ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

 

 

Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ Β΄ ΜΙΣΟΥ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΣΤΟ ΚΥΡΙΑΚΟ ΤΗΣ ΣΚΗΤΗΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΕΡΟΜ. ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ ΤΟΥ ΕΞ ΑΓΡΑΦΩΝ

Τό Πάσχα, ἡ «ἑορτή τῶν ἑορτῶν καί πανήγυρις πανηγύρεων», ἀποτελεῖ τήν κορύφωση τῆς κατάνυξης καί τῆς μεγαλοπρέπειας στό ἁγιορειτικό λειτουργικό τυπικό.

Ὁ καθένας πού, ἔστω καί γιά μία μόνο φορά, ἔζησε αὐτή τή νύχτα «τήν σωτήριο, τήν φωταυγῆ καί λαμπροφόρο», καί πού γεύτηκε ἐκείνη τήν μοναδική χαρά, γνωρίζει ὅτι τό Πάσχα εἶναι κάτι πολύ περισσότερο ἀπό μία ἑορτή· πολύ πέρα ἀπό μία ἐτήσια ἀνάμνηση ἑνός ἱεροῦ γεγονότος πού πέρασε.

Τό Πάσχα μᾶς εἰσάγει σ᾿ ἕναν ἄλλο αἰώνα, σέ μία νέα διάσταση πού προαναγγέλει τόν ἀναμενόμενο κόσμο· Βασιλεία πού εἶναι ἤδη παροῦσα, μυστικά καί ὀντολογικά ἀνάμεσά μας:

Ὦ Πάσχα τό μέγα καί ἱερώτατον, Χριστέ. 

Σοφία καί Λόγε τοῦ Θεοῦ καί Δύναμις· 

δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον Σοῦ μετασχεῖν 

ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς Βασιλείας Σου 

 (Ἀναστάσιμος Κανόνας στόν Ὄρθρο). 

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου: 

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ. ΒΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Η Βαϊοφόρος: Ὑποδεχόμενοι τόν Χριστό στήν θριαβευτική Του εἴσοδο στήν Ἱερουσαλήμ τῆς ψυχῆς μας

 Γέροντος Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

Ὑποδεχόμενοι τόν Χριστό στήν θριαβευτική Του εἴσοδο στήν Ἱερουσαλήμ τῆς ψυχῆς μας

 

Η Βαϊοφόρος: Εικόνα στο Πρωτάτου Αγίου Όρους. 17ος αιώνας μ.Χ.

Τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί ἡ Κυριακή τῶν Βαΐων ἀκολουθοῦν τό κλείσιμο τῆς Σαρακοστῆς καί μᾶς δείχνουν τό πέρασμα πρός τή Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν. Εἶναι μιά κοινή ἀνάσταση, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, πρόγευση τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου. Καί ἡ θριαμβευτική εἴσοδος τοῦ πρσδοκώμενου Μεσσία τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, γίνεται ἡ εἴσοδος μιᾶς νέας βασιλείας καί ἑνός νέου βασιλέα, πού εἰσέρχεται στήν πόλη τῶν προφητῶν νά βασιλεύσει μέ τρόπο ὄχι ἀνθρώπινο, ἀλλά μέ τόν θρίαμβό Του πάνω στόν θάνατο.

 Φθά­νο­ντας ἡ πο­ρεί­α μας πρός τό Πάσχα, στό ἀ­πο­κο­ρύ­φω­μά της, ἑ­ορ­τά­ζουμε τήν θρι­αμ­βευ­τι­κή εἴ­σο­δο τοῦ Χρι­στοῦ στά Ἱ­ε­ρο­σό­λυ­μα, ὁπότε θά ὑποδεχθοῦμε κι ἐμεῖς μαζί μέ τόν λαό τῆς Ἱερουσαλήμ τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Ποιός ὅμως θά πρέπει να εἶναι ὁ σωστός τρόπος ὑποδοχῆς Του, ἀπό ἐμᾶς τούς πιστούς;

   Πράγματι ὑποδεχόμαστε κι ἐμεῖς μαζί μέ τούς Ἰσραηλῖτες τόν Χριστό, ἀλλά ἕναν Χριστό προβληματισμένο καί κατά πάντα περίλυπο, πού εἰσέρχεται στήν Ἁγία Πόλη. Στήν ὀρθόδοξη εἰκονογραφία τῆς ἑορτῆς τῆς Κυ­ρι­α­κῆς τῶν Βα­ΐ­ων, ἄν σταθοῦμε μπροστά στήν εἰκόνα, θά παρατηρήσουμε ὅτι τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ ἔχει μία περίσκεψη καί φαίνεται νά ἀπέχει ἀπό τά ὅσα συμβαίνουν γύρω του. Γι᾿ αὐτό καί σιωπᾶ, δέν χαιρετᾶ,  δέν εὐλογεῖ, δέν θαυματουργεῖ, δέν προσέχει στά Ὠσσανά. Ὅλ᾿ αὐτά γνωρίζει ὅτι εἶναι τά σημάδια μιᾶς πορείας πού μέλλει νά διανύσει.

   Γι᾿ αὐτό κι ἐμεῖς, δέν πρέ­πει νά πα­ρα­μεί­νου­με στούς πα­νη­γυ­ρι­σμούς τῆς ἡ­μέ­ρας αὐ­τῆς. Ὁ Χρι­στός ἐ­πεί­γε­ται νά σταυ­ρώ­σει τήν ἁ­μαρ­τί­α, γι­ά νά θα­να­τώ­σει τό θά­να­το καί νά ἀ­να­στή­σει τόν ἄν­θρω­πο.

  

 Ἄν ἐ­πι­θυ­μοῦ­με βα­θει­ά νά ἑ­νω­θοῦ­με μέ τόν Χρι­στό καί νά μπο­ρέ­σου­με νά βρε­θοῦ­με δί­πλα Του τή στι­γμή τῆς δό­ξας Του, ὁ­φεί­λου­με νά Τόν ἀ­κο­λου­θή­σου­με στό Πά­θος Του· νά συ­σταυ­ρω­θοῦ­με καί συ­ντα­φοῦ­με μ᾿ Αὐ­τόν.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

     Ἡ Δ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν εἶναι ἀφιερωμένη στή μνήμη ἑνός μεγάλου διδασκάλου τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί τῆς προσευχῆς: τοῦ ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ὁ ὁποῖος εἶναι μία ἀντιπροσωπευτική μορφή τῆς ὀρθόδοξης ἄσκησης.  Κι αὐτό, γιατί ἐκεῖνο πού ζητάει ἀπό μᾶς ἡ Ἐκκλησία εἶναι νά ἐμπλουτίσουμε τόν πνευματικό καί διανοητικό ἐσωτερικό μας κόσμο. Καί ἀπό τήν ἄποψη αὐτή ἡ Σαρακοστή εἶναι ἕνα βιωματικό ταξίδι στό βάθος τοῦ εἶναι μας. Τῆς ἀναζητήσεως νοήματος. Τῆς ἀνακαλύψεως ἀπό τόν ἄνθρωπο τοῦ θεϊκοῦ νοήματος τῆς ζωῆς του˙ τοῦ κρυμμένου βάθους της.

 

  Ἀπό τόν βίο τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τοῦ Σιναΐτου, μαθαίνουμε ὅτι ὁ Ὅσιος ἀνεδείχθη, ἐνῶ ἀκόμη βρισκόταν σέ νεαρή ἡλικία, θεόσοφος καί βαθύς γνώστης τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Τόσο, πού θεωρεῖται σήμερα, ὅτι σέ πολλά θέματα πρόλαβε τούς μεγάλους σύγχρονους ἐρευνητές ψυχαναλυτές καί ψυχολόγους.

 Τόν περισσότερο χρόνο τῆς ζωῆς του, ὁ ὅσιος Ἰωάννης τόν ἐπέρασε σέ ἕνα σπήλαιο στούς πρόποδες τοῦ ὅρους Σινᾶ. Ἐκεῖ ἐσχόλαζε στήν προσευχή, στή μελέτη καί στόν ἀγῶνα γιά τήν προσωπική του κάθαρση ἀπό τά πάθη. Καί ἔτσι ἔγινε, ἀπό τήν προσωπική του πεῖρα ὁ ὑπεροχώτερος διδάσκαλος καί «εἰς Θεόν ἀλείπτης» τῶν εὐγενῶν δρομέων, πού ἀπαγκιστρώνονται ἀπό τόν κόσμο καί τρέχουν στόν δρόμο, πού ὁδηγεῖ στήν μακαρία ἄληκτη ζωή. Σ᾿ ἕναν κόσμο ὅπου ὁ ἥλιος δέν δύει ποτέ.

  Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία ὅτι ἡ ἀληθινή σοφία τοῦ ὁσίου Ἰωάννη καί ἡ ἀπόλυτη συνέπειά του στά κελεύσματα τῶν γερόντων – πνευματικῶν πατέρων καί διδασκάλων τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, τόν βοήθησαν νά κατανοήσει τήν ἀπέραντη σημασία τῆς ταπεινοφροσύνης, ἀποκτῶντας βαθύτατα αὐτομεμψία. Ἔτσι ὁ Ὅσιος ἀγωνιζόμενος ἀξιώθηκε νά τοῦ δοθοῦν ἀπό τόν Θεό πολλά πνευματικά χαρίσματα, ὅπως τό προορατικό, τῆς παρρησίας καί τῆς διδασκαλίας.  Τό χάρισμα αὐτό τῆς διδασκαλίας εἶναι μέγιστο, καί ἁγιάζει πολλούς ἀνά τούς αἰῶνες. Καρπός τοῦ χαρίσματος αὐτοῦ καί τῆς ἁγιασμένης καρδιᾶς του εἶναι τό ἔργο του Κλῖμαξ, μέσα ἀπό τό ὁποῖο ὁ ὅσιος Ἰωάννης θά τιμᾶται ὡς αἴτιος τῆς σωτηρίας ἀναρίθμητων ἀνθρώπων, κυρίως μοναχῶν. Γιά τούς τελευταίους ἡ Κλῖμαξ θεωρεῖται ἕνα δεύτερο Εὐαγγέλιο. Εἶναι θεόγραφες πλάκες, γεμᾶτες χάρη, σοφία καί σωτήρια δύναμη, καθώς ὑποδεικνύει στούς μοναχούς πρωτίστως, ἀλλά καί σέ ὅλους τούς χριστιανούς ἀκολούθως, μέ ποιόν τρόπο θά ἀνεβοῦν τή σκάλα τοῦ Παραδείσου

(...) Ὅπως εἶναι φυσικό, κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία ἐπιστρατεύει τίς δυνάμεις της καί διοργανώνει τόν πνευματικό ἀγῶνα καί τήν προσευχή συλλογικά, στό πλαίσιο τῆς ὅλης λατρευτικῆς της ζωῆς. Γι᾿ αὐτό καί πολλαπλασιάζονται οἱ καιροί τῆς προσευχῆς καί ἐκτείνονται σέ μῆκος οἱ Ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου. Ἀκόμη καί ἐδῶ στόν κόσμο, οἱ ἐνοριακοί ναοί μετατρέπονται κατά κάποιον τρόπο σέ καθολικά μοναστηριῶν καί οἱ πιστοί, οἱ ἐν τῷ κόσμῳ, καλοῦνται σέ ἀνάλογη ἐπιστράτευση θείας λατρείας καί προσευχῆς. 

Ἄς δοῦμε λοιπόν τίς μᾶς λέει ἡ Κλίμακα γιά τό θέμα αὐτό τῆς κοινῆς προσευχῆς:

«Ἐπιτηρήσωμεν καί εὑρήσομεν, τῆς πνευματικῆς σάλπιγγος σημαινούσης, ὁρατῶς μέν ἀθροιζομένους ἀδελφούς, ἀοράτως δέ συναγομένους τούς ἐχθρούς... Ἐπαινετόν ἔργον ἡ προσευχή. Ὁ κτησάμενος, καί Θεῷ πλησιάζει καί δαίμονας ἀπελαύνει», διδάσκει ὁ ὅσιος Ἰωάννης, πού μέ ἁπλούστερα λόγια μᾶς λέγει ὅτι «ἀρκεῖ νά δώσουμε πνευματική προσοχή ὅταν σημαίνει ἡ καμπάνα γιά τήν κοινή προσευχή στό ναό, καί θά δοῦμε ὁρατῶς μέ τούς πιστούς πού προσέρχονται στήν προσευχή, ἀοράτως δέ τίς δυνάμεις τοῦ σκότους νά ἀντιπαραττάσονται. Καί συμπεραίνει ὁ θεῖος πατήρ: «Ἐπαινετό ἔργο ἡ προσευχή. Ὅποιος προσεύχεται, καί τόν Θεό προσεγγίζει καί τούς δαίμονες διώχνει».

 

Ἀποσπάσματα ἀπό ὁμιλία τοῦ συγγραφέα στόν ἱερό ναό Ἁγίου Χαραλάμπους Κατερίνης, κατά τόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό τῆς Δ΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, στίς 30 Μαρτίου 2025, μέ τίτλο: «Ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος ὡς τόν ἅγιο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη: ἡ Προσευχή στήν ἀσκητική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας».