Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου
Ὠδή στό χορό τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων
Ἡ πορεία πρός τή θέωση, ἡ καλλιέργεια τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί ἡ δι᾿ ἀγώνων κατάκτησή της, ἀποτέλεσε καί ἐξακολουθεῖ, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, νά ἀποτελεῖ τό ἰσχυρότερο ἔρεισμα τῆς ζωῆς στό Ἅγιον Ὄρος. Στή χώρα αὐτή τῆς μετανοίας καί τό ἐργαστήριο τῆς ἁγιότητας, ὁδηγήθηκαν κατά τήν ὑπερχιλιετῆ φωτεινή διαδρομή τῶν αἰώνων σέ ὁδούς σωτηρίας, δυσαρίθμητοι ἅγιοι, «φίλοι» δηλαδή, τοῦ Θεοῦ, πού καταλάμπουν μέ τίς γλυκύτατες ἀκτῖνες τοῦ βίου καί τῶν θαυμάτων τους τό πλήρωμα τοῦ πιστοῦ λαοῦ.
Κατά τήν ὀρθόδοξη παράδοση οἱ περισσότερο ἁρμόδιοι νά μιλοῦν γιά τούς ἁγίους καί τήν ἁγιότητα εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ Ἅγιοι. Αὐτοί μποροῦν νά ἐννοήσουν καί νά ἑρμηνεύσουν σωστά, ὑπό τό φῶς τῆς ἁγιοπνευματικῆς τους ἐμπειρίας, τά ἔργα καί τά διδάγματα τῶν ἱερῶν ἐκείνων προσώπων πού εἶχαν ἕνα κυρίως σκοπό, τόν ὁποῖο καί πέτυχαν, νά εὐαρεστήσουν τόν Κύριο καί νά ἑνωθοῦν μ᾿ Αὐτόν. Ἐμεῖς, πού δέν ἔχουμε τήν ἁγιότητα καί τά πνευματικά βιώματά τους καί πού μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τή μητρική ἀγάπη τῆς Κυρίας Θεοτόκου κατοικοῦμε στούς ἴδιους ἱερούς τόπους μέ τίς ἁγιασμένες ἀθωνικές μορφές, μποροῦμε μόνο ἐπιφανειακά νά σκιαγραφήσουμε «ἐν ἐσόπτρῳ καί αἰνίγματι» κάποια ἀπό τά πλούσια χαρίσματα-καρπούς τῶν πνευματικῶν τους ἀγώνων ἤ τίς φωτισμένες διδασκαλίες τους. Ὅπως ἔλεγε καί ὁ γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης († 1991), ἀπό τούς τελευταίους στή χρυσή ἁλυσίδα τῶν ὁσιακῶν Ἁγιορειτικῶν μορφῶν: «Ἀλήθεια, αὐτά πρέπει νά τά ἔχει πάθει ὁ ἄνθρωπος γιά νά τά καταλάβει... Μόνο ἐκεῖνος πού ζεῖ αὐτή τήν κατάσταση, τή ζεῖ καί τήν αἰσθάνεται...».
Κίνητρο τῶν ἀσκητῶν Ἁγιορειτῶν πατέρων γιά νά ὑποβληθοῦν σέ ἑκούσιες ταλαιπωρίες καί παντοειδεῖς στερήσεις -ὅπως θά διαπιστώσουμε- δέν ἦταν τό μῖσος γιά τό σῶμα ἤ τή ζωή, ἀλλά ἡ «περίσσεια ζωῆς», πού πηγάζει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν αὐτή ἐνεργεῖ καί καταφλέγει τήν καρδιά. Θέλησαν νά σταυρωθοῦν γιά τόν κόσμο καί νά νεκρώσουν τελείως τά πάθη τους, νά ἐνταφιασθοῦν στόν τάφο τῆς ταπεινώσεως καί νά ἀναστηθοῦν ἐν Χριστῷ διά τῆς ἀπαθείας.
Μέ τό σῶμα ἐργάζονταν καί διακονοῦσαν τούς ἀδελφούς τους, μέ τόν νοῦ ὅμως καί τήν καρδιά συνομιλοῦσαν πάντοτε μέ τόν Θεό, προσευχόμενοι. Ἁρπαζόμενοι σέ ἐκστάσεις καί θεωρίες τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ, προγεύονταν ἤδη ἀπό ἐδῶ τά ἀγαθά πού μέλλουν νά ἀπολαύσουν οἱ ἀγαπῶντες τόν Κύριο.
Στό Ἅγιον Ὄρος παραμένει ἄσβεστη ἡ ἄκτιστη φλόγα τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Καί οἱ ἁγιασμένες ἀθωνικές μορφές εἶναι μία ἀπό τίς φανερώσεις αὐτοῦ τοῦ ἄσπιλου καί ἄδυτου φέγγους καί μία ἀκόμη μαρτυρία τῆς θείας Χάριτος· τῆς ἁγιορείτικης ζωῆς καί ἐμπειρίας γιά τήν ἐποχή μας.
Αὐτοί οἱ κατά προαίρεση μάρτυρες, ἔθεσαν τήν πίστη ὡς ἀκλόνητο θεμέλιο τῆς σωτηρίας τους. Τά πάντα, ἀπό τήν πλήρη χάριτος καί θείων ἐμπειριῶν βιοτή τους, μέχρι τίς ἀποκαλυπτικές διοράσεις καί προοράσεις καθώς καί τίς κατανυκτικές διδαχές τους, μαρτυροῦν καί ἐπιβεβαιώνουν τή συνεχῆ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σέ ὅλες αὐτές τίς ἁγιασμένες μορφές τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων, οἱ ὁποῖοι μέ τή ζωή τους ἔγραψαν ἕνα νέο Γεροντικό, ἀποδεικνύοντας τήν ἀλήθεια καί τή διαχρονικότητα τῶν συναξαριακῶν ἀφηγήσεων καί περιγραφῶν.
Ζώντας οἱ ἴδιοι στό θεῖο γνόφο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, μποροῦσαν νά ὁδηγήσουν στήν Ἄνω Ἱερουσαλήμ, νά διδάξουν τή νοερά προσευχή, νά καθοδηγήσουν στήν πνευματική ζωή, νά ἐνισχύσουν στίς δοκιμασίες καί τούς πειρασμούς τῶν ἄλλων. Πολλοί ἀπό τούς ἐνάρετους αὐτούς πατέρες στήριξαν ὄχι μόνο πλειάδα ὁ καθένας συνασκητῶν τους καί ἄλλων ἀθωνιτῶν μοναχῶν ἀλλά καί τό λαό τοῦ Θεοῦ, μεταδίδοντάς τους τό ἦθος τῆς ἁγιορείτικης πνευματικότητας καί φανερώνοντάς τους τήν ἐλευθερία τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Μέ τόν πλήρη θεϊκῆς ἐμπειρίας λόγο τους ἄγγιξαν τίς διψασμένες ψυχές, συνδύασαν τό φωτισμένο λόγο μέ τό ζωντανό βίωμα καί μετέφεραν τή θεολογία ἀπό τό στοχασμό στήν προσωπική ζωή. Ἐνέπνευσαν στήν πίστη χιλιάδες ἀνθρώπων ἄλλως χαμένων· παρηγόρισαν ἀπελπισμένες ψυχές· φώτισαν μέ τή σοφία καί τή χάρη τους πλῆθος ἀναζητητῶν τῆς ἀλήθειας. Ἄλλοι, ὅπως ὁ μακαριστός σύγχρονος γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, ἄφησαν ἀπό μέσα τους νά ξεχυθεῖ τό φῶς καί ἡ χαρά τῆς Ἀναστάσεως πού ἔζησαν καί πῆραν ἀπό τήν ἁγιορείτικη ζωή καί ἐμπειρία. Ἄντλησαν δυνάμεις ἀπό τίς ἀστείρευτες ἁγιορείτικες πηγές γιά λίγα μόνο χρόνια καί μεταμορφώθηκαν σέ παγκόσμιους ἀναμορφωτές τῆς πνευματικῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Οἱ Ἁγιορεῖτες ἅγιοι καί οἱ ἐνάρετοι Ἁγιορεῖτες γέροντες ὅλων τῶν αἰώνων διαμόρφωσαν τήν ὑπερχιλιετῆ παράδοση τοῦ ἁγιωνύμου Ὄρους καί ἀποτέλεσαν τή χρυσή ἁλυσίδα τῶν ὁσίων Πατέρων· ἄλλωστε ὁ ἁγιορείτικος χρόνος μόνο μέ τήν αἰωνιότητα θά μποροῦσε νά εἶναι συγχρονισμένος.
Συνάμα οἱ Πατέρες αὐτοί δημιούργησαν καί πνευματικές συγγένειες μέ ὅσους παρέλαβαν τήν ἀσκητική παράδοση πού τούς κληροδότησαν καί μέ τόν πνευματικό τους μόχθο διαφύλαξαν. Ἡ ὄντως ἐντυπωσιακή καί πλούσια χαρισματική προσωπικότητα τοῦ σύγχρονού μας γέροντος Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, γιά παράδειγμα, καλλιεργήθηκε σ᾿ ἕναν τόπο στόν ὁποῖο ἡ πνευματική παράδοση παραμένει αἰσθητή μέχρι σήμερα. Ἀπό τούς πρώτους οἰκιστές τοῦ γηραιοῦ Ἄθωνα μέχρι τούς τελευταίους ἐνάρετους γέροντες, ὅλοι ἀποτελοῦν μία πνευματική οἰκογένεια, στήν ὁποία τά πάντα εἶναι κοινά: τό ἀσκητικό φρόνημα, τά πνευματικά κατορθώματα, τά ἁγιοπνευματικά χαρίσματα. Ἄλλωστε, ἡ αἴσθηση τῆς ἱστορικῆς συνέχειας τῆς ἁγιορείτικης παράδοσης ἀποτελεῖ τόν ἀκρογωνιαῖο λίθο τῆς πνευματικῆς πορείας τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Ἡ αὐθεντικότητα τῆς παράδοσης τοῦ τόπου αὐτοῦ ἔχει θαυμαστή συνέχεια. Οἱ περισσότεροι ἀπό τούς τελευταίους ἐνάρετους Ἁγιορεῖτες πατέρες εἶχαν ἄμεση ἤ ἔμμεση πνευματική σχέση μέ τούς πατέρες τῶν προηγουμένων γενεῶν. Ἡ διαμονή τους στούς ἁγιασμένους τόπους ἀσκήσεως τῶν μεγάλων Ἁγιορειτῶν ὁσίων, δημιούργησε ταυτότητα πνεύματος μέ αὐτούς καί τούς παρότρυνε σέ παρόμοια ἀσκητικά κατορθώματα. Οἱ μονές, οἱ σκήτες, τά κελλιά, οἱ καλύβες, τά σπήλαια καί τά ἀσκητήρια, πού κρέμονται σέ ἀπόκρημνα μέρη, παραμένουν σιωπηλοί μάρτυρες τῆς θαυμαστῆς καί ἰσάγγελης βιοτῆς τῶν Πατέρων, καί γιά μᾶς τούς νεώτερους, διαχρονική πρόσκληση γιά μίμησή τους.
Ἡ ζωή πολλῶν ἀπό τούς ἀνθρώπους πού γνώρισαν καί συναναστράφηκαν μέ τούς Ἁγιορεῖτες ἁγίους καί τούς λοιπούς ἐνάρετους Ἁγιορεῖτες γέροντες ἄλλαξε ριζικά, γιατί ἡ παρουσία τους ἦταν καταλυτική καί σφράγισε τήν ὕπαρξή τους.
Στό Βίο τοῦ ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτη, ἑνός μεγάλου ἁγιορείτου ἁγίου τοῦ 18ου αἰώνα, ἀναφέρεται ὅτι, ἀνάμεσα στά τόσα του χαρίσματα, εἶχε πνεῦμα εἰρηνοποιό τόσο, ὥστε ὅποιος δοκιμαζόταν ἀπό λογισμούς μνησικακίας, μέ τό πού ἀντίκριζε καί μόνο τό γεμᾶτο χάρη πρόσωπό του, εἰρήνευε ἀπό τούς κακούς ἐκείνους λογισμούς.
Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, μέσα ἀπό τή ζωή τῶν σύγχρονων ἐνάρετων Ἁγιορειτῶν γεροντάδων δείχνεται ἡ συνέχεια τῆς ἀθωνικῆς παράδοσης. Οἱ ἀσκητικές αὐτές μορφές μέ τήν αὐθεντικότητα τῆς ἁπλότητας καί τή γνησιότητα τοῦ ἀπαραχάρακτου μοναχικοῦ τους βίου, ἐπαληθεύουν διαρκῶς τό μυστήριο τῆς πίστεως καί ἐπιβεβαιώνουν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο μας, πιστοποιῶντας τή δυνατότητα πού ἔχουμε οἱ ἄνθρωποι γιά κοινωνία μέ τόν Θεό καί μετοχή στήν αἰωνιότητα.
Ἡ ὑψηλή πνευματικότητα τοῦ βίου τῶν ἁγιασμένων Ἁγιορετικῶν μορφῶν, πάντοτε δυναμογόνος, ζωντανή καί ζωτική, σπάει τό φράγμα τοῦ χρόνου, προσπερνάει τίς ἀσίγαστες ἱστορικές καταιγίδες καί τίς ἀνθρώπινες περιπέτειες, γιά νά κτυπήσει σάν πνευματικό ξυπνητήρι στό ἀνήσυχο, ὀμιχλῶδες καί ἀνταριασμένο «σήμερα».
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος τῆς προηγμένης ψηφιακῆς τεχνολογίας καί τῶν κοσμοϊστορικῶν ἐπιστημονικῶν ἀνακαλύψεων ἔμαθε νά κατευθύνει τίς μηχανές ἀλλ’ ὄχι καί τόν ἑαυτό του. Δυσκολεύεται νά ζήσει ἀνεπηρέαστος ἀπό τά διαλυτικά σύνδρομα τῆς πάσης φύσεως αἰχμαλωσίας. Συντρίβεται σέ ἰδεολογικούς ὀγκόλιθους.
Ἡ ἁγιασμένη πορεία τῶν Ἁγιορειτῶν Ἁγίων καί ἐνάρετων Γερόντων πρός συνάντησή τους μέ τόν Χριστό, ἄς σηματοδοτήσει τό μέλλον μας καί ἄς μᾶς ἐμπνεύσει νά χρωματίσουμε τή ζωή μας ἀπό τόν «καλόν ἀγῶνα» στά χαρακώματα τῆς θείας ἀγάπης, πού εἶναι «ἀγάπη ἀχόρταγη», κατά τόν ἅγιο Σιλουανό τόν Ἀθωνίτη.
Ὁ τρόπος καί ὁ δρόμος τῆς θεώσεως καί τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι αἰώνιος καί ἀσφαλής. Εἶναι ὁ δρόμος τῶν Ἁγίων!
Οἱ ἁγιασμένες Ἁγιορειτικές μορφές, ἀπό τόν ὅσιο Πέτρο τόν Ἀθωνίτη, τόν πρῶτο ἅγιο οἰκιστή τοῦ Ἄθωνα μέχρι καί τούς σύγχρονούς μας, γέροντες Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, Ἐφραίμ Κατουνακιώτη καί Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη, ἔφθασαν στόν ἐράσμιο τόπο, πού ὅλοι προσκληθήκαμε νά κατοικήσουμε.
Σέ μᾶς τούς ὑμνητές καί ἐπίδοξους μιμητές τους, ἀντιδωρίζουν ἕνα χαρούμενο φῶς, πού ἄν δέν ἀποτελεῖ τήν πλησμονή τῆς ἀναμενόμενης φωτοχυσίας, ὅμως εἶναι μιά παράκληση ἑωθινοῦ φάους, πού προμηνύει τήν ἀνατολή.
