ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΟΝΟΙ

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΩΝΙΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΦΩΚΑ ΣΕ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Νίκου Καζαντζάκη, Νικηφόρος Φωκᾶς, θεατρικό ἔργο

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Η συγγραφή ξεκίνησε στα τέλη του 1915, με τον αρχικό τίτλο Θεοφανώ, αλλά το 1927 εκδόθηκε με τον τίτλο Νικηφόρος Φωκάς· ένα απόσπασμά του (το β΄ μέρος και το ιντερμέτζο) δημοσιεύτηκε στο περ. Νεοελληνικά Γράμματα (Ηρακλείου), το Φεβρουάριο του 1927. Το 1932 και ενώ βρίσκεται στην Ισπανία, ο Καζαντζάκης μεταφράζει το έργο στα γαλλικά και το διασκευάζει για τον θίασο των Pitoëff. Αργότερα, το επεξεργάζεται εκ νέου, μεταβάλλοντας τη δομή και τη δράση.

 Εκδοτικά

• Ν. Καζαντζάκης, Νικηφόρος Φωκάς, Αθήνα: Στοχαστής 1927 - αφιερώνεται στη Mudita [= Έλλη Λαμπρίδη]

• Ν. Καζαντζάκης, Νικηφόρος Φωκάς, Αθήνα: Πυρσός 1939 (νέα επεξεργασμένη μορφή)

• Ν. Καζαντζάκης, Θέατρο Β΄. Τραγωδίες με βυζαντινά θέματα. Χριστός, Ιουλιανός ο Παραβάτης, Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, επιμ. Ε. Χ. Κασδάγλη Αθήνα: Δίφρος 1956

• Ν. Καζαντζάκης, Θέατρο Β΄. Τραγωδίες με βυζαντινά θέματα. Χριστός, Ιουλιανός ο Παραβάτης, Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Αθήνα: εκδ. Ελ. Καζαντζάκη 1964 - όπου και νεότερες εκδόσεις· η έκδοση του 1998, με επιμέλεια Πάτροκλου Σταύρου, είναι ανατύπωση της έκδοσης του 1956

• Από το ποιητικό έργο του Ν. Καζαντζάκη, πρόλογος Μανόλης Καρέλλης, εισαγωγή-ανθολόγηση-σημειώματα Στυλιανός Αλεξίου, εικονογράφηση Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ηράκλειο Κρήτης: Δήμος Ηρακλείου 1977 - ανθολογημένα αποσπάσματα 

Ξένες εκδόσεις - Μεταφράσεις

• Nikos Kazantzakis, Teatro. I. Odiseo, Juliano, Niceforo, Kapodistria, μετάφραση στα ισπανικά-εισαγωγή-σημειώσεις M. Castillo Didier, πρόλογος Fotios Malleros K., Σαντιάγο (Χιλή): Universidad de Chile, Facultad de Filosofía y Letras, Centro de Estudios Bizantinos y Neohelénicos 1978 

ΟΙ ΔΥΟ ΠΡΩΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. ΜΑΡΤΙΟΣ 2016

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ 1920 ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ

Ἡ Ἁγία Μεγαλομάρτυς Εἰρήνη. 

Φορητή εἰκόνα τοῦ 1920 πού φυλάσσεται σέ παρεκκλήσι τῆς ἱερᾶς Μονῆς Κουδουμᾶ στήν Κρήτη. Ἔργο Χρυσοστόμου ἱεροδιακόνου. Ἰερά Σκήτη Ἁγίας Ἄννης. Ἅγιον Ὄρος.

ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΚΑΛΥΒΗΣ ΑΓΙΟΥ ΑΚΑΚΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΩΝ

 Τό ἱστολόγιο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, μἐ τήν εὐκαιρία τῆς πρόσφατης Πανηγύρεως τοῦ παρεκκλησίου τῆς Καλύβης Ἁγίου Ἀκακίου, πού εἶναι ἀφιερωμένο ἀπό τόν ἱδρυτή της ὅσιο Ἀκάκιο Καυσοκαλυβίτη (+ 1730) στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, προσφέρει στούς ἀναγνῶστες του ψηφιακό ἀνάτυπο τμήματος τοῦ βιβλίου τοῦ Γέροντος Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, τό ὁποῖο ἀναφέρεται στόν ἱερομόναχο Παρθένιο Σκούρτο, τόν πνευματικό καί ζωγράφο (Ὅσιος Παρθένιος ὁ Σκοῦρτος, ὁ ἐκ Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων. Ὁ Βίος καί τό ζωγραφικό του ἔργο, Ἀθήνα 2010). Τό περικαλλές αὐτό παρεκκλήσι, πού εἶναι τό ἀρχαιότερο ἐν λειτουργίᾳ στή Σκήτη τῶν Καυσοκαλυβίων, οἰκοδομήθηκε τό 1747 πάνω ἀπό τό Σπήλαιο τοῦ ὁσίου Ἀκακίου ἀπό τόν ἱερομόναχο Ἰωνᾶ Καυσοκαλυβίτη (+ 1765), κατόπιν ἐντολῆς τοῦ ἰδίου τοῦ ὁσίου Ἀκακίου καί τοιχογραφήθηκε λίγο ἀργότερα, στά 1759, ἀπό τό ἐργαστήριο τοῦ ἱερομονάχου Παρθενίου Σκούρτου. 

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ὁ Καυσοκαλυβίτης ἱερομόναχος Παΐσιος Μυτιληναῖος

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΑΛΙΝΟ ΠΟΤΗΡΙ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΗΜΕΙΩΘΗΚΕ
 ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΒΗ
 ΤΟΥ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ 

 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: περιοδικό Ο ΠΟΙΜΗΝ (2008)

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑΣ ΛΟΓΟΣ

ΠΗΓΗ: περιοδικό Λυδία

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΘΩΜΑ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΜΙΚΡΑΓΙΑΝΝΑΝΙΤΟΥ

Ἀνήμερα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, κατά τόν ἀθωνικό Δεκαπενταύγουστο, τό εὐωδιαστό χῶμα τοῦ Περιβολιοῦ τῆς Παναγίας δέχθηκε νά ταφεῖ σ᾿ αὐτό ἕνας ἀπό τούς ἄξιους ὑμνητές Της, ὁ ἱερομόναχος Θωμᾶς Μικραγιαννανίτης, ὁ καλλικέλαδος Γέροντας τῆς συνοδίας τῶν Θωμάδων. Ὁ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ τιμώντας τή μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος, ὁ ὁποῖος δύο τουλάχιστον φορές εἶχε διακονίσει μέ τήν ψαλτική του τέχνη τήν Πανήγυρη τῆς Ἱερᾶς Καλύβης τοῦ Ἁγίου Ἀκακίου, ἀναδημοσιεύει τό παρακάτω κείμενο.

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Προχθές κοιμήθηκε ο  Γέροντας Θωμάς ο Μικραγιαννανίτης, της Συνοδείας του Κελίου  των Θωμάδων. Ο Γέροντας Θωμάς καταγόταν από το Στεφανοβίκειο Βελεστίνου και ήρθε πολύ μικρός στο Άγιο Όρος, στην ηλικία των έντεκα χρόνων. Ο Γέροντας Θωμάς είχε το διακόνημα του αργυροχρυσοχόου. Ασχολείτο επίσης  και με το ψάρεμα όταν μπορούσε.

Τον Γέροντα Θωμά τον γνώρισα στα χρόνια της φοιτητικής μου ζωής, κοντά στο έτος 1980.  Τον συναντήσαμε μαζί με τους άλλους δύο συνοδοιπόρους μου, κοντά στο Κυριακό της Σκήτης της Αγίας Άννας.  Προθυμοποιήθηκε να μας δείξει το μονοπάτι για το Κελί του Γέροντα Εφραίμ του Κατουνακιώτη, τον οποίον θα επισκεπτόμασταν. Προπορευόταν ο π. Θωμάς καβάλα στο άλογο ή στο μουλάρι και εμείς ακολουθούσαμε πεζοί.

Το μονοπάτι ήταν αρκετά στενό και από κάτω υπήρχε μεγάλος γκρεμός, καθότι η περιοχή έχει αρκετούς γκρεμούς.  Μετά από κοπιαστική ανάβαση στο γκρημνώδες περιβάλλον φθάσαμε στο Κελί των Θωμάδων.

Ήταν κοντά μεσημέρι.  Μετά το κέρασμα και την ολιγόωρη ξεκούραση, μας οδήγησαν στην Τράπεζα του Κελίου, όπου μας φίλεψαν με φαγητό.  Το μεσημεριανό περιελάμβανε  σουπιές.  Κανείς όμως από τους μοναχούς της Συνοδείας δεν παρακάθισε μαζί μας στην Τράπεζα που παρατέθηκε.   Στην αρχή απόρησα, αλλά  μετά που φύγαμε κατάλαβα ότι πιθανότατα δεν υπήρχε άλλο φαγητό.  Προς τούτο συνηγορούσε και η υπερβολική ποσότητα φαγητού με την οποία μας φίλεψαν.  Εκ των υστέρων αντιλήφθηκα ότι ήταν ακόμα μια χαρακτηριστική περίπτωση, της άκρας αγιορείτικης φιλοξενίας.  Μου έκανε εντύπωση η απλότητα του π. Θωμά και των άλλων μοναχών, αλλά και του Γέροντα της Συνοδείας.

    Ο Γέροντας Θωμάς ήταν άριστος γνώστης της παραδοσιακής Εκκλησιαστικής μουσικής.  Συνέχισε την Αγιορείτικη ψαλτική παράδοση. Για τούτο και τον καλούσαν σε Αγιορείτικες πανηγύρεις σε Κελιά και Μοναστήρια του Αγίου όρους.  Το ύφος που έψαλλε ο γέροντας Θωμάς, θύμιζε το ανεπιτήδευτο ύφος που έψαλλε ο διακο-Διονύσης (Φιρφιρής),  της Αγιορείτικης πολίχνης των Καρυών.  Εξάλλου ο Γέροντας Θωμάς συνέψαλλε κάποτε με τον διακο-Διονύση (Φιρφιρή),  αλλά και με τους ξακουστούς Αγιορείτες ψάλτες, όπως τον  π. Παντελεήμονα (Κάρτσωνα), τον παπα- Χρυσόστομο, τον π. Ιωσήφ, τους πατέρες του Κελίου των Δανιηλέων κλπ.   Αποτελούσε χαρακτηριστική περίπτωση, όπου το κάλλος της ταπείνωσης,  συναντούσε τον πλούτο της παραδοσιακής Εκκλησιαστικής μας μουσικής, το καλοταίριασμα που «τονίζει τα  θεία νοήματα» της Εκκλησιαστικής μας Υμνογραφίας, που έλεγε ο Όσιος Παΐσιος.

«Καλό Παράδεισο γέροντα Θωμά»

ΠΗΓΗ: ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ