Παταπίου
μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου
Μνήμη
Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου
Ἐπρόκειτο γιά τήν ἐπιφανέστερη σύγχρονη μορφή
τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καθώς ὑπῆρξε ὁ λογιότερος Ἁγιορείτης μοναχός τῆς ἐποχῆς του.
Στήν ἑλληνορθόδοξη διανόηση καθιερώθηκε τό 1956 μέ τό περίφημο ἔργο του «Μεταξύ
οὐρανοῦ καί γῆς. Ἁγιορειτικός Μοναχισμός», τό ὁποῖο ἀπέσπασε τό ἔπαινο τῆς
Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν καί ἐπανεκδόθηκε ἐπανειλημμένως καί μεταφράσθηκε στή γαλλική,
ἀγγλική, ρουμανική γλώσσα καθώς καί στήν ἀραβική ἀπό τόν τότε πατριάρχη
Ἀντιοχείας Ἡλία. Εἶναι μάλιστα χαρακτηριστικό ὅτι τό βιβλίο αὐτό ἀποτέλεσε
ἀντικείμενο ἔρευνας στήν διδακτορική διατριβή τοῦ λουθηρανοῦ πάστορα Claus Gnoth ὑπό
τόν τίτλο «Ἀπάντηση τοῦ Ἄθω».
Κατά γενική ὁμολογία, ἡ σκέψη τοῦ Γέροντος
Θεοκλήτου ἦταν ἐμπνευσμένη καί θεοδίδακτη. «Ἡ πραγματική θεολογία εἶναι καρπός
τῆς ἀσκήσεως», ἔλεγε. «Χρειάζεται νά προηγηθεῖ κάθαρση ἀπό τά πάθη. Καί γιά τόν
λόγο αὐτό εἶναι ἀπαραίτητος ὁ πνευματικός ἀγώνας καί ἡ ἀνάγκη φυλακῆς τῶν θυρίδων
τῆς αἰσθήσεως, διά τῶν ὁποίων εἰσέρχεται στή ψυχή ὁ διάβολος: «Ἤ ὁρῶν μή ἔρα ἤ
ἐρῶν μή ὅρα». Ἐκτός ἀπό τό πλούσιο συγγραφικό του ἔργο ὁ γέρων Θεόκλητος
διακρίθηκε ἐπίσης γιά τήν καρποφόρο καί ἐπιτυχή διακονία του ὡς Πρωτεπιστάτης
τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ὡς ἕνας ἀπό τούς συντελεστές τῆς ἐπάνδρωσης τῶν ἀθωνικῶν
καθιδρυμάτων καί τῆς πνευματικῆς ἄνθησης τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀπό τήν δεκαετία τοῦ
1980 καί ἑξῆς.
Ἀπό τό μεγάλο καί σημαντικό συγγραφικό ἔργο
τοῦ μοναχοῦ Θεοκλήτου Διονυσιάτου παραθέτουμε ἐνδεικτικά τόν παρακάτω κατάλογο.
1.
Μεταξύ οὐρανοῦ
καί γῆς
2.
Ὁ ἅγιος Νικόδημος
ὁ Ἁγιορείτης
3.
Ἀθωνικά Ἄνθη
(Ἄρθρα – Μελέτες)
4.
Ὀρθόδοξα
Μελετήματα (Ἄρθρα – Μελέτες)
5.
Διάλογοι στόν
Ἄθω. Ἡ θεολογία τῆς νοερᾶς προσευχῆς
6.
Ὁ ἅγιος Νεκτάριος
Αἰγίνης
7.
Τά 400 κεφάλαια
περί Ἀγάπης, ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ
8.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος
ὁ Παλαμᾶς
9.
Ὀρθοδοξία καί
Πολιτική
10.
Ἡ Παναγία ἡ
Λιμνιά
11.
Ἡ ἀγάπη σείει τή
γῆ
12.
Ὁ στρατηγός Μακρυγιάννης,
Πατέρας καί Διδάσκαλος τοῦ Γένους
13.
Ὁ κοσμοκαλόγηρος
Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης
14.
Ἡ Ἀφωρισμένη
(πρόκειται γιά τή Σμαράγδα Καραγατσίδου πού πολέμησε τόν ἅγιο Νεκτάριο καί
ἀφορίσθηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία)
15.
Τά 100 Γνωστικά
Κεφάλαια, ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς
16.
Πρός τήν
σεμνοτάτην ἐν μοναζούσαις Ξένην, ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ
17.
Πρός
πολιτευομένους
18.
Ἱερομόναχος
Ἀθανάσιος Ἰβηρίτης (1885-1973)
19.
Ὁ ἅγιος Ἄνθιμος
τῆς Χίου
20.
Ὁ Γέροντάς μου
Γαβριήλ Διονυσιάτης
21.
Μαρία ἡ Μητέρα
τοῦ Θεοῦ
22.
Ἡ αἵρεσις τῶν
Νεορθοδόξων
23.
Ἡ Παναγία
Γοργροεπήκοος τῶν Ταπιανῶν
24.
Ὁ νικολαϊτικός
ἐρωτισμός τῶν νεορθοδόξων
25.
Ἀθωνικά Ἄνθη (γ΄
τόμος)
26.
Κύματα ἄγρια
θαλάσσης ἐπαφρίζοντα τάς ἑαυτῶν αἰσχύνας
27.
Χριστοκεντρικές
ἐμπειρίες ἑνός Ἐρημίτου
28.
Ἀθωνικά Ἄνθη (δ΄
τόμος).
[Ὁ παρών
κατάλογος βασίσθηκε σέ δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδας Ὀρθόδοξος Τύπος (3 Φεβρ. 2006)
ὑπό τόν τίτλο: «Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ἡ ἐπιφανεστέρα σύγχρονος μορφή
τοῦ Ἄθω»].
Τόν Αὔγουστο τοῦ 2005, λίγους μῆνες πρίν τήν
ἐκδημία τοῦ Γέροντος Θεοκλήτου, ὁ οἰκουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαῖος τοῦ ἀπέστειλε
ἐπιστολή (τοῦ παραλήπτου εὑρισκομένου «ἐν τῇ κλίνῃ τῆς ἀσθενείας» τοῦ
νοσοκομείου τῆς μονῆς Διονυσίου), ἡ ὁποία θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ Ἐγκώμιο πρός
τόν μακαριστό αὐτό Ἁγιορείτη λόγιο, τόν «ἐν
συγγραφαῖς θεοσόφοις καί πολλά συμβαλούσαις πανθομολογουμένως εἰς τήν
πνευματικήν ἀναγέννησιν τοῦ Ἁγιορειτικοῦ καί τῆς θαυμαστῆς ἀνθήσεως», ὅπως
σημειώνεται χαρακτηριστικά. Τήν ἐπιστολή αὐτή παραθέτουμε στό τέλος τῆς
παρούσας ἀνάρτησης.
Σήμερα, ὀκτώ καί πλέον χρόνια ἀπό τήν
ἡμέρα πού ἔσβησε ἡ ἀκάματη γραφίδα τοῦ π. Θεοκλήτου, ὁ πάντα ἐπίκαιρος ἁγιορείτικος λόγος του συνεχίζει νά
ἐμπνέει καί νά διδάσκει. Ὁ γράφων, πού ἀξιώθηκα ἀπό τά φοιτητικά του χρόνια νά
γνωρίσω τόν μακαριστό Θεόκλητος, ἤδη ἀπό τίς βαρυσήμαντες ὁμιλίες πού ἔκανε
στήν ἰδιαίτερη πατρίδα μας τήν Ἀθήνα, καί ἀργότερα ὡς μοναχός νά διαλεχθῶ μαζί
του γιά θέματα ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί βίωσης τῆς ἁγιορειτικῆς μοναχικῆς
ζωῆς, διατηρῶ τίς καλύτερες ἀναμνήσεις καί ἐμπειρίες ἀπό τήν πνευματική ἐπαφή
μαζί του. Τό δέ πολυσχιδές συγγραφικό καί ὁμιλητικό του ἔργο ἀποτελεῖ πάντα ἕναν
φωτεινό ὁδοδείκτη στίς ἁγιορειτικές μας σπουδές.
Ἐλπίζουμε ἡ προσεχής ὀφειλόμενη ἀποτίμηση
τῆς προσφορᾶς τοῦ μακαριστοῦ λογίου, νά φωτίσει περισσότερο τόσο τή θεολογική του
σκέψη ὅσο καί τήν ὁσιακή καί πλήρη ἐμπειριῶν μοναχική ζωή του, πού λάμπρυνε τόν
ὀρθόδοξο μοναχισμό καί μάλιστα τόν ἁγιορειτικό, τοῦ ὁποίου ἀποτελοῦσε τόν
καλύτερο πρεσβευτή. Ἄς εἶναι αἰωνία του ἡ μνήμη!
