Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2015
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2015
ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1854 ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
[...] Κατόπιν σκληρῆς μάχης πού δόθηκε στήν
Κομίτσα, στά σύνορα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὁ ὁπλαρχηγός Τσάμης Καρατάσος καί τό στράτευμά του
ὑποχώρησαν πρός τό ἐσωτερικό τῆς ἀθωνικῆς χερσονήσου, ἀπό τήν ὁποῖα
ἀποχώρησαν μέ πλοιάρια. Μέ τήν ἐπέμβαση
τῶν προξένων τῆς Ἀγγλίας καί τῆς Γαλλίας στή Θεσσαλονίκη καί τήν παράλληλη
δωροδοκία τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν, ἀποτράπηκαν τά ἀντίποινα τῆς Τουρκίας πρός τούς
Ἁγιορεῖτες. Τελικά ἡ Ρωσία ἔχασε τόν πόλεμο, ἀλλά μέ τή συνθήκη τῶν Παρισίων
(1856) ἡ Τουρκία ὑποχρεώθηκε νά παραχωρήσει δικαιώματα ἰσοπολιτείας σέ ὅλους τούς
κατοίκους τῆς αὐτοκρατορίας...
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΠΑΤΑΠΙΟΥ
ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ (ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ):
Ο
ΜΟΝΑΧΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΕΑΣΚΗΤΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2014
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μαµαλάκη
Ἰ., Τά δραµατικά γεγονότα τοῦ 1854 στήν Χαλκιδική καί τό Ἅγιον Ὄρος,
Θεσσαλονίκη 1967
Χρήστου
Π., Τό Ἅγιον Ὄρος. Ἀθωνική πολιτεία-Ἱστορία Τέχνη Ζωή, ἐκδ. Ἐποπτεία,
Ἀθῆναι 1987.σ. 276).
Κώδ. Ἁγ. Παύλου 350, σ. 34-35Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2015
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΤΟΥ ΡΩΣΟΥ ΠΕΡΙΗΓΗΤΗ ΜΟΝΑΧΟΥ ΓΡΗΓΟΡΊΟΥ ΜΠΑΡΣΚΙ. 1774 |
Ἱερομόναχος Σάββας Πελοποννήσιος
Προερχόμενος ἀπὸ
τὴ ξενοφωντινὴ σκήτη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, στάθηκε ὁ πρῶτος ἡγούμενος
ἀπὸ τὴν ἐπανακοινοβιοποίηση τῆς μονῆς τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος
(Ρωσικοῦ), τὸ 1803, ἐπὶ πατριαρχίας Καλλινίκου Ε΄. Ἡ ἡγουμενία του
διήρκησε ἀπὸ τὸ 1803 ὣς τὸ 1821.
Σώζεται ἐπιστολὴ τοῦ Σεργίου Μακραίου
ὁ ὁποῖος ἀπαντᾶ στὸν Σάββα σχετικὰ μὲ τὸ πολυτάραχο θέμα περὶ τῆς
συνεχοῦς θείας Μεταλήψεως
[βλ. Συμεων μοναχου Χρυσοποδαρίτου, «Χειρόγραφες Μουσικολογικὲς Εἰδήσεις», Πρωτᾶτον 118 (2010) 55 σημ. 10].
[βλ. Συμεων μοναχου Χρυσοποδαρίτου, «Χειρόγραφες Μουσικολογικὲς Εἰδήσεις», Πρωτᾶτον 118 (2010) 55 σημ. 10].
Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ ἀναφορὰ τοῦ μοναχοῦ
Δανιήλ Κατουνακιώτου γιὰ τὸν Σάββα καὶ τὴν περὶ αὐτὸν ἐκλεκτὴ συνοδεία:
«Ὁ φιλόμουσος οὗτος
καὶ ὄντως γνήσιος ἰχνηλάτης τῶν παναρχαίων ἁγίων ἡγουμένων...,
Σάββας ἱερομόναχος, μακρὰν καὶ τοῦ ἐλαχίστου τοπικισμοῦ, συνέλεξε
πλῆρες προσωπικὸν φημιζόμενον ἐπ᾿ ἀρετῇ καὶ μοναχικῇ ἀκριβείᾳ,
ὡς οἷον, διεκρίνοντο, Βενέδικτος ὁ Διδάσκαλος, ὁ χρηματίσας ἐπὶ
πολλὰ ἔτη Καθηγητὴς καὶ Γυμνασιάρχης Κυδωνιῶν, ὁ Προκόπιος Ἱεροκῆρυξ
τῆς ἐκκλησίας, Δενδρινός..., οἵτινες διεκόσμουν, οὐχὶ μόνον τὴν ἱερὰν
Μονήν, ἀλλὰ καὶ ἅπαν τὸ Ἁγιώνυμον Ὄρος, γινόμενοι τύποι καὶ ὑπογραμμοὶ
τοῖς πᾶσι...».
Βλ. Δανιήλ Μοναχου Αγιογράφου, Ἱστορικὴ μελέτη περὶ τῆς ἀναφυείσης ἐν τῇ κατ᾿ Ἄθω Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος τῆς ἐπιλεγομένης Ρωσσικοῦ, μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Ρώσσων πατέρων.., Πάτραι 1927, σ. 8-11.
Βλ. Δανιήλ Μοναχου Αγιογράφου, Ἱστορικὴ μελέτη περὶ τῆς ἀναφυείσης ἐν τῇ κατ᾿ Ἄθω Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος τῆς ἐπιλεγομένης Ρωσσικοῦ, μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Ρώσσων πατέρων.., Πάτραι 1927, σ. 8-11.
Ἀπόσπασμα ἀπό
τό βιβλίο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου:
Ὁ μοναχὸς Ἰάκωβος
Νεασκητιώτης καὶ τὸ ἔργο του. Ὑμναγιολογικὰ γιὰ τὴ Θεοτόκο καὶ
τοὺς Ἁγιορεῖτες ὁσιομάρτυρες, (διδακτορικὴ διατριβή) ἔκδ. Ἱ. Μ. Ἁγ. Παύλου, Ἅγιον
Ὄρος 2014
Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2015
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Ἱερά Μονή Φιλοθέου.
Ἀντανακλάσεις τῆς μυστικῆς ἐν Χριστῷ ἐμπειρίας πού συντελεῖται στό
κελί τοῦ μοναχοῦ.
Φωτογραφία
Γρηγόρη Κουτούδη
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Παράσταση τοῦ Κυριακοῦ τῆς Σκήτης Ἁγίας Τριάδος
Καυσοκαλυβίων.
Λεπτομέρεια σύγχρονης ψηφιδωτῆς εἰκόνας τοῦ ὁσίου Ἀκακίου
Καυσοκαλυβίτου, πού κοσμεῖ προσκυνητάρι ἐντός τοῦ ὁμωνύμου Σπηλαίου.
Καλύβη
Ἁγίου Ἀκακίου Σκήτης Καυσοκαλυβίων.
Φωτογραφία Πατάπιου μοναχού Καυσοκαλυβίτη
Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2015
ΙΑΚΩΒΟΥ ΝΕΑΣΚΗΤΙΩΤΟΥ, ΣΤΙΧΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ
Ἰακώβου μοναχοῦ Νεασκητιώτου,
Στίχοι
εἰς τήν Θεοτόκον, τοῦ ἔτους 1868
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΕΣΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΕ ΥΠΕΡΘΥΡΗ ΚΟΓΧΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΚΗΤΗΣ. ΧΕΙΡ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΑΓΙΑΝΝΑΝΙΤΟΥ. 1857 |
Σύ δέ πανυπέραγνε
Μῆτερ Κυρίου
Μαριάμ πανύμνητε νύμφη
Δεσπότου,
Τῶν ὀρθοδόξων ἡ Σκέπη
καί προστάτις,
Μοναστῶν ἁπάντων τε
φρουρός καί ῥύστις.
Καθικέτευε τήν
τρίφεγγον οὐσίαν
ἅμα ἁγίων καί ἀγγέλων
χορείαις.
Σώζειν ἄπαντας τούς
ἐπικαλουμένους,
τό σόν ὄνομα, και
ἐπιδεομένους,
Καί ἀναγινώσκοντας
ταύτην τήν βίβλον
γραφῆναι ὀνόματα ἐν
ζώντων βίβλῳ
Θεῷ δέ δόξα, νῦν καί
εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.
Στίχοι ἱκετήριοι
Ὅταν καθίση Δέσποινα ὁ δίκαιος υἱός σου
νά κρίνῃ ἅπασαν τήν γῆν, τό πλάσμα τῶν χειρῶν Του
ἐνθυμήσου μου Δέσποινα Παρθένε Θεοτόκε
καί λύτρωσαι κολάσεως τῆς αἰωνίου τότε.
Ὦ Παναγία Δέσποινα δέξαι μου τοῦ ἀθλίου,
τήν δέησιν καί αἴτησιν δούλου σου τοῦ ἀθλίου.
Ἀξίωσον Πάναγνε νά σέ ἰδῶ ἐμπρός μου
ἐν ὧρᾳ τῆς ἐξόδου μου τῆς ἀθλίας ψυχῆς μου
νά σ᾿ ἔχω τότε βοηθόν Παναγία Παρθένε
καί ἀνυμνῶ δοξολογῶ εἰς πάντας τούς αἰῶνας.[1]
ΤΟ ΚΥΡΙΑΚΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΚΗΤΗΣ, ΠΟΥ ΤΙΜΑΤΑΙ ΣΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ |
Σύ δ᾿ ἄχραντε ἀμώμητε, ἄφθορε Παναγία,
ἀπελπισμένων ἡ ἐλπίς, ἁπάντων
σωτηρία.
Πονήσαντι συμπόνησον, καί τόν
γράψαντα γράψον
ἐν βίβλῳ ζώντων Δέσποινα, σύν σωζομένοις τάξον
Τῆς ἀνεκφράστου τε χαρᾶς, καί
δόξης μακαρίας[2].
ΧΑΛΚΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΚΗΤΗΣ, ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΝΑΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ |
Ἡ ἔκδηλη ἐλπίδα
πού τρέφει ὁ μοναχός Ἰάκωβος πρός τή Θεοτόκο ὥστε νά μεσολαβήσει στόν Υἱό της
γιά τήν ἐγγραφή του στό «Βιβλίο τῆς Ζωῆς», ἐκφράζεται καί στούς παρακάτω
ἱκετήριους Στίχους του:
Ὑπόδεξαι πανύμνητε ὡς τά λεπτά τῆς χήρας
Τό παρόν τεῦχος εἰς πολλῶν σωτηρίαν
Τῶν ἀναγινωσκόντων πόθῳ καί εὐλαβείᾳ.
Πονέσαντι συμπόνεσον, γράψαντα δέ σύγγραψον
Ἐν βίβλῳ ζώντων Δέσποτα, καί ἅμα τούτοις γράψας τάξον.
Ὅπου τό φῶς καί ἡ ζωή, ἐκείνη ἡ γλυκεία,
Καί εὐφροσύνη ἄληκτος, τρυφή καί θημηδία.
Καί δέομαι καλώτατε ποιμήν μή με χωρίσης
Ἀπό τήν ποίμνην σου Χριστέ, μή μ᾿ ἀποσκορακίσης.
Ἀλλά κἀμέ ἀξίωσον σύν τοῖς ἐκ δεξιῶν σου
Ὅταν μέ κρίνης, κρίνον με κατά τό ἔλεός σου.
Ὅπως ἀεί δοξάζω σε, νῦν καί εἰς τούς αἰῶνας.[3]
Κώδ. Βατοπαιδίου 1913, σ. 467. Χείρ Ἰακώβου Νεασκητιώτου |
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ (ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ) ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ:
Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΕΑΣΚΗΤΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
(ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2014)
Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2015
Ο ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΚΑΙ Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ
Παταπίου μοναχού Καυσοκαλυβίτου
Παταπίου μοναχού Καυσοκαλυβίτου
«Ὁ Φώτης Κόντογλου καί ὁ μοναχός Ἰσίδωρος
Καυσοκαλυβίτης.
Σχέσεις ἀλληλεκτίμησης μέσα ἀπό κείμενά τους καί ἀνέκδοτες ἐπιστολές»
Δημοσιεύθηκε στό ἐπιστημονικό περιοδικό Παρνασσός ΜΣΤ΄
(2004), σ. 203-260
Προσωπογραφία Ισιδώρου μοναχού, έργο του Φώτη Κόντογλου (1923)
Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΣΕ ΝΕΑΝΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ |
Όλο το κείμενο της μελέτης, μπορείτε να το δείτε εδώ
Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΡΕΝΤΙΝΑΣ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ
Κωνσταντῖνος Σπ.
Τσιώλης
*«Ἡ
μονὴ τῆς Ρεντίνας τῶν Ἀγράφων στὴν Ἀλληλογραφία τοῦ Εὐγενίου Γιαννούλη τοῦ Αἰτωλοῦ
καὶ τοῦ Ἀναστασίου τοῦ Γορδίου».
«Ἐλέχθη κατὰ καιροὺς καὶ ὑπὸ πολλῶν ὅτι τὰ
μοναστήρια ἔχουν κτισθεῖ στὰ ὡραιότερα μέρη τῆς καθ’ ἡμᾶς ἁγίας Ἀνατολῆς. Αὐτὸ
εἶναι ἐν μέρει σωστὸ ἀλλὰ οὐχὶ ἐν παντί. Μᾶλλον, ὅπου ἐκτίσθησαν μοναστήρια ἡ
περιοχὴ ἐκοσμήθη καὶ ἐγένετο ὡραιοτέρα
παρὰ πρίν».
Τὸ σχόλιο αὐτὸ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Δοσιθέου, ἡγουμένου τῆς ἱερᾶς μονῆς
Τατάρνης Εὐρυτανίας, γιὰ τὰ μοναστήρια καὶ τὸ φυσικό τους περιβάλλον, εὑρίσκει
πλήρως ἐφαρμογὴν στὴν περίπτωση τῆς ἱερᾶς
μονῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ρεντίνας. Πράγματι, ἐκόσμησε ἐπὶ αἰῶνες καὶ συνεχίζει νὰ κοσμεῖ τὸν
τόπο.
Ἱερὰ
Μονὴ Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ρεντίνας
|
Μὲ αὐτὸ τὸ μοναστήρι εἶχαν ἄμεση ἢ ἔμμεση σχέση ὁ Εὐγένιος Γιαννούλης (περ. 1597-1682) καὶ ὁ Ἀναστάσιος Γόρδιος (1654-1729) δύο ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους
δασκάλους καὶ πνευματικὲς μορφὲς τῆς Τουρκοκρατίας ποὺ ἀνέδειξαν τὰ Ἄγραφα ὡς ἕναν
τόπο ποὺ ἀνέπτυξε τὰ Γράμματα καὶ συνέβαλε στὴν διατήρηση τῆς ἐθνικῆς καὶ
θρησκευτικῆς συνείδησης τοῦ Γένους. Σώζονται δύο ἐπιστολὲς τοῦ Εὐγενίου μὲ τοὺς
ἡγουμένους τῆς Μονῆς Θεωνᾶ καὶ Ζαχαρία.
Ἡ πρώτη πρὸς τὸν Θεωνᾶ ἔχει
χρόνο ἀποστολῆς τὴν 26η Ἀπριλίου 1675 ἀπὸ τὸ Αἰτωλικό. Σὲ αὐτὸν
στέλνει τὸν μαθητή του Ἀββακούμ, πιθανῶς γιὰ νὰ μονάσει κοντά του. Ὁ Ἀββακοὺμ δὲν
πρέπει νὰ παρέμεινε στὴ μονὴ Ῥεντίνας ἢ παρέμεινε πολὺ μικρὸ χρονικὸ διάστημα ἀλλὰ
φαίνεται πὼς μόνασε στὴ μονὴ Καταφυγίου.
Ὁ ἡγούμενος θεωνᾶς ἀναφέρεται σὲ
κτητορικὴ ἐπιγραφὴ ἀνακαίνισης τοῦ μοναστηριοῦ καὶ ἀνακαίνησης τοῦ ναοῦ,τοῦ καθολικοῦ, στὸ
μέσον τοῦ ἐξωτερικοῦ τοίχου τῆς Κόγχης τοῦ ἱεροῦ, τὸ 1640. Ἐπίσης τὸ 1662 ὁ
Θεωνᾶς ἀναφέρεται στὴν κεφαλαιογράμματη ἐπιγραφὴ ἱστόρησης τοῦ ναοῦ, πάνω ἀπὸ τὴ
δυτικὴ θύρα,μὲ τὴν ὁποία τὸ καθολικὸ ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸν νάρθηκα)
Κτητορικὴ
ἐπιγραφὴ τῆς μονῆς Ρεντίνας τοῦ 1640, ὅπου ἀναφέρεται ὁ ἡγούμενος Θεωνᾶς
|
Μετὰ ἀπὸ 1, ½ χρόνο ὁ Εὐγένιος, εὑρισκόμενος στὰ Βρανιανά, ἀποφασίζει νὰ
στείλει τὸν Ἀναστάσιο Γόρδιο γιὰ σπουδὲς στὴν Ἀθήνα. Μεταξὺ τῶν ἄλλων τὸν ἐφοδιάζει
μὲ συστατικὴ ἐπιστολὴ χρονολογημένη στὶς 2 Ὀκτωβρίου 1676, πρὸς τὸν ἱερομόναχο
τῆς μονῆς Ρεντίνας Ζαχαρία μὲ σκοπὸ
νὰ φροντίσει ὁ Ζαχαρίας γιὰ τὴν ἀσφαλῆ μετάβασή του ἀπὸ τὸ Καρπενήσι, ὅπου θὰ
συναντοῦσε τὸν Ζαχαρία,στὴν Ἀθήνα γιὰ σπουδὲς κοντὰ στὸν Νικόδημο Μαζαράκη. Ὁ Γόρδιος σὲ γράμμα του πρὸς τὸν δάσκαλό του Εὐγένιο
ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ὅπου ἔφτασε τὴν 1η Νοεμβρίου 1676 ἀναφέρει πὼς ὅταν ἔφθασε
ἀπὸ τὰ Βρανιανὰ στὸ Καρπενήσι δὲν συνάντησε τὸν Ζαχαρία στὸ Καρπενήσι καθὼς αὐτὸς
τοποθετήθηκε ἡγούμενος ἀπὸ τὸν μητροπολίτη
Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων Ἰάκωβο μαθητὴ τοῦ Εὐγενίου στὴ Σχολὴ τοῦ Καρπενησίου
(1645-1661). Ὁ Γόρδιος τότε μετάβη στὴ μονὴ τῆς Ρεντίνας καὶ τὸ χρονικὸ
διάστημα παραμονῆς του Γορδίου στὸ μοναστήρι τοποθετεῖται μεταξὺ 10-25 Ὀκτωβρίου
1676. Ἀπὸ ἐκεῖ μὲ τὴν συνοδεία τοῦ Ζαχαρία μετέβη στὸν τελικὸ προορισμό του, τὴν
Ἀθήνα.
Σώζεται καὶ μία ἐπιστολὴ τοῦ ἡγουμένου Ζαχαρία, στὰ 1675 πρὸς ἕναν μοναχὸ
τῆς μονῆς Ρεντίνας ὀνόματι Ἀνανία, ὁ
ὁποῖος ἄφησε τὸ μοναστήρι γιὰ λόγους ποὺ δὲν ἀναφέρονται καὶ ἐγκαταστάθηκε σὲ
κάποια ἄδηλη μονή, καὶ καλεῖται ἀπὸ τὸν Ζαχαρία νὰ ἐπιστρέψει στὴ μονὴ Ρεντίνας
μὲ τὴν διαβεβαίωση ὅτι θὰ ἔχει ὅλες τὶς προϋποθέσεις νὰ διάγῃ ἕναν ἥσυχο
μοναστικὸ βίο.Ὁ Ζαχαρίας ὑπογράφει ὡς «καθηγούμενος τῆς ἱερᾶς μονῆς τῆς Ῥενδίνης».
Ἄρα, ὁ Ζαχαρίας, ἔχει ὁρισθεῖ ἡγούμενος ἀπὸ τὸ 1675, πιθανώτατα τὸ 2ο
ἑξάμηνο, καὶ ὄχι τὸ 1676 ὅπως γνωρίζαμε ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Γορδίου πρὸς τὸν
διδάσκαλό του Εὐγένιο τὴν 1η Νοεμβρίου 1676.
Ὁ ἡγούμενος Ζαχαρίας ἀναφέρεται
ἐπίσης τὸ 1676 σὲ ἐπιγραφὴ πάνω ἀπὸ τὴν
θύρα ποὺ ὁδηγεῖ στὸ δεξιὰ παρακείμενο παρεκκλήσιο τοῦ Προδρόμου καὶ ἀναφέρεται
στὴν εἰκονογράφηση τοῦ νάρθηκα.
Κτητορικὴ
ἐπιγραφὴ τῆς μονῆς Ρεντίνας τοῦ 1676, ὅπου ἀναφέρεται ὁ ἡγούμενος Ζαχαρίας
Ἄλλοι λόγιοι ποὺ εἶχαν σχέσεις μὲ τὸν Εὐγένιο
Γιαννούλη καὶ τὸν Ἀναστάσιο Γόρδιο ἦταν ὁ Νικόδημος Μαζαράκης καὶ ὁ μαθητής
του Γρηγόριος Παυρόλας. Ἔμμεση σχέση μὲ τὸν Γόρδιο καὶ τὴ σχολὴ Βραγγιανῶν, τὸ «Ἑλληνομουσεῖον Ἀγράφων»,
εἶχε ὁ προεστὸς τῆς Ρεντίνας Δημήτριος
Τσολάκογλου, καθὼς καὶ μεγάλη βιβλιοθήκη εἶχε, ἡ ὁποία περιελάμβανε καὶ
μεγάλο μέρος τῆς βιβλιοθήκης τοῦ Γορδίου, ποὺ κάηκε κατὰ τὴν ἐπανάσταση, καὶ μὲ
δαπάνες του τυπώθηκε τὸ 1790 καὶ γιὰ 2η φορὰ στὰ 1802 ἡ Ἀκολουθία τοῦ
Ἁγίου Σεραφείμ, ἐπισκόπου Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου, τὴν ὁποία ἔχει συνθέσει ὁ
Γόρδιος. Γιὰ τὴν ἔκδοση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ, ὁ ἐκ Σκοπέλου ἁγιορείτης μοναχὸς καὶ γνωστὸς λόγιος τῆς Τουρκοκρατίας Καισάριος Δαπόντες (1713/4-1784) ἔγραψε στὸ ἔργο του «Ἄνθη Νοητά»:
Ἀκούω κατὰ τ᾿ Ἄγραφα … σώζεται χάριτι τοῦ Κυρίου
ἡ κεφαλὴ τοῦ Σεραφείμ, νεοφανοῦς ἁγίου,
τοῦ καὶ ἱερομάρτυρος, καθὸ τοῦ
Φαναρίου
ἀρχιερεὺς ἐστάθηκε καὶ τοῦ
Νεοχωρίου,
καὶ ὁποῦ ἐμαρτύρησεν εἰς χρόνους
τοὺς χιλίους
ἀπὸ Χριστοῦ γεννήσεως ἕνα κἑπτακοσίους,
ὡς φαίνεται εἰς τὸν αὐτοῦ βίον καὶ
πολιτείαν
ὁποῦ εἰς τὴν Μοσχόπολιν τυπώθη
κατ᾿ ἀξίαν.
Στὸ μέσον τῶν τεσσάρων αἰώνων τῆς ὀθωμανικῆς κατοχῆς
σὲ μιὰ μικρὴ ὀρεινὴ περιοχὴ τῆς Ἑλλάδας, ὅπως ἡ Ρεντίνα τῶν Ἀγράφων, καὶ τὰ
Γράμματα διακονοῦνται καὶ ἡ ὀρθόδοξη πίστη καὶ παράδοση οἰκοδομοῦνται σὲ ἀνακαινισμένους
καὶ νέοϊστορηθέντες ναούς, καὶ τὸ κοινοτικὸ αὐτοδιοικητικὸ σύστημα λειτουργεῖ, μὲ τοὺς προεστῶτες του καὶ τοὺς
κληρικοὺς ὅλων τῶν βαθμῶν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀποδήμους ἀρωγοὺς καὶ συμπαραστᾶτες στὸ
ἔργο τους. Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐκείνης τῆς περιόδου, σὲ συνθῆκες ἀσφυξίας, κατόρθωσε νὰ
προβάλλει καὶ νὰ ἀξιοποιήσει τὰ φυλετικὰ χαρακτηριστικά του, ποὺ ἀκόμη καὶ
σήμερα ὑφίστανται: τὶς ἐπιδόσεις του στὰ Γράμματα, τὴν δίψα γιὰ γνώση, ποὺ σὲ
συνδυασμὸ μὲ τὸ ἐμπορευματικὸ καὶ ἐπιχειρηματικὸ δαιμόνιο καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία
καὶ τὰ κύτταρά της, τὶς ἐνορίες, κατόρθωσε νὰ δημιουργήσει τὶς συνθῆκες ποὺ ὁδήγησαν
στὴν ἐπανάσταση καὶ τὴν ἀπελευθέρωση.
* Περίληψη τῆς προφορικῆς εἰσήγησης ‒στὶς 22 Αὺγούστου 2015‒ κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου: «Ἱστορία καὶ Πολιτισμὸς τῆς Ρεντίνας Ἀγράφων» ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸ διήμερο 22 καὶ 23 Αὐγούστου 2015 στὴ Ρεντίνα Καρδίτσης.
ΠΗΓΗ: ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ ΑΓΡΑΦΩΝ
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)