Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους

 Ομιλία του π. Πατάπιου Καυσοκαλυβίτου, Δρ. Θεολογίας, Δικαίου της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων με θέμα: "Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους", στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2024.

«ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024» 12η μέρα – Ομιλία π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

 

Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024”, που λαμβάνουν χώρα στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου, την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου, ώρα 7.00 το απόγευμα, ομιλητής ήταν ο Οσιολογιώτατος Γέρων π. Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, Δρ. Θεολογίας, Δικαίος της Ιεράς Σκήτης Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων και θέμα: " Οδοδείκτες για τον Παράδεισο: Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους και η διδασκαλία τους".

Στην αρχή της ομιλίας του ο ομιλητής είπε: “Οι Κολλυβάδες πατέρες του Αγίου Όρους ή Πατέρες του φιλοκαλικού κινήματος, έζησαν κατά το β΄ μισό του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου και επιτέλεσαν μέσα στη δίνη των προσωπικών τους περιπετειών, ένα αξιοθαύμαστο συγγραφικό και εκδοτικό έργο, τους καρπούς του οποίου δρέπουμε και εμείς σήμερα. Επιθυμούσαν, μέσα από τη ζωή τους και τις συγγραφές τους να δημιουργήσουν στον χώρο της Εκκλησίας αναγεννητικό και αναμορφωτικό κλίμα, που ήταν αποτέλεσμα έντονης προσευχής, βαθιάς γνώσης, ισχυρής μελέτης, πολύμοχθου κόπου και αδιάκοπης θυσίας”.

Και συνέχισε: “Όλα τα έργα τους με κυρίαρχα εκείνα του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου είναι θησαυρός πολύτιμος και ακριβής, συμπύκνωση όλης της προηγούμενης πατερικής σοφίας. Ως μέλισσες ακαταπόνητες επικάθησαν σε όλα τα βλαστήματα του Αγίου Όρους, περιερχόμενοι βιβλιοθήκες, ερευνώντας χειρόγραφους κώδικες, μην αφήνοντας τίποτε ανεξερεύνητο από τα χειρόγραφα και έντυπα βιβλία που είναι τεθησαυρισμένα στο Άγιον Όρος”.

Σε άλλο σημείο τόνισε: “Και επειδή η ζωή των ιδίων των Κολλυβάδων ήταν προσανατολισμένη στην προοπτική της κατά χάριν θεώσεως, γι᾿ αυτό και πολλοί απ᾿ αυτούς έδειξαν σημεία αγιότητας, για τον λόγο αυτό, με τα συγγράμματά τους αναζωπυρώθηκε ανάμεσα στους πιστούς η δίψα για μίμηση των Αγίων”.

 

 “Οι άγιοι Κολλυβάδες, κατέβαλαν συνειδητά επίπονη προσπάθεια, ώστε να αντισταθμίσουν την εικόνα του διανοούμενου ανθρωπιστή της Δύσης, που εισήγαγαν οι φορείς του Διαφωτισμού, με το όραμα της αγιότητος, που είναι πάντοτε σωτήριο”, υπογράμμισε ο ομιλητής. “Δικαίως λοιπόν θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι αγιορείτες αυτοί Πατέρες υπήρξαν μια από τις μέγιστες ευεργεσίες του Θεού προς το Έθνος μας και για όλη τον ορθόδοξο κόσμο όπου γης, και συνεχίζουν να είναι για όλους μας Οδοδείκτες της πορείας μας για τον Παράδεισο”.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο π. Πατάπιος είπε: “Η επιστροφή στην μακαρία ευαγγελική απλότητα και λιτότητα, η συχνή Θεία Κοινωνία, η τακτική μυστηριακή ζωή, με πρότυπά μας τους αγίους της Εκκλησίας μας, αποτελούν το κέντρο των συγγραμμάτων του αγίων Κολλυβάδων πατέρων. Η μετάνοια, η προσευχή, η μυστηριακή ζωή, το κομποσχοίνι με το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό», οι μετάνοιες, οι νηστείες, τα δάκρυα μετανοίας είναι αυτά που θα καλύψουν την ένδεια και την πνευματική μας φτώχεια και όχι η δικαιολόγηση και ηρωοποίηση, μάλιστα, της αδυναμίας, όπως, δυστυχώς, επιχειρούν μερικοί σύγχρονοι θεολόγοι”.

Ακολούθησε διάλογος μεταξύ του ομιλητή και του ακροατηρίου στο καθιερωμένο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” που πραγματοποιείται εντός του Ιερού Ναού.

Στο τέλος, ακολούθησε ο ασπασμός από τους πιστούς του χαριτόβρυτου ιερού Λείψανου του Αγίου Ακακίου του Καυσοκαλυβίτου, το οποίο κόμισε στον Ιερό Ναό ο Γέρων Πατάπιος.

Η 12η μέρα των εορταστικών εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με κατανυκτική αγρυπνία στην οποία λειτουργός και ομιλητής ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φιλούμενος Ρούμπης, Γενικός Γραμματέας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Όπλων – Κάτω Πατησίων.

Έψαλαν οι Πρωτοψάλτες κ. κ. Νικολάου Νικόλαος και Λειβαδάρος Κωνσταντίνος.

 

Κείμενο και φωτογραφίες: Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, Δήμου Αγίου Δημητρίου Αττικής

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2024

 

Ὁμιλία τοῦ π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, στόν ἱερό ναό Ἁγίου Δημητρίου, τοῦ Δήμου Ἁγίου Δημητρίου Ἀττικῆς, στό πλαίσιο τῶν ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ 2024, μέ θέμα:

  Ὁδοδεῖκτες γιά τόν Παράδεισο:

Οἱ Κολλυβάδες πατέρες τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ἡ διδασκαλία τους 

Πέμπτη 10 Ὀκτωβρίου, 7 μ.μ.

Μετά τήν Ὁμιλία θά ἀκολουθήσει ἐνοριακό ἀρχονταρίκι ὅπου ὁ Ἁγιορείτης ὁμιλητής θά διαλεχθεῖ μέ τούς ἀκροατές γιά θέματα ὀρθόδοξης πνευματικότητας.

 

 Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Δημητρίου.   Διεύθυνση: Πλατεία Ἁγίου Δημητρίου Ἅγιος Δημήτριος Ἀττικής, τηλ. 210-9712 456

 πρόσβαση ἀπό τήν Ἀθήνα μέ Ἀττικό μετρό: Στάση Δάφνη,

ἀπό Πειραιά: Λεωφορεῖο 229, 217, 219

 Ἡ Ὁμιλία του γέροντος Παταπίου καθώς καί ἡ συζήτηση μέ τούς ἀκροατές στό ἐνοριακό ἀρχονταρίκι, πού θά ἀκολουθήσει τήν Ὁμιλία θά μεταδίδονται ἀπ’ εὐθείας ἀπό τό ἐπίσημο κανάλι τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ στή διεύθυνση:  YouTube: @in-ad

ΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΕΠΙΣΤΟΛΑΡΙΟ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου - Στρατηγόπουλου - Ντίλιου (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

  Ἡ Ἑλληνική Ἐπιστολογραφία ὡς ξεχωριστός φιλολογικός κλάδος δέν παύει νά ὑφίσταται καί νά καλλιεργεῖται ἀπό τήν ἀρχαιότητα ὡς καί σήμερα. Εἰδικότερα, ἡ νεοελληνική ἐπιστολογραφία προσελκύει ὁλοένα καί περισσότερο τό ἐρευνητικό ἐνδιαφέρον καθώς τά τελευταῖα χρόνια πυκνώνουν οἱ μελέτες πού ἀποτυπώνουν τό ἐπιστολικό πορτρέτο ἀρκετῶν σημαντικῶν συγγραφέων καί φωτίζουν τό γενικότερο περιβάλλον τους.

  Στήν παρούσα ἀνακοίνωση ἐπιχειρεῖται μιά πρώτη παρουσίαση ἑνός ἀνέκδοτου Ἐπιστολαρίου τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ., καί πιό συγκεκριμένα, τῆς περιὀδου 1737-1742, γραμμένου σέ ἁπλή δημώδη γλώσσα. Παραδίδεται στόν κώδικα ἀρ. 80 τῆς ἀθωνικῆς σκήτης Ἁγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων.

 Ὁ συντάκτης, γνώστης τοῦ γραμματειακοῦ εἴδους τῆς ἐπιστολογραφίας διακρίνει τούς «χαρακτῆρες» τῶν ἐπιστολῶν σέ «τεσσαράκοντα εἴδη», τά ὁποῖα καί περιγράφει, παραθέτοντας ὑποδείγματα ἐπιστολῶν κατά εἶδος ἀλλά καί τύπους ἐπιστολῶν μέ τυπικές προσφωνήσεις στόν ἀποδέκτη, τήν ἀρχή καί τό τέλος τῆς ἐπιστολῆς, γλωσσάριο λέξεων ἀναγκαίων στίς ἐπιστολές, καθώς καί τύπους Διαθήκης καί ἄλλων ἐγγράφων.

Νήσος Ἰωαννίνων. Μονή Ἁγ. Νικολάου Φιλανθρωπινῶν (φωτογρ. Παταπίου μοναχοῦ)

  Γραφέας τοῦ κώδικα, ὁ ὁποῖος -σύμφωνα μέ ὅλες τίς ἐνδείξεις- εἶναι καί ὁ συντάκτης τοῦ ἔργου, εἶναι πιθανότατα κληρικός, καταγόμενος ἀπό τόν Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων. Βάσει χειρόγραφων σημειώσεων ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ ὅτι πρόκειται γιά τόν «Ἰωάννη ἱερέα καί οἰκονόμο», τοῦ ὁποίου τό ὄνομα, καθώς καί τοῦ ἱερέως Δημητρίου Φίλη (πού ἐπίσης ἀναφέρεται στό Ἐπιστολάριο) συναντᾶται στόν κώδικα τῆς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Φουρνᾶ Εὐρυτανίας τοῦ ἔτους 1739. τήν ὁποία ἵδρυσε τό 1738 ὁ ἱερομόναχος Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ ὁ ἱστοριογράφος.

  Στήν παρούσα εἰσήγηση δίνεται ἔμφαση στή σχέση τοῦ Ἐπιστολαρίου αὐτοῦ μέ τήν προγενέστερη χειρόγραφη ἐπιστολική παράδοση τῆς περιοχῆς τῶν Ἀγράφων, δηλ. τοῦ ὁσίου Εὐγενίου Γιαννούλη τοῦ Αἰτωλοῦ καί ἰδίως τοῦ ὁσίου Ἀναστασίου Γορδίου καί οἱ ἐπιδράσεις του στά μεταγενέστερα ἐγχειρίδια ἐπιστολογραφίας ὅπως τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου (Κῆπος Χαρίτων).

Περίληψη τῆς εἰσήγησης τοῦ συγγραφέα κατά τό

 Η΄ Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο 

Neograeca Medii Aevi VIII

Δημώδης Βυζαντινή και Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

Παράδοση, πρόσληψη και έκδοση των κειμένων

Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων   Τμῆμα Φιλολογίας

Νήσος τῆς λίμνης Ἰωαννίνων

3-6 Ὀκτωβρίου 2024

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ π. ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΩΔΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ

 

Μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

Ἕνα ἀνέκδοτο Ἐπιστολάριο τοῦ α΄ μισοῦ τοῦ 18ου αἰ. 

ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος.

Συμβολή στή μελέτη τῆς νεοελληνικῆς ἐπιστολογραφίας.

Neograeca Medii Aevi VIΙΙ

Δημώδης Βυζαντινή καί  Πρώιμη Νεοελληνική Δημώδης Γραμματεία.

                Παράδοση, πρόσληψη καί ἔκδοση τῶν κειμένων 

Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο

     Ἰωάννινα 3-6 Ὀκτωβρίου 2024

Εἰσήγηση π. Παταπίου:  Παρασκευή 4 Ὀκτωβρίου 19.30 

Βιβλιοθήκη Ἱ. Μονῆς Μεταμορφώσεως. Νήσος Ἰωαννίνων

Η ΚΑΛΥΒΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΥ ΣΤΑ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 100 ΧΡΟΝΙΑ

 

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ὁ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, κατά τήν ὁποία πανηγυρίζει ἡ Καλύβη τοῦ Ἁγ. Ἀκακίου ἀλλά καί ὁλόκληρο τό Ἅγιον Ὄρος Ἄθως, πού εἶναι ἀφιερωμένο στήν Παναγία, εὔχεται σέ ὅλους τούς ἀναγνῶστες μας, ἀλλά καί τούς προσκυνητές τοῦ Ἁγίου Ὄρους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ καί πλούσια τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου καί τῆς ἐν πρεσβείαις ἀκοιμήτου Θεοτόκου.

 Ἡ Κοίμησις τῆς Θεοτόκου.

Τοιχογραφία (λεπτομέρεια) στό παρεκκλήσι τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου τῆς καλύβης Ἁγ. Ἀκακίου Καυσοκαλυβίων, 1759.

Ἐργαστήριο ἱερομον. Παρθενίου τοῦ ἐξ Ἀγράφων