ΕΝΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

 

                                                       τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου 

                             Ἕνας πνευματικός γαλαξίας τό Ἅγιον Ὄρος

 Τό Ἅγιον Ὄρος, ὁ ἁγιασμένος τόπος τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τό Περιβόλι τῆς Παναγίας μας, ὅπως τό ἀποκαλεῖ πολύ ἐπιτυχημένα, ὁ εὐλαβής καί σοφός ἑλληνικός λαός, ἀπετέλεσε, στό πέρασμα τῶν αἰώνων, προσκυνηματικό προορισμό ἀναρίθμητων ἀνθρώπων ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς, οἱ ὁποῖοι, ἐκστατικοί ἐνώπιον τῶν ἱερῶν καί τῶν ὁσίων πού συνάντησαν ἐκεῖ, ἀποθησαύρισαν μέγιστη πνευματική ὠφέλεια ἀπό τό προσκύνημά τους αὐτό.

  Ἀπό πολλούς μελετητές, τό Ἅγιον Ὄρος χαρακτηρίζεται καί «Κιβωτός», καθώς, σάν ἄλλη κιβωτός τοῦ Νῶε, διασώζει τή δυνατότητα πού δίνει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο νά ὑπερβεῖ (ἀκόμη καί στήν σύγχρονη ἐποχή μας) τήν φύση του καί νά ὁδηγηθεῖ στή  σωτηρία καί τή θέωση. Ἄλλωστε, στήν ἀθωνική μοναχοπολιτεία, τό τάλαντο τῆς Κιβωτοῦ, πάνω ἀπό χίλια διακόσια χρόνια ἠχεῖ ρυθμικά καί ἀφυπνιστικά, καλῶντας τούς μοναχούς καί τούς εὐλαβεῖς προσκυνητές στήν νυχθήμερη θεία λατρεία.

   Στό Ἅγιον Ὄρος, κατά τούς δώδεκα αἰῶνες ζωῆς, ἱστορίας καί ἀνεκτίμητης προσφορᾶς, τά πάντα μαρτυροῦν τήν δίψα γιά τή μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, καί μέσω αὐτῆς, γιά τήν μεταμόρφωση ὅλου τοῦ κόσμου. Τό Ἅγιον Ὄρος, μέ ὅλους τούς ἱερούς τόπους ἀσκήσεως, τίς μονές, τίς σκῆτες, τά κελλιά καί τά ἐρημητήρια, παραμένει, μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν εὐδοκία τῆς Κυρίας Θεοτόκου, ἔνα ἀληθινό ζωντανό Προσκυνητάρι γιά ὁλόκληρο τόν ὀρθόδοξο κόσμο.

  Ἡ ζωντανή παρουσία τῆς ἀθωνίτισσας Θεοτόκου καί οἱ ἀσκητικοί ἀγῶνες τῶν ἁγιασμένων ἁγιορειτικῶν μορφῶν καθιστοῦν κάθε γωνιά τοῦ Ἄθωνα τόπο θεοφάνειας. Ὁ σύγχρονος προσκυνητής, βηματίζοντας στό Ἅγιον Ὄρος, τόν τόπο καί τήν ἱστορία του, τό αἰσθάνεται αὐτό καί ψηλαφεῖ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ σέ κάθε του βῆμα. Μετέχει στό μυστήριο τῆς προσευχῆς καί τῆς ἄσκησης, πού συντελεῖται ἀδιάλειπτα στόν Ἄθωνα ἐδῶ καί χίλια διακόσια χρόνια.

   Τούς εὐλαβεῖς προσκυνητές ἐμπνέουν, πέρα ἀπό τήν ἁγιότητα τοῦ τόπου, ἡ φιλοσοφικώτατη τοπογραφία τῆς ἀθωνικῆς χερσονήσου, οἱ περικαλλεῖς καί μέ κάθε τρόπο ἐγκαλωπισμένοι ἱεροί ναοί, τά χαριτόβρυτα ἱερά λείψανα, πού ἐκπέμπουν πολλή καί πάντερπνη εὐωδία, τό κάλλος καί ἡ ἀρχιτεκτονική ἰδιαιτερότητα τῶν μοναστηριακῶν κτισμάτων, ὁ ἐμπλουτισμός τῶν Βιβλιοθηκῶν μέ τά σπάνια χειρόγραφα καί παλαίτυπα, τά ἱερά λειτουργικά σκεύη πού εἶναι περίτεχνα

 διακοσμημένα καί ὁ λοιπός πλοῦτος τῶν ἁγιορειτικῶν κειμηλίων, ἀλλά καί οἱ χαριτόβρυτες ἱερές εἰκόνες καί τοιχογραφίες, οἱ ὁποῖες κοσμοῦν τά καθολικά, τά κυριακά καί τά παρεκκλήσια τῶν μονῶν, τῶν σκητῶν, τῶν κελλίων καί τῶν ἡσυχαστηρίων, ζωγραφισμένες μέ τόν χρωστήρα ὀνομαστῶν ἁγιογραφικῶν ἐργαστηρίων. Πρόκειται γιά δημιουργήματα ὑψηλῆς τέχνης, τά ὁποῖα διέσωσαν οἱ αἰῶνες στό Ἅγιον Ὄρος μέ τήν ἀνύστακτη φροντίδα καί τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῶν πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἐξῆλθαν ἀπό τόν κόσμο γιά νά σηκώσουν τόν ἐλαφρύ ζυγό τῆς μοναχικῆς ἄσκησης. Ὅλα αὐτά ἀνακαλοῦν στό πέρασμα τῶν αἰώνων ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων, μία κοινωνία στήν ὁποία ὑμνεῖται ὁ Τριαδικός Θεός, κάτω ἀπό τή σκέπη τοῦ Ὁποίου ἡ ὕλη ἁγιάζεται καί οἱ ψυχές μεταμορφώνονται.

  Ἕνας μικρός πνευματικός γαλαξίας εἶναι τό Ἅγιον Ὄρος, μέ ἄστρα τίς λαμπάδες τῶν προσευχῶν τῶν μοναχῶν, πού προσεύχονται ὄχι μόνο γιά τούς ἑαυτούς τους, ἀλλά καί γιά ὅλο τόν κόσμο καί ὑπέρ ὅλης τῆς κτίσης.

   Αἰῶνες τώρα στό Ἅγιον Ὄρος οἱ κοινόβιες μονές, οἱ σκῆτες, τά κελλιά, οἱ καλύβες, τά καλντερίμια, τά κοιμητήρια, τά σπήλαια καί τά ἀσκητήρια, πού κρέμονται σέ ἀπόκρημνα καί ἀπρόσιτα μέρη, παραμένουν σιωπηλοί μάρτυρες τῆς θαυμαστῆς καί ἰσάγγελης βιοτῆς τῶν ὁσίων Ἁγιορειτῶν Πατέρων, καί γιά μᾶς τούς νεότερους, μοναχούς καί προσκυνητές, διαχρονική πρόσκληση καί πρόκληση γιά μίμησή τους...

 

Ἀπόσπασμα Ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου Μασταμπᾶ Ἡρακλείου κατά τήν Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2024. Ὁ π. Πατάπιος ἦταν προσκεκλημένος τοῦ Συλλόγου Φίλων τοῦ Ἁγίου Ὄρους Κρήτης μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κου Εὐγενίου, ὁ ὁποῖος καί παρευρέθη στήν ἐκδήλωση. Ὁ πλήρης τίτλος τῆς ὁμιλίας τοῦ π. Παταπίου ἦταν: «Πνευματικό ὁδοιπορικό στήν Ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους».

ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

 

                                                   Μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

                               Ἅγιον Ὄρος καί Σκόπελος:

Μιά ἀμφίδρομη 

πνευματική καί πολιτιστική 

σχέση

   Ἡ εἰσήγησή μας ἀφιερώνεται εὐγνωμόνως στή μνήμη τοῦ λογίου πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Καλλιανοῦ τοῦ ἐκ Σκοπέλου (1950-29 Ἀπριλίου 2024), ὁ ὁποῖος εἶχε ἀφιερώσει τή ζωή του στήν ἀνάδειξη τῆς ἱστορίας τοῦ τόπου του μέ ἔμφαση στή σχέση τοῦ νησιοῦ του μέ τό Ἅγιον Ὄρος (στό κλασικό του ἔργο Σχέσεις Σκοπέλου καί Ἁγίου Ὄρους, Ἀθήνα 1996).

  Στήν παρούσα εἰσήγηση, ἀξιοποιώντας τήν ἐπιστημονική συμβολή τοῦ μακαριστοῦ π. Κωνσταντίνου, ἐπιχειροῦμε μία δεύτερη παρουσίαση, ὑπό τό φῶς τῶν ὅσων ἡ σύγχρονη ἔρευνα (τόσο ἄλλων ἐρευνητῶν ὅσο καί ἡ ἐν ἐξελίξει δική μας) προσθέτει στή διερεύνηση τῆς ἀλληλεξάρτησης, τῆς οἰκειότητας καί τῆς πνευματικῆς καί πολιτιστικῆς ὄσμωσης μεταξύ τῶν δύο αὐτῶν τόπων, ἡ ὁποία καλλιεργήθηκε σέ διάφορα ἐπίπεδα στό πέρασμα τῶν αἰώνων.

''

  Οἱ σχέσεις αὐτές μποροῦμε νά θεωρήσουμε ὅτι ἀρχίζουν τόν 9ο αἰώνα, μέ τήν παρουσία στήν περιοχή τοῦ ἁγιορείτου ὁσίου Εὐθυμίου τοῦ Νέου, πού σύμφωνα μέ τόν Βίο του, ἀσκήθηκε καί ἐκοιμήθη ὁσιακά στή γειτονική στή Σκόπελο νήσο Γιούρα (Ἱερά νήσος), στή συνέχεια ἐνδυναμώθηκαν μέ τήν κτιτορική παρουσία τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου, περί τό ἔτος 993, πού ἀγόρασε ἀπό τούς ἐνασκούμενους ἐκεῖ πατέρες τήν ἐπίσης γειτονική στή Σκόπελο νήσο Κυρά-Παναγιά (Γυμνοπελαγήσιο).

  Οὐσιαστικές πνευματικές σχέσεις μεταξύ Ἁγίου Ὄρους καί Σκοπέλου ἐμφανίζονται ἱστορικά στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰ. (γύρω στά 1606) μέ τήν ἵδρυση τοῦ σημερινοῦ ἐνοριακοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Μιχαήλ Συνάδων, τόν ὁποῖο οἱ Σκοπελίτες ἀφιερώνουν (μετά τό ἔτος 1630) στή Μεγίστη Λαύρα. Αὐτό εἶναι καί τό πρῶτο ἁγιορειτικό μετόχι πού μνημονεύουν οἱ πηγές. Θά ἀκολουθήσουν τά μετόχια τῶν μονῶν Μεγίστης Λαύρας (Κοιμήσεως Θεοτόκου ἤ Ἁγία Μονή καί Γενέθλιο Τιμίου Προδρόμου ἤ Κοτρωνάκι), Ξηροποτάμου (Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Γλώσσας καί Εὐαγγελιστρίας), Ξενοφῶντος (Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος) καί Διονυσίου (Παναγίας Φανερωμένης).

   Τά ἁγιορειτικά μετόχια στή Σκόπελο, ἐκτός ἀπό τήν εὐεργετική ἐπίδραση πού εἶχαν στόν ἐμπλουτισμό τῆς πνευματικῆς ζωῆς τῶν κατοίκων μέ τά νάματα τῆς ὑπερχιλιόχρονης ἁγιορειτικῆς παράδοσης, ἀποτελοῦσαν καί πόλο ἕλξης ἁγιορειτῶν πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἔρχονταν στό νησί κομίζοντας ἱερά λείψανα, Τίμιο Ξύλο ἤ θαυματουργές εἰκόνες. Μέ τόν ἐρχομό τους αὐτό οἱ Ἁγιορεῖτες παράλληλα ἐπιτελοῦσαν καί τό ἔργο τῆς πνευματικῆς πατρότητος, ἐπηρεάζοντας συνάμα καταλυτικά καί τήν λειτουργική παράδοση τοῦ τόπου. 

Στό πέρασμα τῶν τελευταίων αἰώνων, ἀρκετοί ἦταν οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες, πού στήριξαν καί συνέδραμαν πνευματικά τούς Σκοπελίτες, μέ τίς γνώσεις τους, τόν λόγο, τή διδαχή καί τήν πνευματική καθοδήγηση. Στόν τομέα αὐτόν, ξεχωριστή εἶναι ἡ παρουσία τοῦ ὁσίου Ἱεροθέου τοῦ Ἰβηρίτου,  ὁ ὁποῖος ταυτόχρονα ἐπιτέλεσε πολύ σπουδαῖο διδακτικό ἔργο στή σχολή τῆς Σκοπέλου, πού ἱδρύθηκε τό 1724.

Ἐπιπροσθέτως, σέ μία ἄλλη διάσταση, δέν εἶναι καί λίγοι οἱ Σκοπελίτες πού ἀσπάζονται τή μοναχική ζωή καί ἀναχωροῦν νά μονάσουν στόν Ἄθωνα, σέ συγκεκριμένες συνήθως μονές, ὅπως ἡ Μεγίστη Λαύρα καί ἡ Ξηροποτάμου ἤ στά ἐξαρτήματά τους. Παράλληλα, συναντοῦμε πολλούς Σκοπελίτες νά ἐργάζονται στόν Ἄθωνα ὡς λεπτουργοί, μαραγκοί, ναυπηγοί, βαρελάδες, κτίστες καί ἔμποροι.

  Μιά ἄλλη σημαντική πτυχή τῶν σχέσεων Ἀγίου Ὄρους καί Σκοπέλου εἶναι καί ἡ σύσταση ἁγιορειτικῶν εἰκονογραφικῶν ἐργαστηρίων μέ σημαντικότερα τῶν Γαλατσιάνων πατέρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί τοῦ ἱεροδιακόνου Γρηγορίου Κοιρανίδου. Στήν εἰσήγησή μας γίνεται ἐπίσης ἀναφορά στήν ἐντυπωσιακή παρουσία στή Σκόπελο τοῦ ζωγραφικοῦ ἔργου τῶν ἱερομονάχων Διονυσίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ καί Παρθενίου τοῦ Σκούρτου.  

   Κατά τή διάρκεια τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, κατά τήν ὁποία τό Ἅγιον Ὄρος συμμετεῖχε σύσσωμο στόν ἀγῶνα, μετά τήν ἀποτυχία της στήν Χαλκιδική καί στήν προσπάθειά τους οἱ Ἁγιορεῖτες νά διαφυλάξουν κάποια ἀπό τά ἱερά τους κειμήλια ἀπό τήν ὀργή τῶν κατακτητῶν, κατέφυγαν σέ ἀσφαλέστερους τόπους. Ἕνας ἀπ᾿ αὐτούς στάθηκε ἡ Σκόπελος, πού φιλοξένησε πατέρες ἀπό τουλάχιστον ἔνδεκα ἀθωνικές μονές καί τά ἐξαρτήματά τους. 

  Στό πλαίσιο τῆς ἀμφίδρομης σχέσης Ἁγίου Ὄρους καί Σκοπέλου γίνεται ἐπίσης ἀναφορά στό πέρασμα τοῦ ἁγιορείτου ἱερομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ ἀπό τό νησί, στόν διάσημο σκοπελίτη ξηροποταμηνό μοναχό Καισάριο Δαπόντε, στόν ἱερομόναχο Σωφρόνιο Κεχαγιόγλου καί τόν μοναχό Σίλβεστρο Μονοκρούση, στόν Σκοπελίτη ἐπίσκοπο Κασσανδρείας Γρηγόριο, στούς διδασκάλους ἱερομονάχους Μελέτιο Ἰβηρίτη, Νεόφυτο Κοιρανίδη καί Γρηγόριο Μήτα, στούς μαΐστρους τῆς ψαλτικῆς τέχνης ἱερομονάχους Ἄνθιμο, Συμεών καί Ἀντώνιο καί ἱεροδιάκονο Διονύσιο.

  Ἀπαιτεῖται περισσότερη ἔρευνα στά ἀρχεῖα τῶν ἀθωνικῶν καθιδρυμάτων, ὅπως, γιά παράδειγμα, στά κελλιά τῶν Καρυῶν, πού ὀνομάζονται «Σκοπελίτικα», ὥστε νά ἀνασυρθοῦν ἀπό τή λήθη τοῦ χρόνου (ἡ ὁποία στόν ἀθωνικό μοναχισμό συνδυάζεται μέ τήν ἀνωνυμία τῆς μοναχικῆς ταπεινοφροσύνης) βιογραφικές εἰδήσεις καί γιά ἄλλους ἀξιόλογους Σκοπελίτες-Ἁγιορεῖτες.

Περίληψη εἰσηγήσεως τοῦ συγγραφέα στό Η’ Διεθνές Ἐπιστημονικό Ἐργαστήριο τῆς Ἁγιορειτικῆς Ἑστίας (Θεσσαλονίκη 6-8 Δεκεμβρίου 2024). Μουσεῖο Βυζαντινοῦ Πολιτισμοῦ, Ἀμφιθέατρο Στέφανος Δραγούμης. Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2024.

Η ΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΣΥΝΩΝ

Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 27 Nοεμβρίου 2024.

 

 

 Για την λήψη του άρθρου, πατήστε ΕΔΩ 

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

 

Τήν Κυριακή, 8 Δεκεμβρίου 2024, θά πραγματοποιηθεῖ διάλεξη τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στό Ἡράκλειο τῆς Κρήτης, 

μέ θέμα "Πνευματικό Ὁδοιπορικό στήν Ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους". Θα προηγηθεῖ προβολή ντοκυμαντέρ μέ θέμα "Προσκύνημα στήν ἱερά Καλύβη τοῦ Ἁγίου Ἀκακίου".

Πνευματικό Κέντρο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίτσα), στή συνοικία Μασταμπᾶ. Ὥρα 18.00 τό ἀπόγευμα.

Ὁ π. Πατάπιος εἶναι προσκεκλημένος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, μέ τήν πρωτοβουλία τοῦ Συλλόγου Φίλων τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἡρακλείου "Ἅγιος Ἀθανάσιος Ἀθωνίτης".

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟ ΟΓΔΟΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ

 

Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2024

ὥρα 19.15 τό ἀπόγευμα

ἀμφιθέατρο Μουσείου Βυζαντινοῦ Πολιτισμοῦ στή Θεσσαλονίκη 

Οι εργασίες του Εργαστηρίου θα μεταδίδονται ζωντανά μέσω Live streaming: στη διεύθυνση https://www.agioritikiestia.gr/el/8ergastirio

ΟΙ ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, ΟΔΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

 Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 6 Nοεμβρίου 2024.

 

 

 Για την λήψη του άρθρου, πατήστε ΕΔΩ

Ενοριακό Αρχονταρίκι με τον Γέροντα Πατάπιο τον Καυσοκαλυβίτη.

 

 

Ενοριακό Αρχονταρίκι με τον Γέροντα Πατάπιο τον Καυσοκαλυβίτη.

Συζήτηση με τον Γέροντα Πατάπιο Καυσοκαλυβίτη, στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.

Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Απόσπασμα απο την ομιλία του π. Πατάπιου Καυσοκαλυβίτου, Δρ. Θεολογίας, Δικαίου της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων με θέμα: " Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους" στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ !

                                          Φωτογραφία: Γεώργιος Μίχος. 28 Ὀκτωβρίου 2024

 

Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους

 Ομιλία του π. Πατάπιου Καυσοκαλυβίτου, Δρ. Θεολογίας, Δικαίου της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων με θέμα: "Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους", στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.

«ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024» 12η μέρα – Ομιλία π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

 

Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, που λαμβάνουν χώρα στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου, ώρα 7.00 το απόγευμα, ομιλητής ήταν ο Οσιολογιώτατος Γέρων π. Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, Δρ. Θεολογίας, Δικαίος της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων και θέμα: " Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους".

Στην αρχή της ομιλίας του ο ομιλητής είπε: “Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους ή Πατέρες του φιλοκαλικού κινήματος, έζησαν κατά το β΄ μισό του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου και επιτέλεσαν μέσα στη δίνη των προσωπικών τους περιπετειών, ένα αξιοθαύμαστο συγγραφικό και εκδοτικό έργο, τους καρπούς του οποίου δρέπουμε και εμείς σήμερα. Επιθυμούσαν, μέσα από τη ζωή τους και τις συγγραφές τους να δημιουργήσουν στον χώρο της Εκκλησίας αναγεννητικό και αναμορφωτικό κλίμα, που ήταν αποτέλεσμα έντονης προσευχής, βαθιάς γνώσης, ισχυρής μελέτης, πολύμοχθου κόπου και αδιάκοπης θυσίας”.

Και συνέχισε: “Όλα τα έργα τους με κυρίαρχα εκείνα του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου είναι θησαυρός πολύτιμος και ακριβής, συμπύκνωση όλης της προηγούμενης πατερικής σοφίας. Ως μέλισσες ακαταπόνητες επικάθησαν σε όλα τα βλαστήματα του Αγίου Όρους, περιερχόμενοι βιβλιοθήκες, ερευνώντας χειρόγραφους κώδικες, μην αφήνοντας τίποτε ανεξερεύνητο από τα χειρόγραφα και έντυπα βιβλία που είναι τεθησαυρισμένα στο Άγιον Όρος”.

Σε άλλο σημείο τόνισε: “Και επειδή η ζωή των ιδίων των Κολλυβάδων ήταν προσανατολισμένη στην προοπτική της κατά χάριν θεώσεως, γι᾿ αυτό και πολλοί απ᾿ αυτούς έδειξαν σημεία αγιότητας, για τον λόγο αυτό, με τα συγγράμματά τους αναζωπυρώθηκε ανάμεσα στους πιστούς η δίψα για μίμηση των Αγίων”.

 

 “Οι άγιοι Κολλυβάδες, κατέβαλαν συνειδητά επίπονη προσπάθεια, ώστε να αντισταθμίσουν την εικόνα του διανοούμενου ανθρωπιστή της Δύσης, που εισήγαγαν οι φορείς του Διαφωτισμού, με το όραμα της αγιότητος, που είναι πάντοτε σωτήριο”, υπογράμμισε ο ομιλητής. “Δικαίως λοιπόν θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι αγιορείτες αυτοί Πατέρες υπήρξαν μια από τις μέγιστες ευεργεσίες του Θεού προς το Έθνος μας και για όλη τον ορθόδοξο κόσμο όπου γης, και συνεχίζουν να είναι για όλους μας Οδοδείκτες της πορείας μας για τον Παράδεισο”.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Πατάπιος είπε: “Η επιστροφή στην μακαρία ευαγγελική απλότητα και λιτότητα, η συχνή Θεία Κοινωνία, η τακτική μυστηριακή ζωή, με πρότυπά μας τους αγίους της Εκκλησίας μας, αποτελούν το κέντρο των συγγραμμάτων του αγίων Κολλυβάδων πατέρων. Η μετάνοια, η προσευχή, η μυστηριακή ζωή, το κομποσχοίνι με το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό», οι μετάνοιες, οι νηστείες, τα δάκρυα μετανοίας είναι αυτά που θα καλύψουν την ένδεια και την πνευματική μας φτώχεια και όχι η δικαιολόγηση και ηρωοποίηση, μάλιστα, της αδυναμίας, όπως, δυστυχώς, επιχειρούν μερικοί σύγχρονοι θεολόγοι”.

Ακολούθησε διάλογος μεταξύ του ομιλητή και του ακροατηρίου στο καθιερωμένο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” που πραγματοποιείται εντός του Ιερού Ναού.

Στο τέλος, ακολούθησε ο ασπασμός από τους πιστούς του χαριτόβρυτου ιερού Λείψανου του Αγίου Ακακίου του Καυσοκαλυβίτου, το οποίο κόμισε στον Ιερό Ναό ο Γέρων Πατάπιος.

Η 12η μέρα των εορταστικών εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με κατανυκτική αγρυπνία στην οποία λειτουργός και ομιλητής ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φιλούμενος Ρούμπης, Γενικός Γραμματέας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Όπλων – Κάτω Πατησίων.

Έψαλαν οι Πρωτοψάλτες κ. κ. Νικολάου Νικόλαος και Λειβαδάρος Κωνσταντίνος.

 

Κείμενο και φωτογραφίες: Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου Αττικής

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024

 

Ὁμιλία τοῦ π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, στόν ἱερό ναό Ἁγίου Δημητρίου, τοῦ Δήμου Ἁγίου Δημητρίου Ἀττικῆς, στό πλαίσιο τῶν ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ 2024, μέ θέμα:

  Ὁδοδεῖκτες γιά τόν Παράδεισο:

Οἱ Κολλυβάδες πατέρες τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ἡ διδασκαλία τους 

Πέμπτη 10 Ὀκτωβρίου, 7 μ.μ.

Μετά τήν Ὁμιλία θά ἀκολουθήσει ἐνοριακό ἀρχονταρίκι ὅπου ὁ Ἁγιορείτης ὁμιλητής θά διαλεχθεῖ μέ τούς ἀκροατές γιά θέματα ὀρθόδοξης πνευματικότητας.

 

 Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Δημητρίου.   Διεύθυνση: Πλατεία Ἁγίου Δημητρίου Ἅγιος Δημήτριος Ἀττικής, τηλ. 210-9712 456

 πρόσβαση ἀπό τήν Ἀθήνα μέ Ἀττικό μετρό: Στάση Δάφνη,

ἀπό Πειραιά: Λεωφορεῖο 229, 217, 219

 Ἡ Ὁμιλία του γέροντος Παταπίου καθώς καί ἡ συζήτηση μέ τούς ἀκροατές στό ἐνοριακό ἀρχονταρίκι, πού θά ἀκολουθήσει τήν Ὁμιλία θά μεταδίδονται ἀπ’ εὐθείας ἀπό τό ἐπίσημο κανάλι τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ στή διεύθυνση:  YouTube: @in-ad

ΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΕΠΙΣΤΟΛΑΡΙΟ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου - Στρατηγόπουλου - Ντίλιου (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

  Ἡ Ἑλληνική Ἐπιστολογραφία ὡς ξεχωριστός φιλολογικός κλάδος δέν παύει νά ὑφίσταται καί νά καλλιεργεῖται ἀπό τήν ἀρχαιότητα ὡς καί σήμερα. Εἰδικότερα, ἡ νεοελληνική ἐπιστολογραφία προσελκύει ὁλοένα καί περισσότερο τό ἐρευνητικό ἐνδιαφέρον καθώς τά τελευταῖα χρόνια πυκνώνουν οἱ μελέτες πού ἀποτυπώνουν τό ἐπιστολικό πορτρέτο ἀρκετῶν σημαντικῶν συγγραφέων καί φωτίζουν τό γενικότερο περιβάλλον τους.

  Στήν παρούσα ἀνακοίνωση ἐπιχειρεῖται μιά πρώτη παρουσίαση ἑνός ἀνέκδοτου Ἐπιστολαρίου τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ., καί πιό συγκεκριμένα, τῆς περιὀδου 1737-1742, γραμμένου σέ ἁπλή δημώδη γλώσσα. Παραδίδεται στόν κώδικα ἀρ. 80 τῆς ἀθωνικῆς σκήτης Ἁγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων.

 Ὁ συντάκτης, γνώστης τοῦ γραμματειακοῦ εἴδους τῆς ἐπιστολογραφίας διακρίνει τούς «χαρακτῆρες» τῶν ἐπιστολῶν σέ «τεσσαράκοντα εἴδη», τά ὁποῖα καί περιγράφει, παραθέτοντας ὑποδείγματα ἐπιστολῶν κατά εἶδος ἀλλά καί τύπους ἐπιστολῶν μέ τυπικές προσφωνήσεις στόν ἀποδέκτη, τήν ἀρχή καί τό τέλος τῆς ἐπιστολῆς, γλωσσάριο λέξεων ἀναγκαίων στίς ἐπιστολές, καθώς καί τύπους Διαθήκης καί ἄλλων ἐγγράφων.

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου Φιλανθρωπινῶν (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

  Γραφέας τοῦ κώδικα, ὁ ὁποῖος -σύμφωνα μέ ὅλες τίς ἐνδείξεις- εἶναι καί ὁ συντάκτης τοῦ ἔργου, εἶναι πιθανότατα κληρικός, καταγόμενος ἀπό τόν Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων. Βάσει χειρόγραφων σημειώσεων ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ ὅτι πρόκειται γιά τόν «Ἰωάννη ἱερέα καί οἰκονόμο», τοῦ ὁποίου τό ὄνομα, καθώς καί τοῦ ἱερέως Δημητρίου Φίλη (πού ἐπίσης ἀναφέρεται στό Ἐπιστολάριο) συναντᾶται στόν κώδικα τῆς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Φουρνᾶ Εὐρυτανίας τοῦ ἔτους 1739. τήν ὁποία ἵδρυσε τό 1738 ὁ ἱερομόναχος Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ ὁ ἱστοριογράφος.

  Στήν παρούσα εἰσήγηση δίνεται ἔμφαση στή σχέση τοῦ Ἐπιστολαρίου αὐτοῦ μέ τήν προγενέστερη χειρόγραφη ἐπιστολική παράδοση τῆς περιοχῆς τῶν Ἀγράφων, δηλ. τοῦ ὁσίου Εὐγενίου Γιαννούλη τοῦ Αἰτωλοῦ καί ἰδίως τοῦ ὁσίου Ἀναστασίου Γορδίου καί οἱ ἐπιδράσεις του στά μεταγενέστερα ἐγχειρίδια ἐπιστολογραφίας ὅπως τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου (Κῆπος Χαρίτων).

Περίληψη τῆς εἰσήγησης τοῦ συγγραφέα κατά τό

 Η΄ Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο 

Neograeca Medii Aevi VIII

Δημώδης Βυζαντινή και Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

Παράδοση, πρόσληψη και έκδοση των κειμένων

Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων   Τμῆμα Φιλολογίας

Νήσος τῆς λίμνης Ἰωαννίνων

3-6 Ὀκτωβρίου 2024

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΩΔΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ

 

Μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. 

ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

Neograeca Medii Aevi VIΙΙ

Δημώδης Βυζαντινή καί  Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

                Παράδοση, πρόσληψη καί ἔκδοση τῶν κειμένων 

Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο

     Ἰωάννινα 3-6 Ὀκτωβρίου 2024

Εἰσήγηση π. Παταπίου:  Παρασκευή 4 Ὀκτωβρίου 19.30 

Βιβλιοθήκη Ἱ. Μονῆς Μεταμορφώσεως. Νήσος Ἰωαννίνων

Η ΚΑΛΥΒΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΥ ΣΤΑ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 100 ΧΡΟΝΙΑ

 

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ὁ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, κατά τήν ὁποία πανηγυρίζει ἡ Καλύβη τοῦ Ἁγ. Ἀκακίου ἀλλά καί ὁλόκληρο τό Ἅγιον Ὄρος Ἄθως, πού εἶναι ἀφιερωμένο στήν Παναγία, εὔχεται σέ ὅλους τούς ἀναγνῶστες μας, ἀλλά καί τούς προσκυνητές τοῦ Ἁγίου Ὄρους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ καί πλούσια τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου καί τῆς ἐν πρεσβείαις ἀκοιμήτου Θεοτόκου.

 Ἡ Κοίμησις τῆς Θεοτόκου.

Τοιχογραφία (λεπτομέρεια) στό παρεκκλήσι τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου τῆς καλύβης Ἁγ. Ἀκακίου Καυσοκαλυβίων, 1759.

Ἐργαστήριο ἱερομον. Παρθενίου τοῦ ἐξ Ἀγράφων

ΛΑΜΠΡΗ Η ΦΕΤΙΝΗ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ

 Άρθρο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ την Τετάρτη 5 Ιουνίου 2024.

 

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

  [...] Σήμερα ἑορτάζουμε τό μέγα μυστήριο τῆς  ἐπιδημίας τοῦ Παναγίου Πνεύματος στόν κόσμο. Ἑορτάζουμε τήν σύσταση τοῦ  θεσμοῦ τῆς Ἐκκλησίας ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν χορηγία τῶν θείων Αὐτοῦ χαρισμάτων, ὅσες καταξιώθηκε τό ἀνθρώπινο γένος.

    Ἕνα ἀπό τά πρῶτα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ δυνατότητα τῆς ἐπικοινωνίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων: 

«Γλῶσσαι ποτέ συνεχύθησαν, διά τήν τόλμην τῆς πυργοποιΐας· γλῶσσαι δέ νῦν ἐσοφίσθησαν, διά τήν δόξαν τῆς θεογνωσίας... Τότε κατειργάσθη ἡ ἀφωνία, πρός τιμωρίαν· ἄρτι καινουργεῖται ἡ συμφωνία, πρός σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν», καθώς ψάλλουμε στό Δοξαστικό τῆς Λιτῆς τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς.

    Τό γεγονός τῆς Πεντηκοστῆς μεταξύ ἄλλων φανερώνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει πνεῦμα Θεοῦ, μπορεῖ νά μιλάει καί νά ἀντιλαμβάνεται τήν γλώσσα τοῦ συνανθρώπου του, ξεπερνῶντας ὁποιοδήποτε σχετικό ἐμπόδιο.

  

 Στήν ἐποχή μας ὅμως, παρατηρεῖται τραγική ἔλλειψη ἐπικοινωνίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, ἀκόμη καί ἀνάμεσα σέ ἐμᾶς τούς Χριστιανούς.

     Ἡ σύγχυση ἡ ὁποία ἐπικρατεῖ συχνά στήν ἀνθρώπινη ἐπικοινωνία, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας καί τοῦ ἀνθρώπινου ἐγωκεντρισμοῦ, πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά βλέπει ὅλους τούς συνανθρώπους του -ἀκόμη κι αὐτούς πού εἶναι πολύ πλησίον του- ὡς ἐχθρούς ἤ ὡς ἀνταγωνιστές. Αὐτή ἡ τραγική ἀνθρώπινη πραγματικότητα εἶναι ἡ αἰτία τῆς πιό βασανιστικῆς μοναξιᾶς, ἡ ὁποία τελικά εἶναι τό πιό ἀφόρητο μαρτύριο τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου.

    

Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀποθιστᾶ τήν ἐμπιστοσύνη καί τήν ἐπικοινωνία ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους, γιατί δέν εἶναι πνεῦμα ἀνταγωνισμοῦ, ἀλλά πνεῦμα προσφορᾶς. Ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ δέν σκέπτεται τί θά πάρει ἀπό τόν ἄλλον, ἀλλά τί θά τοῦ προσφέρει. Δέν βλέπει τόν συνάνθρωπόν του ὡς ἀνταγωνιστή ἀλλά ὡς συναγωνιστή. Δέν προσπαθεῖ νά ἐξασφαλίσει γιά τόν ἑαυτό του τήν καλλίτερη θέση, ἀλλά νά βοηθήσει τόν συνάνθρωπό του νά τήν πάρει.

[...] Μόνον ὅταν συγκλονιστοῦν οἱ καρδιές μας ἀπό τήν εἰλικρινῆ ἀγάπη γιά τόν συνάνθρωπο, θά φλογιστοῦν καί ἀπό τόν θεῖο ἔρωτα πού φλόγισε τίς καρδιές πάντων τῶν Ἁγίων. Καί τότε θά συναντήσουμε τόν γλυκύτατο Ἰησοῦ, ὅπως οἱ Μυροφόρες μετά τήν Ἀνάσταση. Καί τότε ἡ περίοδος τῆς Πεντηκοστῆς καί μετά τήν Πεντηκοστή, θά εἶναι μία περίοδος πλημμυρισμένη ἀπό τό ἀνέσπερο φῶς τῆς Ἀναστάσεως καί τήν λυτρωτική παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού θά γεμίζει τήν ζωήν μας μέ τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας μας καί τήν χαρά ἐκείνην τήν ὁποίαν ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος στούς ἀγαπῶντες Αὐτόν. 

 

Ἀποσπάσματα ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα κατά τήν Θεία Λειτουργία στήν πανηγυρίζουσα Ἱερά Μονή Ἁγίας Τριάδος στά Χανιά τῆς Κρήτης, πού εἶναι Μετόχι τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ. Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς 23 Ἰουνίου 2024.