ΕΝΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

 

                                                       τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου 

                             Ἕνας πνευματικός γαλαξίας τό Ἅγιον Ὄρος

 Τό Ἅγιον Ὄρος, ὁ ἁγιασμένος τόπος τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τό Περιβόλι τῆς Παναγίας μας, ὅπως τό ἀποκαλεῖ πολύ ἐπιτυχημένα, ὁ εὐλαβής καί σοφός ἑλληνικός λαός, ἀπετέλεσε, στό πέρασμα τῶν αἰώνων, προσκυνηματικό προορισμό ἀναρίθμητων ἀνθρώπων ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς, οἱ ὁποῖοι, ἐκστατικοί ἐνώπιον τῶν ἱερῶν καί τῶν ὁσίων πού συνάντησαν ἐκεῖ, ἀποθησαύρισαν μέγιστη πνευματική ὠφέλεια ἀπό τό προσκύνημά τους αὐτό.

  Ἀπό πολλούς μελετητές, τό Ἅγιον Ὄρος χαρακτηρίζεται καί «Κιβωτός», καθώς, σάν ἄλλη κιβωτός τοῦ Νῶε, διασώζει τή δυνατότητα πού δίνει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο νά ὑπερβεῖ (ἀκόμη καί στήν σύγχρονη ἐποχή μας) τήν φύση του καί νά ὁδηγηθεῖ στή  σωτηρία καί τή θέωση. Ἄλλωστε, στήν ἀθωνική μοναχοπολιτεία, τό τάλαντο τῆς Κιβωτοῦ, πάνω ἀπό χίλια διακόσια χρόνια ἠχεῖ ρυθμικά καί ἀφυπνιστικά, καλῶντας τούς μοναχούς καί τούς εὐλαβεῖς προσκυνητές στήν νυχθήμερη θεία λατρεία.

   Στό Ἅγιον Ὄρος, κατά τούς δώδεκα αἰῶνες ζωῆς, ἱστορίας καί ἀνεκτίμητης προσφορᾶς, τά πάντα μαρτυροῦν τήν δίψα γιά τή μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, καί μέσω αὐτῆς, γιά τήν μεταμόρφωση ὅλου τοῦ κόσμου. Τό Ἅγιον Ὄρος, μέ ὅλους τούς ἱερούς τόπους ἀσκήσεως, τίς μονές, τίς σκῆτες, τά κελλιά καί τά ἐρημητήρια, παραμένει, μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν εὐδοκία τῆς Κυρίας Θεοτόκου, ἔνα ἀληθινό ζωντανό Προσκυνητάρι γιά ὁλόκληρο τόν ὀρθόδοξο κόσμο.

  Ἡ ζωντανή παρουσία τῆς ἀθωνίτισσας Θεοτόκου καί οἱ ἀσκητικοί ἀγῶνες τῶν ἁγιασμένων ἁγιορειτικῶν μορφῶν καθιστοῦν κάθε γωνιά τοῦ Ἄθωνα τόπο θεοφάνειας. Ὁ σύγχρονος προσκυνητής, βηματίζοντας στό Ἅγιον Ὄρος, τόν τόπο καί τήν ἱστορία του, τό αἰσθάνεται αὐτό καί ψηλαφεῖ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ σέ κάθε του βῆμα. Μετέχει στό μυστήριο τῆς προσευχῆς καί τῆς ἄσκησης, πού συντελεῖται ἀδιάλειπτα στόν Ἄθωνα ἐδῶ καί χίλια διακόσια χρόνια.

   Τούς εὐλαβεῖς προσκυνητές ἐμπνέουν, πέρα ἀπό τήν ἁγιότητα τοῦ τόπου, ἡ φιλοσοφικώτατη τοπογραφία τῆς ἀθωνικῆς χερσονήσου, οἱ περικαλλεῖς καί μέ κάθε τρόπο ἐγκαλωπισμένοι ἱεροί ναοί, τά χαριτόβρυτα ἱερά λείψανα, πού ἐκπέμπουν πολλή καί πάντερπνη εὐωδία, τό κάλλος καί ἡ ἀρχιτεκτονική ἰδιαιτερότητα τῶν μοναστηριακῶν κτισμάτων, ὁ ἐμπλουτισμός τῶν Βιβλιοθηκῶν μέ τά σπάνια χειρόγραφα καί παλαίτυπα, τά ἱερά λειτουργικά σκεύη πού εἶναι περίτεχνα

 διακοσμημένα καί ὁ λοιπός πλοῦτος τῶν ἁγιορειτικῶν κειμηλίων, ἀλλά καί οἱ χαριτόβρυτες ἱερές εἰκόνες καί τοιχογραφίες, οἱ ὁποῖες κοσμοῦν τά καθολικά, τά κυριακά καί τά παρεκκλήσια τῶν μονῶν, τῶν σκητῶν, τῶν κελλίων καί τῶν ἡσυχαστηρίων, ζωγραφισμένες μέ τόν χρωστήρα ὀνομαστῶν ἁγιογραφικῶν ἐργαστηρίων. Πρόκειται γιά δημιουργήματα ὑψηλῆς τέχνης, τά ὁποῖα διέσωσαν οἱ αἰῶνες στό Ἅγιον Ὄρος μέ τήν ἀνύστακτη φροντίδα καί τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῶν πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἐξῆλθαν ἀπό τόν κόσμο γιά νά σηκώσουν τόν ἐλαφρύ ζυγό τῆς μοναχικῆς ἄσκησης. Ὅλα αὐτά ἀνακαλοῦν στό πέρασμα τῶν αἰώνων ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων, μία κοινωνία στήν ὁποία ὑμνεῖται ὁ Τριαδικός Θεός, κάτω ἀπό τή σκέπη τοῦ Ὁποίου ἡ ὕλη ἁγιάζεται καί οἱ ψυχές μεταμορφώνονται.

  Ἕνας μικρός πνευματικός γαλαξίας εἶναι τό Ἅγιον Ὄρος, μέ ἄστρα τίς λαμπάδες τῶν προσευχῶν τῶν μοναχῶν, πού προσεύχονται ὄχι μόνο γιά τούς ἑαυτούς τους, ἀλλά καί γιά ὅλο τόν κόσμο καί ὑπέρ ὅλης τῆς κτίσης.

   Αἰῶνες τώρα στό Ἅγιον Ὄρος οἱ κοινόβιες μονές, οἱ σκῆτες, τά κελλιά, οἱ καλύβες, τά καλντερίμια, τά κοιμητήρια, τά σπήλαια καί τά ἀσκητήρια, πού κρέμονται σέ ἀπόκρημνα καί ἀπρόσιτα μέρη, παραμένουν σιωπηλοί μάρτυρες τῆς θαυμαστῆς καί ἰσάγγελης βιοτῆς τῶν ὁσίων Ἁγιορειτῶν Πατέρων, καί γιά μᾶς τούς νεότερους, μοναχούς καί προσκυνητές, διαχρονική πρόσκληση καί πρόκληση γιά μίμησή τους...

 

Ἀπόσπασμα Ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου Μασταμπᾶ Ἡρακλείου κατά τήν Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2024. Ὁ π. Πατάπιος ἦταν προσκεκλημένος τοῦ Συλλόγου Φίλων τοῦ Ἁγίου Ὄρους Κρήτης μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κου Εὐγενίου, ὁ ὁποῖος καί παρευρέθη στήν ἐκδήλωση. Ὁ πλήρης τίτλος τῆς ὁμιλίας τοῦ π. Παταπίου ἦταν: «Πνευματικό ὁδοιπορικό στήν Ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους».

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

 

Τήν Κυριακή, 8 Δεκεμβρίου 2024, θά πραγματοποιηθεῖ διάλεξη τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στό Ἡράκλειο τῆς Κρήτης, 

μέ θέμα "Πνευματικό Ὁδοιπορικό στήν Ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους". Θα προηγηθεῖ προβολή ντοκυμαντέρ μέ θέμα "Προσκύνημα στήν ἱερά Καλύβη τοῦ Ἁγίου Ἀκακίου".

Πνευματικό Κέντρο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίτσα), στή συνοικία Μασταμπᾶ. Ὥρα 18.00 τό ἀπόγευμα.

Ὁ π. Πατάπιος εἶναι προσκεκλημένος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, μέ τήν πρωτοβουλία τοῦ Συλλόγου Φίλων τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἡρακλείου "Ἅγιος Ἀθανάσιος Ἀθωνίτης".

Ενοριακό Αρχονταρίκι με τον Γέροντα Πατάπιο τον Καυσοκαλυβίτη.

 

 

Ενοριακό Αρχονταρίκι με τον Γέροντα Πατάπιο τον Καυσοκαλυβίτη.

Συζήτηση με τον Γέροντα Πατάπιο Καυσοκαλυβίτη, στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.

«ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024» 12η μέρα – Ομιλία π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

 

Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, που λαμβάνουν χώρα στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου, ώρα 7.00 το απόγευμα, ομιλητής ήταν ο Οσιολογιώτατος Γέρων π. Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, Δρ. Θεολογίας, Δικαίος της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων και θέμα: " Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους".

Στην αρχή της ομιλίας του ο ομιλητής είπε: “Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους ή Πατέρες του φιλοκαλικού κινήματος, έζησαν κατά το β΄ μισό του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου και επιτέλεσαν μέσα στη δίνη των προσωπικών τους περιπετειών, ένα αξιοθαύμαστο συγγραφικό και εκδοτικό έργο, τους καρπούς του οποίου δρέπουμε και εμείς σήμερα. Επιθυμούσαν, μέσα από τη ζωή τους και τις συγγραφές τους να δημιουργήσουν στον χώρο της Εκκλησίας αναγεννητικό και αναμορφωτικό κλίμα, που ήταν αποτέλεσμα έντονης προσευχής, βαθιάς γνώσης, ισχυρής μελέτης, πολύμοχθου κόπου και αδιάκοπης θυσίας”.

Και συνέχισε: “Όλα τα έργα τους με κυρίαρχα εκείνα του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου είναι θησαυρός πολύτιμος και ακριβής, συμπύκνωση όλης της προηγούμενης πατερικής σοφίας. Ως μέλισσες ακαταπόνητες επικάθησαν σε όλα τα βλαστήματα του Αγίου Όρους, περιερχόμενοι βιβλιοθήκες, ερευνώντας χειρόγραφους κώδικες, μην αφήνοντας τίποτε ανεξερεύνητο από τα χειρόγραφα και έντυπα βιβλία που είναι τεθησαυρισμένα στο Άγιον Όρος”.

Σε άλλο σημείο τόνισε: “Και επειδή η ζωή των ιδίων των Κολλυβάδων ήταν προσανατολισμένη στην προοπτική της κατά χάριν θεώσεως, γι᾿ αυτό και πολλοί απ᾿ αυτούς έδειξαν σημεία αγιότητας, για τον λόγο αυτό, με τα συγγράμματά τους αναζωπυρώθηκε ανάμεσα στους πιστούς η δίψα για μίμηση των Αγίων”.

 

 “Οι άγιοι Κολλυβάδες, κατέβαλαν συνειδητά επίπονη προσπάθεια, ώστε να αντισταθμίσουν την εικόνα του διανοούμενου ανθρωπιστή της Δύσης, που εισήγαγαν οι φορείς του Διαφωτισμού, με το όραμα της αγιότητος, που είναι πάντοτε σωτήριο”, υπογράμμισε ο ομιλητής. “Δικαίως λοιπόν θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι αγιορείτες αυτοί Πατέρες υπήρξαν μια από τις μέγιστες ευεργεσίες του Θεού προς το Έθνος μας και για όλη τον ορθόδοξο κόσμο όπου γης, και συνεχίζουν να είναι για όλους μας Οδοδείκτες της πορείας μας για τον Παράδεισο”.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Πατάπιος είπε: “Η επιστροφή στην μακαρία ευαγγελική απλότητα και λιτότητα, η συχνή Θεία Κοινωνία, η τακτική μυστηριακή ζωή, με πρότυπά μας τους αγίους της Εκκλησίας μας, αποτελούν το κέντρο των συγγραμμάτων του αγίων Κολλυβάδων πατέρων. Η μετάνοια, η προσευχή, η μυστηριακή ζωή, το κομποσχοίνι με το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό», οι μετάνοιες, οι νηστείες, τα δάκρυα μετανοίας είναι αυτά που θα καλύψουν την ένδεια και την πνευματική μας φτώχεια και όχι η δικαιολόγηση και ηρωοποίηση, μάλιστα, της αδυναμίας, όπως, δυστυχώς, επιχειρούν μερικοί σύγχρονοι θεολόγοι”.

Ακολούθησε διάλογος μεταξύ του ομιλητή και του ακροατηρίου στο καθιερωμένο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” που πραγματοποιείται εντός του Ιερού Ναού.

Στο τέλος, ακολούθησε ο ασπασμός από τους πιστούς του χαριτόβρυτου ιερού Λείψανου του Αγίου Ακακίου του Καυσοκαλυβίτου, το οποίο κόμισε στον Ιερό Ναό ο Γέρων Πατάπιος.

Η 12η μέρα των εορταστικών εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με κατανυκτική αγρυπνία στην οποία λειτουργός και ομιλητής ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φιλούμενος Ρούμπης, Γενικός Γραμματέας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Όπλων – Κάτω Πατησίων.

Έψαλαν οι Πρωτοψάλτες κ. κ. Νικολάου Νικόλαος και Λειβαδάρος Κωνσταντίνος.

 

Κείμενο και φωτογραφίες: Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου Αττικής

ΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΕΠΙΣΤΟΛΑΡΙΟ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου - Στρατηγόπουλου - Ντίλιου (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

  Ἡ Ἑλληνική Ἐπιστολογραφία ὡς ξεχωριστός φιλολογικός κλάδος δέν παύει νά ὑφίσταται καί νά καλλιεργεῖται ἀπό τήν ἀρχαιότητα ὡς καί σήμερα. Εἰδικότερα, ἡ νεοελληνική ἐπιστολογραφία προσελκύει ὁλοένα καί περισσότερο τό ἐρευνητικό ἐνδιαφέρον καθώς τά τελευταῖα χρόνια πυκνώνουν οἱ μελέτες πού ἀποτυπώνουν τό ἐπιστολικό πορτρέτο ἀρκετῶν σημαντικῶν συγγραφέων καί φωτίζουν τό γενικότερο περιβάλλον τους.

  Στήν παρούσα ἀνακοίνωση ἐπιχειρεῖται μιά πρώτη παρουσίαση ἑνός ἀνέκδοτου Ἐπιστολαρίου τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ., καί πιό συγκεκριμένα, τῆς περιὀδου 1737-1742, γραμμένου σέ ἁπλή δημώδη γλώσσα. Παραδίδεται στόν κώδικα ἀρ. 80 τῆς ἀθωνικῆς σκήτης Ἁγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων.

 Ὁ συντάκτης, γνώστης τοῦ γραμματειακοῦ εἴδους τῆς ἐπιστολογραφίας διακρίνει τούς «χαρακτῆρες» τῶν ἐπιστολῶν σέ «τεσσαράκοντα εἴδη», τά ὁποῖα καί περιγράφει, παραθέτοντας ὑποδείγματα ἐπιστολῶν κατά εἶδος ἀλλά καί τύπους ἐπιστολῶν μέ τυπικές προσφωνήσεις στόν ἀποδέκτη, τήν ἀρχή καί τό τέλος τῆς ἐπιστολῆς, γλωσσάριο λέξεων ἀναγκαίων στίς ἐπιστολές, καθώς καί τύπους Διαθήκης καί ἄλλων ἐγγράφων.

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου Φιλανθρωπινῶν (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

  Γραφέας τοῦ κώδικα, ὁ ὁποῖος -σύμφωνα μέ ὅλες τίς ἐνδείξεις- εἶναι καί ὁ συντάκτης τοῦ ἔργου, εἶναι πιθανότατα κληρικός, καταγόμενος ἀπό τόν Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων. Βάσει χειρόγραφων σημειώσεων ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ ὅτι πρόκειται γιά τόν «Ἰωάννη ἱερέα καί οἰκονόμο», τοῦ ὁποίου τό ὄνομα, καθώς καί τοῦ ἱερέως Δημητρίου Φίλη (πού ἐπίσης ἀναφέρεται στό Ἐπιστολάριο) συναντᾶται στόν κώδικα τῆς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Φουρνᾶ Εὐρυτανίας τοῦ ἔτους 1739. τήν ὁποία ἵδρυσε τό 1738 ὁ ἱερομόναχος Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ ὁ ἱστοριογράφος.

  Στήν παρούσα εἰσήγηση δίνεται ἔμφαση στή σχέση τοῦ Ἐπιστολαρίου αὐτοῦ μέ τήν προγενέστερη χειρόγραφη ἐπιστολική παράδοση τῆς περιοχῆς τῶν Ἀγράφων, δηλ. τοῦ ὁσίου Εὐγενίου Γιαννούλη τοῦ Αἰτωλοῦ καί ἰδίως τοῦ ὁσίου Ἀναστασίου Γορδίου καί οἱ ἐπιδράσεις του στά μεταγενέστερα ἐγχειρίδια ἐπιστολογραφίας ὅπως τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου (Κῆπος Χαρίτων).

Περίληψη τῆς εἰσήγησης τοῦ συγγραφέα κατά τό

 Η΄ Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο 

Neograeca Medii Aevi VIII

Δημώδης Βυζαντινή και Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

Παράδοση, πρόσληψη και έκδοση των κειμένων

Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων   Τμῆμα Φιλολογίας

Νήσος τῆς λίμνης Ἰωαννίνων

3-6 Ὀκτωβρίου 2024

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΩΔΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ

 

Μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. 

ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

Neograeca Medii Aevi VIΙΙ

Δημώδης Βυζαντινή καί  Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

                Παράδοση, πρόσληψη καί ἔκδοση τῶν κειμένων 

Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο

     Ἰωάννινα 3-6 Ὀκτωβρίου 2024

Εἰσήγηση π. Παταπίου:  Παρασκευή 4 Ὀκτωβρίου 19.30 

Βιβλιοθήκη Ἱ. Μονῆς Μεταμορφώσεως. Νήσος Ἰωαννίνων

ΛΑΜΠΡΗ Η ΦΕΤΙΝΗ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ

 Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 5 Ιουνίου 2024.

 

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

  [...] Σήμερα ἑορτάζουμε τό μέγα μυστήριο τῆς  ἐπιδημίας τοῦ Παναγίου Πνεύματος στόν κόσμο. Ἑορτάζουμε τήν σύσταση τοῦ  θεσμοῦ τῆς Ἐκκλησίας ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν χορηγία τῶν θείων Αὐτοῦ χαρισμάτων, ὅσες καταξιώθηκε τό ἀνθρώπινο γένος.

    Ἕνα ἀπό τά πρῶτα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ δυνατότητα τῆς ἐπικοινωνίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων: 

«Γλῶσσαι ποτέ συνεχύθησαν, διά τήν τόλμην τῆς πυργοποιΐας· γλῶσσαι δέ νῦν ἐσοφίσθησαν, διά τήν δόξαν τῆς θεογνωσίας... Τότε κατειργάσθη ἡ ἀφωνία, πρός τιμωρίαν· ἄρτι καινουργεῖται ἡ συμφωνία, πρός σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν», καθώς ψάλλουμε στό Δοξαστικό τῆς Λιτῆς τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς.

    Τό γεγονός τῆς Πεντηκοστῆς μεταξύ ἄλλων φανερώνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει πνεῦμα Θεοῦ, μπορεῖ νά μιλάει καί νά ἀντιλαμβάνεται τήν γλώσσα τοῦ συνανθρώπου του, ξεπερνῶντας ὁποιοδήποτε σχετικό ἐμπόδιο.

  

 Στήν ἐποχή μας ὅμως, παρατηρεῖται τραγική ἔλλειψη ἐπικοινωνίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, ἀκόμη καί ἀνάμεσα σέ ἐμᾶς τούς Χριστιανούς.

     Ἡ σύγχυση ἡ ὁποία ἐπικρατεῖ συχνά στήν ἀνθρώπινη ἐπικοινωνία, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας καί τοῦ ἀνθρώπινου ἐγωκεντρισμοῦ, πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά βλέπει ὅλους τούς συνανθρώπους του -ἀκόμη κι αὐτούς πού εἶναι πολύ πλησίον του- ὡς ἐχθρούς ἤ ὡς ἀνταγωνιστές. Αὐτή ἡ τραγική ἀνθρώπινη πραγματικότητα εἶναι ἡ αἰτία τῆς πιό βασανιστικῆς μοναξιᾶς, ἡ ὁποία τελικά εἶναι τό πιό ἀφόρητο μαρτύριο τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου.

    

Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀποθιστᾶ τήν ἐμπιστοσύνη καί τήν ἐπικοινωνία ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους, γιατί δέν εἶναι πνεῦμα ἀνταγωνισμοῦ, ἀλλά πνεῦμα προσφορᾶς. Ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ δέν σκέπτεται τί θά πάρει ἀπό τόν ἄλλον, ἀλλά τί θά τοῦ προσφέρει. Δέν βλέπει τόν συνάνθρωπόν του ὡς ἀνταγωνιστή ἀλλά ὡς συναγωνιστή. Δέν προσπαθεῖ νά ἐξασφαλίσει γιά τόν ἑαυτό του τήν καλλίτερη θέση, ἀλλά νά βοηθήσει τόν συνάνθρωπό του νά τήν πάρει.

[...] Μόνον ὅταν συγκλονιστοῦν οἱ καρδιές μας ἀπό τήν εἰλικρινῆ ἀγάπη γιά τόν συνάνθρωπο, θά φλογιστοῦν καί ἀπό τόν θεῖο ἔρωτα πού φλόγισε τίς καρδιές πάντων τῶν Ἁγίων. Καί τότε θά συναντήσουμε τόν γλυκύτατο Ἰησοῦ, ὅπως οἱ Μυροφόρες μετά τήν Ἀνάσταση. Καί τότε ἡ περίοδος τῆς Πεντηκοστῆς καί μετά τήν Πεντηκοστή, θά εἶναι μία περίοδος πλημμυρισμένη ἀπό τό ἀνέσπερο φῶς τῆς Ἀναστάσεως καί τήν λυτρωτική παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού θά γεμίζει τήν ζωήν μας μέ τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας μας καί τήν χαρά ἐκείνην τήν ὁποίαν ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος στούς ἀγαπῶντες Αὐτόν. 

 

Ἀποσπάσματα ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα κατά τήν Θεία Λειτουργία στήν πανηγυρίζουσα Ἱερά Μονή Ἁγίας Τριάδος στά Χανιά τῆς Κρήτης, πού εἶναι Μετόχι τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ. Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς 23 Ἰουνίου 2024.

Το υμνογραφικό έργο του οσίου Γερασίμου του Μικραγιαννανίτου

 Τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, Δρ. Θεολογίας στην Romfea.gr

 

Ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους Ἁγιορεῖτες λογίους τοῦ περασμένου αἰῶνα καί κυρίως ὁ παραγωγικότερος ὑμνογράφος τῆς μεταβυζαντινῆς ἐποχῆς, μέ διεθνῆ μάλιστα ἀναγνώριση, εἶναι πανθομολογουμένως ὁ προσφάτως ἁγιοκαταταχθείς ὅσιος Γεράσιμος ὁ Μικραγιαννανίτης (5 Σεπτεμβρίου 1903/5 - 7 Δεκεμβρίου 1991).

Τὸ ἔργο του γνώρισε μεγάλη ἀπήχηση καὶ ἡ φήμη του ὡς ὑμνογράφου ξεπέρασε σύντομα τόν περίβολο τοῦ ἀσκητικοῦ κελλὶου του στήν ἔρημο τῆς Μικρᾶς Ἁγίας Ἄννας καὶ διαδόθηκε σὲ ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος καί πέραν αὐτοῦ. Ἰδιαίτερα ἀξιομνημόνευτο εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἀναγνώριση τοῦ ἔργου δὲν συνέβη κατὰ τὸ τέλος ἢ ἔστω τὴν διάρκεια τῆς ὑμνογραφικῆς παραγωγῆς, ἀλλὰ ἤδη ἀπὸ τὰ πρώιμα στάδιά της.

Τά χαρακτηριστικά πού κοσμοῦν τό ἔργο του εἶναι τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό, πατερικό καί μυσταγωγικό ύφος, ἡ ἄριστη δογματική ὁρολογία, τό ἄρτιο ἐπίπεδο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, καθώς καί ἡ πρωτότυπη -ὁρισμένες φορές- μορφή τῆς ἐκκλησιαστικῆς του ποίησης.

Τό πλούσιο ὑμνογραφικό του ἔργο ὑπολογίζεται σέ περισσότερες ἀπό 2000 ἱερές Ἀκολουθίες. Ὁ ὅσιος Γεράσιμος εἶναι μιὰ ἀπὸ τὶς σπάνιες περιπτώσεις ὑμνογράφων, τῶν ὁποίων τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἔργου ἀξιοποιήθηκε ἀμέσως στὴν λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀποδέχθηκε πολὺ νωρὶς τὸ ἔργο τοῦ νέου ὑμνογράφου της καὶ τὸ ἐνέταξε στή θεία λατρεία, παράλληλα μὲ τὰ ἔργα τῶν προγενέστερων μεγάλων ὑμνογράφων.

Ἡ εὐρεία ἀπήχηση τοῦ ἔργου τοῦ ὁσίου Γερασίμου ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ τὴν μεγάλη ζήτηση διαφόρων Ἀκολουθιῶν ἀπὸ ὁλόκληρο τὸν κόσμο, προκειμένου νὰ συμπληρωθοῦν τὰ ἐκκλησιαστικὰ λειτουργικά βιβλία. Ὁρισμένες ἀπό τίς Ἀκολουθίες μεταφράστηκαν σέ διάφορες γλώσσες (σλαβικές, ἀραβική, γεωργιανική, ρουμανική, ἀγγλική, γαλλική, γερμανική καί ὀλλανδική). Ἀπό τό κολοσσιαῖο αὐτό ἔργο μόνο ἕνα μικρό μέρος ἔχει δημοσιευθεῖ, ἐνῶ τό μεγαλύτερο μέρος παραμένει ἀδημοσίευτο. Αὐτὸ ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι πολλὲς Ἀκολουθίες κυκλοφοροῦν εὐρύτατα σὲ δακτυλογραφημένα φωτοαντίγραφα.

Ὁ ὅσιος Γεράσιμος διετέλεσε ἐπίσης βιβλιοθηκάριος καί τυπικάρης τοῦ Κυριακοῦ τῆς Σκήτης τῆς Ἁγίας Ἄννης. Ὡς βιβλιοθηκάριος μάλιστα συνέταξε καί δημοσίευσε τόν Κατάλογο τῶν χειρογράφων κωδίκων τῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Κυριακοῦ τῆς Σκήτης.

Με την ἰδιότητά του μάλιστα αὐτή βοήθησε πολλούς ἐπιστήμονες και ἐρευνητές στον ἐντοπισμό και την ἀπόκτηση ἀντιγράφων τῶν χειρογράφων. Ὁ ἴδιος συνέταξε ἀξιόλογες μελέτες και ἄρθρα. Ἐκτιμώντας τη φιλεργία και τη συνέπεια τῆς ἐργασίας του, ἡ μονή Ἁγίου Παύλου, ἐπί ἡγουμένου Σεραφείμ, τοῦ ἀνέθεσε την ἀνασυγκρότηση και ταξινόμηση τῆς βιβλιοθήκης της. Το 1963 ἡ Μεγίστη Λαύρα τον ὅρισε τελετάρχη στον ἑορτασμό τῆς Χιλιετηρίδας τοῦ Ἁγίου Ὄρους και τοῦ ἀνέθεσε τη σύνταξη τῆς σχετικῆς Ἀκολουθίας. Τέλος, το 1969 ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τον διόρισε ἀναπληρωματικό μέλος τῆς μόνιμης Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Μοναχισμοῦ.

Ὅπως ἦταν φυσικό, ἡ καθολική ἀναγνώριση τῆς ἀξίας τοῦ ἔργου τοῦ ὁσίου Γερασίμου στάθηκε ἡ αἰτία γιά τήν ἀπονομὴ πρός τό σεβάσμιο πρόσωπό του διαφόρων διακρίσεων, τόσο ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν Πολιτεία. Ἔτσι, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στίς 25 Αὐγούστου 1955 τοῦ ἀπέδωσε τήν ἀνώτατη ἐκκλησιαστικὴ διάκριση τοῦ Ὑμνογράφου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἐνῶ στίς 28 Δεκεμβρίου 1968, ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν τόν τίμησε σέ πανηγυρική συνεδρίασή της, ἀπονέμοντάς του ἀργυρό μετάλλιο «διά τό ὑπέροχον ὑμνογραφικόν του ἔργον, τό ὁποῖον τιμᾶ τήν ἑλληνικήν γραμματείαν καί τήν θρησκευτικήν ποίησιν».

Τέλος, στίς 10 Ἰανουαρίου 2023 ἡ ἱερά Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀποφάσισε τήν κατάταξη τοῦ ὁσίου Γερασίμου Μικραγιαννανίτου στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 7 Δεκεμβρίου.

Στήν παρούσα εἰσήγηση, ἐκτός ἀπό τήν ἀναφορά στή ζωή καί στό σύνολο τοῦ ὑμνογραφικοῦ ἔργου, παρουσιάστηκαν τά εὑρήματα ἀπό τή νεώτερη ἔρευνα περί τοῦ ὑμναγιολογικοῦ ἔργου τοῦ ὁσίου Γερασίμου, πού ἀφοροῦν σέ ἄγνωστα καί ἀδημοσίευτα ὑμνογραφήματα (ἀνάμεσά τους καί τά πρωϊμότερα ποιητικά του ἔργα χρονολογημένα ἀπό τό 1926 καί ἐντεῦθεν) ἀλλά καί στόν τρόπο συγκροτήσεως ὑμνογραφικῶν συλλογῶν ὅπως ὁ Ἐνιαύσιος Στέφανος.

Ἰδιαίτερη ἔμφαση δίνεται στά ἁγιολογικά κείμενα τοῦ ὁσίου Γερασίμου ὅπως βιογραφίες - Συναξάρια ἁγίων ἀλλά καί Ὑπομνήματα γιά διάφορες ἑορτές καί λειτουργικές ἀνάγκες, κυρίως ἁγιορειτικῶν μοναστικῶν σκηνωμάτων.

Πρόκειται γιά ἔργα τῆς σημαίνουσας αὐτῆς ἁγιορειτικῆς προσωπικότητας, στά ὁποῖα ἡ μέχρι σήμερα ἔρευνα δέν ἔχει ἐστιάσει.

Ἀπόσπασμα ἀπό τήν εἰσήγηση τοῦ συγγραφέα στό Συνέδριο ‘’Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί Ὑμνογραφία’’, πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Βεροίας στό πλαίσιο τῶν Λ΄ Παυλείων. Πανελλήνιο Προσκύνημα Παναγίας Σουμελᾶ, Σάββατο 8 Ἰουνίου 2024.

Πηγή: Romfea.gr

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΝΑΣ: ΜΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΥΓΧΟΡΔΙΑ

Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 24 Απριλίου 2024.

   

Για την λήψη του άρθρου, πατήστε ΕΔΩ

Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ

 Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2024.

  

Για την λήψη του άρθρου, πατήστε ΕΔΩ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ: ΕΙΣΟΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης

Φθά­νο­ντας ἡ πο­ρεί­α μας πρός τό Πάσχα, στό ἀ­πο­κο­ρύ­φω­μά της, ἑ­ορ­τά­ζουμε σήμερα τήν θρι­αμ­βευ­τι­κή εἴ­σο­δο τοῦ Χρι­στοῦ στά Ἱ­ε­ρο­σό­λυ­μα. Σήμερα, Κυριακή τῶν Βαΐων, ὑποδεχόμαστε κι ἐμεῖς τόν σιωπηλό, προβληματισμένο καί κατά πάντα περίλυπο Ἰησοῦ, πού εἰσέρχεται στήν Ἁγία Πόλη.

 Στήν ὀρθόδοξη εἰκονογραφία τῆς ἑορτῆς τῆς Κυ­ρι­α­κῆς τῶν Βα­ΐ­ων, ἄν σταθοῦμε μπροστά στήν εἰκόνα, θά παρατηρήσουμε ὅτι τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ ἔχει μία περίσκεψη καί φαίνεται νά ἀπέχει ἀπό τά ὅσα συμβαίνουν γύρω του. Γι᾿ αὐτό καί σιωπᾶ⋅ δέν χαιρετᾶ⋅ δέν εὐλογεῖ⋅ δέν θαυματουργεῖ⋅ δέν προσέχει στά ὠσσανά. Ὅλ᾿ αὐτά γνωρίζει ὅτι εἶναι τά σημάδια μιᾶς μαρτυρικῆς πορείας πού μέλλει νά διανύσει.

  Γι᾿ αὐτό κι ἐμεῖς, δέν πρέ­πει νά πα­ρα­μεί­νου­με στούς πα­νη­γυ­ρι­σμούς τῆς ἡ­μέ­ρας αὐ­τῆς.

  Ὁ Χρι­στός ἐ­πεί­γε­ται νά σταυ­ρώ­σει τήν ἁ­μαρ­τί­α, γι­ά νά θα­να­τώ­σει τό θά­να­το καί νά ἀ­να­στή­σει τόν ἄν­θρω­πο.

  Ἄν ἐ­πι­θυ­μοῦ­με βα­θει­ά νά ἑ­νω­θοῦ­με μέ τόν Χρι­στό καί νά μπο­ρέ­σου­με νά βρε­θοῦ­με δί­πλα Του τή στι­γμή τῆς δό­ξας Του, ὁ­φεί­λου­με νά Τόν ἀ­κο­λου­θή­σου­με στό Πά­θος Του· νά συ­σταυ­ρω­θοῦ­με καί συ­ντα­φοῦ­με μ᾿ Αὐ­τόν.

  Ἔλεγε κάποτε ἕνας ἁγιορείτης γέροντας: «Ὁ Χριστός μᾶς θέλει λεβέντες καί παλληκάρια». Καί δέν ἐννοοῦσε τίποτα λιγότερο ἤ τίποτα περισσότερο ἀπό ἐκεῖνο πού ἐκφράζει ἡ φαινομενικά κοσμική αὐτή εἰκόνα: Δυνατό καί ἡρωϊκό ἄνθρωπο, γυμνασμένο στό σῶμα ἀλλά κυρίως στήν ψυχή, ἕτοιμο γιά ἀγῶνες, γιά ἤττες καί γιά νίκες.

  Γιατὶ ὅπως ὁ Χριστός, ἔτσι κι ἐμεῖς, ἀπὸ τὴ θλίψη τοῦ Σταυροῦ καὶ τοῦ πάθους, ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὸ θάνατο, φθάνουμε στὴ χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως, πρὸς τὴν ὁποία καὶ πορεύομαστε μὲ κουράγιο καὶ δύναμη.

  Στήν πορεία πρός τήν συνάντησή μας μέ τόν ἀναστημένο Χριστό, τόν Θεό μας, στόν ὁποῖο πρέπει κάθε δόξα, τιμή καί προσκύνηση, στούς αἰώνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν!

       Κα­λήν Ἀ­νά­στα­ση !