Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

     Ἡ Δ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν εἶναι ἀφιερωμένη στή μνήμη ἑνός μεγάλου διδασκάλου τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί τῆς προσευχῆς: τοῦ ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ὁ ὁποῖος εἶναι μία ἀντιπροσωπευτική μορφή τῆς ὀρθόδοξης ἄσκησης.  Κι αὐτό, γιατί ἐκεῖνο πού ζητάει ἀπό μᾶς ἡ Ἐκκλησία εἶναι νά ἐμπλουτίσουμε τόν πνευματικό καί διανοητικό ἐσωτερικό μας κόσμο. Καί ἀπό τήν ἄποψη αὐτή ἡ Σαρακοστή εἶναι ἕνα βιωματικό ταξίδι στό βάθος τοῦ εἶναι μας. Τῆς ἀναζητήσεως νοήματος. Τῆς ἀνακαλύψεως ἀπό τόν ἄνθρωπο τοῦ θεϊκοῦ νοήματος τῆς ζωῆς του˙ τοῦ κρυμμένου βάθους της.

 

  Ἀπό τόν βίο τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τοῦ Σιναΐτου, μαθαίνουμε ὅτι ὁ Ὅσιος ἀνεδείχθη, ἐνῶ ἀκόμη βρισκόταν σέ νεαρή ἡλικία, θεόσοφος καί βαθύς γνώστης τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Τόσο, πού θεωρεῖται σήμερα, ὅτι σέ πολλά θέματα πρόλαβε τούς μεγάλους σύγχρονους ἐρευνητές ψυχαναλυτές καί ψυχολόγους.

 Τόν περισσότερο χρόνο τῆς ζωῆς του, ὁ ὅσιος Ἰωάννης τόν ἐπέρασε σέ ἕνα σπήλαιο στούς πρόποδες τοῦ ὅρους Σινᾶ. Ἐκεῖ ἐσχόλαζε στήν προσευχή, στή μελέτη καί στόν ἀγῶνα γιά τήν προσωπική του κάθαρση ἀπό τά πάθη. Καί ἔτσι ἔγινε, ἀπό τήν προσωπική του πεῖρα ὁ ὑπεροχώτερος διδάσκαλος καί «εἰς Θεόν ἀλείπτης» τῶν εὐγενῶν δρομέων, πού ἀπαγκιστρώνονται ἀπό τόν κόσμο καί τρέχουν στόν δρόμο, πού ὁδηγεῖ στήν μακαρία ἄληκτη ζωή. Σ᾿ ἕναν κόσμο ὅπου ὁ ἥλιος δέν δύει ποτέ.

  Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία ὅτι ἡ ἀληθινή σοφία τοῦ ὁσίου Ἰωάννη καί ἡ ἀπόλυτη συνέπειά του στά κελεύσματα τῶν γερόντων – πνευματικῶν πατέρων καί διδασκάλων τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, τόν βοήθησαν νά κατανοήσει τήν ἀπέραντη σημασία τῆς ταπεινοφροσύνης, ἀποκτῶντας βαθύτατα αὐτομεμψία. Ἔτσι ὁ Ὅσιος ἀγωνιζόμενος ἀξιώθηκε νά τοῦ δοθοῦν ἀπό τόν Θεό πολλά πνευματικά χαρίσματα, ὅπως τό προορατικό, τῆς παρρησίας καί τῆς διδασκαλίας.  Τό χάρισμα αὐτό τῆς διδασκαλίας εἶναι μέγιστο, καί ἁγιάζει πολλούς ἀνά τούς αἰῶνες. Καρπός τοῦ χαρίσματος αὐτοῦ καί τῆς ἁγιασμένης καρδιᾶς του εἶναι τό ἔργο του Κλῖμαξ, μέσα ἀπό τό ὁποῖο ὁ ὅσιος Ἰωάννης θά τιμᾶται ὡς αἴτιος τῆς σωτηρίας ἀναρίθμητων ἀνθρώπων, κυρίως μοναχῶν. Γιά τούς τελευταίους ἡ Κλῖμαξ θεωρεῖται ἕνα δεύτερο Εὐαγγέλιο. Εἶναι θεόγραφες πλάκες, γεμᾶτες χάρη, σοφία καί σωτήρια δύναμη, καθώς ὑποδεικνύει στούς μοναχούς πρωτίστως, ἀλλά καί σέ ὅλους τούς χριστιανούς ἀκολούθως, μέ ποιόν τρόπο θά ἀνεβοῦν τή σκάλα τοῦ Παραδείσου

(...) Ὅπως εἶναι φυσικό, κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία ἐπιστρατεύει τίς δυνάμεις της καί διοργανώνει τόν πνευματικό ἀγῶνα καί τήν προσευχή συλλογικά, στό πλαίσιο τῆς ὅλης λατρευτικῆς της ζωῆς. Γι᾿ αὐτό καί πολλαπλασιάζονται οἱ καιροί τῆς προσευχῆς καί ἐκτείνονται σέ μῆκος οἱ Ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου. Ἀκόμη καί ἐδῶ στόν κόσμο, οἱ ἐνοριακοί ναοί μετατρέπονται κατά κάποιον τρόπο σέ καθολικά μοναστηριῶν καί οἱ πιστοί, οἱ ἐν τῷ κόσμῳ, καλοῦνται σέ ἀνάλογη ἐπιστράτευση θείας λατρείας καί προσευχῆς. 

Ἄς δοῦμε λοιπόν τίς μᾶς λέει ἡ Κλίμακα γιά τό θέμα αὐτό τῆς κοινῆς προσευχῆς:

«Ἐπιτηρήσωμεν καί εὑρήσομεν, τῆς πνευματικῆς σάλπιγγος σημαινούσης, ὁρατῶς μέν ἀθροιζομένους ἀδελφούς, ἀοράτως δέ συναγομένους τούς ἐχθρούς... Ἐπαινετόν ἔργον ἡ προσευχή. Ὁ κτησάμενος, καί Θεῷ πλησιάζει καί δαίμονας ἀπελαύνει», διδάσκει ὁ ὅσιος Ἰωάννης, πού μέ ἁπλούστερα λόγια μᾶς λέγει ὅτι «ἀρκεῖ νά δώσουμε πνευματική προσοχή ὅταν σημαίνει ἡ καμπάνα γιά τήν κοινή προσευχή στό ναό, καί θά δοῦμε ὁρατῶς μέ τούς πιστούς πού προσέρχονται στήν προσευχή, ἀοράτως δέ τίς δυνάμεις τοῦ σκότους νά ἀντιπαραττάσονται. Καί συμπεραίνει ὁ θεῖος πατήρ: «Ἐπαινετό ἔργο ἡ προσευχή. Ὅποιος προσεύχεται, καί τόν Θεό προσεγγίζει καί τούς δαίμονες διώχνει».

 

Ἀποσπάσματα ἀπό ὁμιλία τοῦ συγγραφέα στόν ἱερό ναό Ἁγίου Χαραλάμπους Κατερίνης, κατά τόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό τῆς Δ΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, στίς 30 Μαρτίου 2025, μέ τίτλο: «Ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος ὡς τόν ἅγιο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη: ἡ Προσευχή στήν ἀσκητική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας».

 

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

Εἰκόνα τοῦ 18ου αἰ. στήν Ἱερά Καλύβη

Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.

Ἱερά Σκήτη Ἁγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων

 

 

 Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.

Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον,

καὶ τοῦ ἀπ' αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις,

ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται,

καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται.

Διὸ σὺν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν,

Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ

Τό ὑμνογραφικό ἔργο τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ὑμνογράφου, τοῦ Μικραγιαννανίτου

 

Βιντεοσκοπημένη εἰσήγηση τοῦ γέροντα Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, δρ. Θεολογίας, με θέμα: Τό ὑμνογραφικό ἔργο τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ὑμνογράφου, τοῦ Μικραγιαννανίτου, στό Συνέδριο ‘’Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί Ὑμνογραφία’’, πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Βεροίας στό πλαίσιο τῶν Λ΄ Παυλείων. Πανελλήνιο Προσκύνημα Παναγίας Σουμελᾶ, Σάββατο 8 Ἰουνίου 2024

 

 

 Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε εδώ:

Το υμνογραφικό έργο του οσίου Γερασίμου του Μικραγιαννανίτου

Τό Ἐπιστολάριο τοῦ κώδ. 80 τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου, «Τό Ἐπιστολάριο τοῦ κώδ. 80 τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Εἰσαγωγή-Ἔκδοση κειμένου», Ἀνάλεκτα Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν 3 (2024) σελ. 353-392.

 

 

 Για την λήψη του άρθρου, πατήστε ΕΔΩ  

τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου 

Μεγάλη Τεσσαρακοστή:

Ἕνα βιωματικό ταξίδι στό βάθος τοῦ εἶναι μας

Ξε­κι­νή­σα­με τό Τριώδιο, τήν εὐλογημένη αὐτή περίοδο τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους μέ τή με­τά­νοι­α, ἀ­φοῦ αἰ­σθαν­θή­κα­με βα­θει­ά, ὑ­παρ­ξι­α­κά μέ­σα μας, ὅ­πως ὁ Ἄ­σω­τος τῆς πα­ρα­βο­λῆς, τήν ἀ­νά­γκη ἐ­πι­στρο­φῆς ἀ­πό τήν ἀ­πο­ξέ­νω­σή μας⋅ τήν ἀνάγκη ἐπιστροφῆς στήν πη­γή τῆς ζω­ῆς, τόν Θε­ό (Κυ­ρι­α­κή τοῦ Ἀ­σώ­του).

Συ­νε­χί­σα­με τήν πο­ρεί­α μας πρός τόν ἀ­να­στη­μέ­νο Χρι­στό, μέ­σα ἀ­πό τή συ­νά­ντη­σή μας μέ τόν συ­νάν­θρω­πο· τόν «ἐ­λά­χι­στο­» ἀ­δελ­φό μας (Κυ­ρι­α­κή τῆς Τυ­ρι­νῆς).

Ἀπαρνούμαστε στή συ­νέ­χει­α, οὐ­σι­α­στι­κά, τόν ἴ­δι­ο μας τόν ἑ­αυ­τό, μέ­σα ἀ­πό τή τεσ­σα­ρα­κον­θή­με­ρη νη­στεί­α τῶν τρο­φῶν καί τῶν πα­θῶν. Μα­θαί­νο­ντας νά λέ­με ὄ­χι στήν ἐ­πι­θυ­μί­α μας γι­ά τρο­φή, μά­θα­με νά λέ­με «ὄ­χι­» στό δι­κό μας θέ­λη­μα, πού πο­λύ συ­χνά εἶ­ναι αὐ­το­κα­τα­στρο­φι­κό, καί νά λέ­με «ναί­» στό θέ­λη­μα τοῦ Θε­οῦ, πού εἶ­ναι πά­ντα σω­τή­ρι­ο.

Ἡ Ἐκκλησία, πού στό πέρασμα τῶν αἰώνων ἔχει ἀποδειχθεῖ ταμεῖο πραγματικό τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς πείρας θεοφόρων Πατέρων, γενεῶν καί γενεῶν, ὅταν προβάλλει τό θεσμό τῆς Νηστείας, δέν καταφρονεῖ τό σῶμα, ὅπως ἐπιπόλαια πολλές φορές λέγεται, ἀλλά τό θεωρεῖ δῶρο καί κτῆμα τοῦ Θεοῦ, «μέλος Χριστοῦ» καί «ναό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο. Ὁ χριστιανός δέν μισεῖ τή σάρκα του, δέν ἀπέχει ἀπό τίς τροφές ἀπό περιφρόνηση⋅ δέν ἐξουσιάζεται ὅμως κι ἀπό τίποτε. Ἡ σύμμετρη χρήση τῆς τροφῆς ἤ ἡ ἀποχή γιά ἕνα διάστημα ἀπό αὐτή διατηρεῖ τή ψυχοσωματική ἰσορροπία τοῦ σώματος καί ἀποτελεῖ τρόπο δοξολογίας τοῦ Θεοῦ «ἐν τῷ σώματι καί ἐν τῷ πνεύματι τοῦ ἀνθρώπου», ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος.

 Καί μέσα ἀπό τήν προοπτική αὐτή, ἡ Σαρακοστή εἶναι ἕνα βιωματικό ταξίδι στό βάθος τοῦ εἶναι μας. Ἕνα ταξίδι πρός ἀναζήτηση νοήματος⋅ πρός τήν ἀνακάλυψη ἀπό ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους τοῦ θεϊκοῦ νοήματος στή ζωή μας⋅ τοῦ κρυμμένου βάθους της. Καί γιά νά φέρουμε ἕνα παράδειγμα, μέ τό νά ἀπέχουμε ἀπό τήν τροφή, νηστεύοντας δηλαδή, ξαναβρίσκουμε τή γλύκα της καί ξαναμαθαίνουμε πῶς νά τήν παίρνουμε ἀπό τό Θεό μέ χαρά καί εὐγνωμοσύνη. Μέ τό νά περιορίζουμε τίς ψυχαγωγίες, τή διασκέδαση, τή μουσική, τίς ἀτέλειωτες συζητήσεις, τίς ἐπιπόλαιες κοινωνικότητες, ἀνακαλύπτουμε τελικά τήν ἀξία τῶν εἰλικρινῶν διαπροσωπικῶν ἀνθρώπινων σχέσεων, ἀκόμα καί τῆς τέχνης.

 Καί τά ξαναβρίσκουμε ὅλ᾿ αὐτά, ἀκριβῶς γιατί ξαναβρίσκουμε τόν ἴδιο τόν Θεό⋅ γιατί ξαναγυρίζουμε σ᾿ Αὐτόν καί δι᾿ Αὐτοῦ σέ ὅλα ὅσα ἐκεῖνος μᾶς προσέφερε μέσα ἀπό τήν τέλεια ἀγάπη καί τό ἔλεός Του. 

ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

ΟΤΑΝ ΣΥΓΧΩΡΑΣ ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΣΟΥ

 

ΤΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΣΠΑΝΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

 Ὁ Παλαμᾶς ἐκεῖνος, ἤτοι, Βίος ἀξιοθαύμαστος τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γρηγορίου, ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ θαυματουργοῦ, τουπίκλην, Παλαμᾶ, συγγραφείς μέν παρά τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Φιλοθέου τοῦ Θεσσαλονικέως, μεταφρασθείς δέ ὑπό τοῦ ἐν ἱερομονάχοις ἐλαχίστου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου τοῦ ἐν τῇ αὐτῇ πόλει ἀναξίως σχολαρχοῦντος / Τοῦ δέ Βίου προτέτακται καί ἡ ἱερά Ἀκολουθία αὐτου. /  Ἐν Βιέννῃ τῆς Ἀουστρίας, 1874