾶς Ἐσφιγμενίτης, Ἰωακείμ Σιμωνοπετρίτης, Δαυίδ Σκοπελίτης, Χαρίτων Τρικκαῖος, Αὐξέντιος Λαυριώτης, Μεθόδιος Ἡλιουπολίτης καί Ἀντώνιος Νεασκητιώτης.

Τά εὑρήματα ἀπό τή συνεχιζόμενη ἔρευνα καί μελέτη τῶν χειρογράφων τῆς καυσοκαλυβίτικης συλλογῆς θεωροῦμε ὅτι εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα γιά τή σπουδή τῆς Ἁγιορειτικῆς Γραμματείας καί Προσωπογραφίας καθώς πλειάδα ἀπό τά παραπάνω ἔργα, τῶν ὁποίων οἱ γραφεῖς δέν ἀναγράφονται σ᾿ αὐτά, μποροῦν πλέον μέ ἀσφάλεια νά ἀποδοθοῦν σέ πολύ σημαντικούς Ἁγιορεῖτες λογίους-κωδικογράφους, ὅπως ὁ ἱερομόναχος Ἰωνᾶς Καυσοκαλυβίτης, ὁ μοναχός Θεόκλητος Καρατζᾶς ὁ Βυζάντιος καί ὁ ἀρχιμανδρίτης Αὐξέντιος Λαυριώτης.

Ἀρκετά εἶναι τά χειρόγραφα πού καλλιέγραψαν γιά τίς λειτουργικές καί ἀναγνωστικές ἀνάγκες τῶν πατέρων, ἐνῶ σέ ἀρκετά ἀπό τά παλαιά ἔντυπα τῆς ἴδιας Βιβλιοθήκης ἔχουν προβεῖ εἴτε σέ χειρόγραφες συμπληρώσεις τοῦ κειμένου ἀπό τό ἔντυπο πού ἔχει ἐκπέσει εἴτε σέ προσθῆκες. Ἐμπλουτίζεται ἐπίσης ἡ γνώση μας γιά τή συμβολή, τουλάχιστον τῶν δύο πρώτων λογίων στήν ὀργάνωση τῆς Βιβλιοθήκης κατά τήν πρώτη περίοδο τῆς ἴδρυσής της στά μέσα τοῦ 18ου αἰώνα.

ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019. ΩΡΑ 20.00 ΤΟ ΒΡΑΔΥ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΙΔΡΥΜΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, ΛΕΩΦ. ΣΤΡΑΤΟΥ 2.

 ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΘΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΖΩΝΤΑΝΑ (live streaming) ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:  http://www.agioritikiestia.gr/4ergastirio

Δ΄ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. 7 - 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019

Δ΄ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 7 - 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 

Στό πλαίσιο τοῦ Δ΄ Ἐπιστημονικοῦ Ἐργαστηρίου ὁ γέροντας Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, τό Σάββατο 20.00 τό βράδυ θά εἰσηγηθεῖ τό θέμα: Ἡ Βιβλιοθήκη τῆς Σκήτης Ἁγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων. Τά νεώτερα στοιχεῖα γιά τούς γραφεῖς τῶν κωδίκων της μέσα ἀπό τή συνεχιζόμενη ἔρευνα

ΣΙΝΑΙΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ