Πώς βιώνουν οι Αγιορείτες το Άγιο Δωδεκαήμερο

  Συμμετοχή του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλύβίτου

στην εκπομπή του Pemptousia Radio, Επικαιρότητα της Μαρίας Γιαχνάκη (14/01/2021)

Ένας από τους σύγχρονους λόγιους του Αγίου Όρους, με πολλές μελέτες για τον Άθωνα, και ασκητής μίλησε σήμερα στην εκπομπή «Επικαιρότητα» του pemptousia.fm και την Μαρία Γιαχνάκη.

Ο π. Πατάπιος ο Καυσοκαλυβίτης, γέροντας της Ιεράς Καλύβης Αγίου Ακακίου, μετέφερε στους ακροατές μια άλλη όψη των εορτών, πνευματική και νηπτική, μιλώντας για το πώς οι Αγιορείτες βιώνουν τα μεγάλα γεγονότα του Δωδεκαημέρου.

 

Πηγή: www.orthodoxianewsagency.gr

ΝΕΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Νέος Χρόνος καί ἁγιορείτικος χρόνος

 

Νέος χρόνος ἄρχισε ἤδη νά μετράει γιά τήν ἀνθρωπότητα, καί οἱ προσδοκίες ὅλων μας γιά τό καλύτερο εἶναι μεγάλες. 

Ἡ Ἐκκλησία μέσα στή διαχρονική πορεία της διαμορφώνει τήν εἰκόνα τῆς μνήμης καί τή συνολική ἀντίληψη τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου. Τά μοναστήρια κυρίως διασώζουν τά μνημεῖα τῆς μνήμης καί τά ἀναπαράγουν. Ὡς χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνουμε τούς χειρόγραφους κώδικες, πού στή συνέχεια ἀντιγράφονται καί πάλι ἀντιγράφονται...

 Στό Ἅγιον Ὄρος ὁ χρόνος καί τά ἀποτυπώματά του, ἡ ἱστορική μνήμη, ἔχει καταγραφεῖ μέσα ἀπό τίς πολυάριθμες ἐπιγραφές, χαράγματα, χρονογραφίες, ἐνθυμήσεις σέ χειρόγραφα καί παλαιά ἔντυπα, σέ κειμήλια, σέ φορητές εἰκόνες καί τοιχογραφίες.

Κάθε τόπος ἄσκησης στό Ἅγιον Ὄρος εἶναι ἕνας κόσμος ἔξω ἀπό τόν κόσμο. Οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες ζοῦν κυρίως μέσα στό χρόνο τῆς θείας λατρείας καί τῆς ἱστορίας τοῦ μοναστικοῦ σκηνώματος στό ὁποῖο ζοῦν· ἔχουν ἰδιαίτερα ἔντονη τή συνείδηση τῆς συνέχειάς της. Οἱ νυχθήμερες ἀκολουθίες, οἱ ὁλονύκτιες ἀγρυπνίες, οἱ πανηγύρεις, οἱ μέ ἰδιαίτερο τρόπο ἑορταζόμενες γιορτές τοῦ Δωδεκαημέρου καί κυρίως τοῦ Πάσχα, μεταμορφώνουν τήν καθημερινότητα, κορυφώνουν μέ ἐντάσεις τή βίωσή της, ἀλλάζουν τήν ποιότητα τοῦ χρόνου. Ἀνατρέπεται ὁ χρόνος καί ἀντί νά μᾶς ὁδηγήσει πρός τόν θάνατο, πηγαίνει ἀντίστροφα πρός τήν ζωή, πρός Αὐτόν πού εἶναι «τό φῶς τοῦ κόσμου» καί ὁ ὁποῖος εἶπε «ὁ ἀκολουθών μοι ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς». Γι᾿ αὐτό δέν μετροῦμε πλέον τίς ἡμέρες ἀπό τό πρωΐ ὥς τό βράδυ, ἀλλά ἀρχίζει ἡ λειτουργική ἡμέρα ἀπό τόν ἑσπερινό, ἀπό τό σκότος μᾶς ὁδηγεῖ πρός τό φῶς, μέσα στό φῶς τοῦ Χριστοῦ.

Γράφει ἕνας ξένος στοχαστής σέ ἔργο του μέ τίτλο «Τά σύνορα τοῦ Παραδείσου. Σπουδή στό μοναχισμό»:

Σέ κάθε ἐπισκέπτη πού μπαίνει γιά πρώτη φορά σ᾿ ἕνα μοναστήρι, ὁ χρόνος δίνει τήν ἐντύπωση ὅτι στέκει ἀκίνητος. Ἄν κάποιος μείνει ἐκεῖ μιά ἑβδομάδα ἤ ἕνα μήνα, τοῦ ἐπιβάλλεται διαφορετική κλίμακα καί σχῆμα χρόνου, στά ὁποῖα, στήν ἀρχή, ἀνθίσταται σάν νά ἦταν σέ δεσμά. Ὅταν αὐτή ἡ νέα κλίμακα χρόνου γίνει ἀποδεκτή, διαποτίζει τά κόκκαλα καί διεισδύει στό μυαλό. Δέν ἔχει καμμιά σχέση μέ θάνατο ἤ αἰωνιότητα ἀλλά συνεπάγεται ἕναν γαλήνιο, ἀβίαστο, ἀπόλυτα ἐπιβαλλόμενο ρυθμό. Αὐτή ἡ τόσο ἀδιατάρακτη ὅσο καί ρυθμική αἴσθηση τοῦ χρόνου εἶναι ἡ μέγιστη διαφορά μεταξύ τῆς μοναχικῆς ζωῆς καί κάθε ἄλλης. Πέρα ἀπό τόν ρυθμό τῶν ἡμερῶν, βαθύτερα βρίσκεται ὁ ρυθμός τῶν ἐποχῶν καί τῶν ἑορτῶν. Τόν βασικό ρυθμό δίνει ἡ θεία λειτουργία, κυρίως ὅταν αὐτή γίνεται κατά τίς νυκτερινές καί τίς πρῶτες πρωϊνές ὧρες.

Άπό τό βιβλίο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου: 

Διαβάζοντας τήν εἰκόνα τῶν Χριστουγέννων. Ἅγιον Ὄρος: Μυσταγωγία στό ἅγιο Δωδεκαήμερο
Δεύτερη ἔκδοση. Ἅγιον Ὄρος 2011.

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ. ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ἅγιον Ὄρος: Μυσταγωγία στό ἅγιο Δωδεκαήμερο

Στό Ἅγιον Ὄρος, ἡ θεία λατρεία, πού ἐπιτελεῖται στίς κοινόβιες μονές, τίς σκῆτες, τά κελλιά καί τά ἡσυχαστήρια εἶναι ἀδιάλειπτη, ἐδῶ καί αἰῶνες. Κατά τούς μυσταγωγικούς Ἑσπερινούς, τά κατανυκτικά Ἀπόδειπνα, ἰδιαίτερα δέ κατά τή Θεία Λειτουργία ἀλλά καί κατά τή διάρκεια τῆς ἀτομικῆς προσευχῆς τῶν μοναχῶν, οἱ ἀφορμές εἶναι πολλές γιά νά συνδεθεῖ ἡ καθημερινή ζωή τους μέ τό μυστήριο τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως, ἰδιαίτερα ὅταν ψάλλονται ὑμνογραφήματα καί ἐκπέμπονται πλήρους θεολογίας ἱερατικές Εὐχές, πού ἔχουν ὡς κέντρο τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ καί τήν σωτηρία τοῦ κόσμου.
...
Καί ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος Γέροντας Θεόκλητος Διονυσιάτης, «οἱ μοναχοί, σέ ἕνα ποικίλο μέτρο δεκτικότητος, κατά ἀναλογία μέ τίς προσωπικές τους προϋποθέσεις καί τήν ἄθλησή τους, ἀνανεώνουν συνεχῶς στίς ψυχές τους τήν μνήμη τοῦ ὑπερφυοῦς γεγονότος τῆς Ἐνανθρωπήσεως. Καί ἡ μνήμη αὐτή μεταποιεῖται σέ πνευματική αἴσθηση σέ ὅσους ἔφθασαν στό μέτρο αὐτό. Γι᾿ αὐτό καί μελετοῦν τό βάθος καί τήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τούς ‘’κατ᾿ εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωση’’ πλασθέντας ἀνθρώπους καί ‘’ἐν συνοχῇ καρδίας’’ ὑμνολογοῦν, εὐγνωμονοῦντες τήν ὑπερύμνητη ἀγαθότητά Του.
...
Μεγάλυνον ψυχή μου, τήν τιμιωτέρα καί ἐνδοξοτέρα τῶν ἄνω στρατευμάτων.
Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καί παράδοξον! οὐρανόν τό Σπήλαιον· θρόνον Χερουβικόν, τήν Παρθένον· τήν φάτνην χωρίον· ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστός ὁ Θεός· ὅν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.
Ἡ Έννάτη Ὠδή τῶν Χριστουγέννων! Πρόκειται γιά ἕνα ξέσπασμα πνευματικῆς χαρᾶς, ἄρρητης, ἀνέκφραστης μέ λόγια χαρᾶς. Ὡς ὀρθόδοξοι καί μάλιστα ὡς Ἕλληνες θά πρέπει νά καυχώμεθα ἐν Κυρίῳ γι᾿ αὐτό τό ἔργο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ποιητοῦ, τονισμένο σέ πρῶτο ἦχο. Ἄς μήν προτείνουμε ἀνάμεσα στά ἔργα τῆς παγκόσμιας μουσικῆς κληρονομιᾶς μόνο τήν Ἐννάτη Συμφωνία τοῦ Μπετόβεν γιά τόν μεγαλειώδη ἔντεχνο νατουραλισμό της...
...

Ἕνας ἀπό τούς νεώτερους Ἁγιορεῖτες ἁγίους, ὁ ὅσιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης διδάσκει ὅτι, γιά νά γνωρίσει κανείς τόν Χριστό, δέ χρειάζεται νά εἶναι πλούσιος ἤ ἐπιστήμονας· ἀρκεῖ νά ἔχει πνεῦμα ταπεινό καί νά ἀγαπᾶ τό συνάνθρωπό του. Οἱ Μάγοι ἀξιώθηκαν νά ἀναγνωρίσουν τόν Χριστό καί νά Τόν προσκυνήσουν ἐπειδή εἶχαν ἐσωτερική καθαρότητα καί πόθο νά Τόν δοῦν.
...
Ὁ ὅσιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος μᾶς λέγει ὅτι αὐτός πού ξέρει τί σημαίνει θεάρεστος ἑορτή, αὐτός πού δέ μένει στά φαινομενικά στοιχεῖα τῆς γιορτῆς, βλέπει κάθε γιορτή σάν ἕνα μέρος ἀπό τά ἐπουράνια καί τήν αἰωνιότητα. Καί σήμερα, πού ἡ πατρίδα μας χειμάζεται ἀπό τήν οἰκονομική κρίση, πού ἀσφαλῶς εἶναι συνέπεια τῆς πνευματικῆς κρίσης. σήμερα πού τό σκοτάδι πού περιβάλλει τόν σημερινό ἄνθρωπο φαντάζει πιό βαθύ κι ἀπό τήν πιό σκοτεινή παραμονή Χριστουγέννων, χρειάζεται νά διατηρηθεῖ ἡ ἐλπίδα ὅτι κάποτε θά μπορέσει νά δεῖ τή λάμψη πού ἐκπέμπει τό θεῖο βρέφος μέσα στή καρδιά του.
...
Ὁλοκληρώνοντας τίς παραπάνω σκέψεις μας γιά τή μυσταγωγική βίωση τοῦ ἁγίου Δωδεκαημέρου στό Ἅγιον Ὄρος, ἄς προτρέψουμε κι ἐμεῖς μέ τά λόγια τοῦ ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τίς θεοφιλεῖς ψυχές σας, λέγοντας πρός τόν κάθε ἕνα ἀπό ἐμᾶς:
Μή παύσης, ἀδελφέ, ἀπό τό νά δοξολογεῖς τόν γεννηθέντα Χριστόν, ὄχι μόνον μέ λόγια, ἀλλά πολύ περισσότερο μέ ἔργα. Πρόλαβε δέ καί νά συναντήσης ὅταν θά κατέρχεται ἀπό τόν οὐρανό, Αὐτόν πού πῆρε τή δική σου θωριά γιά σένα. Ὕψωσε τόν ἑαυτό σου ἀπό τῆς γῆς καί τῶν γηΐνων, γιά τήν ἀγάπην Ἐκείνου πού κατέβηκε στή γῆ γιά χάρη σου. Ψάλλε σ᾿ αὐτόν ἄσμα καινόν, καθώς σέ παρακινεῖ ὁ Δαβίδ. Ἐάν ἔτσι ψάλλεις, τότε θά σέ θυμηθεῖ ὁ Κύριος, στόν ὁποῖο πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή καί προσκύνηση εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰῶνων. Ἀμήν !

Ἀποσπάσματα τό πρόσφατα κυκλοφορηθέν βιβλίο τοῦ π. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, Διαβάζοντας τήν εἰκόνα τῶν Χριστουγέννων.
Δεύτερη ἔκδοση: Ἅγιον Ὄρος, Νοέμβριος 2011.
Τά κείμενα μεταδόθηκαν στά πλαίσια διετοῦς (Δεκ. 2009- Ἰούλ. 2011) ἐκπομπῆς τοῦ π. Παταπίου: Ἅγιον Ὄρος. Βηματίζοντας στόν τόπο καί τήν ἱστορία του, στό Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ἡ εἰκόνα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔργο τῶν Γαλατσιάνων ζωγράφων τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τοῦ ἔτους 1840, προέρχεται ἀπό τό βιβλίο: Εἰκόνες Ἱερᾶς Μονῆς Καρακάλλου, Ἄγιον Ὄρος 2011.
Οἱ δύο φωτογραφίες: Σταυρός σέ χιονισμένο τρούλο. Καλύβη Ἁγίου Ἀκακίου. Καυσοκαλύβια καί Καυσοκαλύβια. Χιονισμένο καλντερίμι,
προέρχονται ἀπό τό φωτογραφικό ἀρχεῖο τῆς Καλύβης τοῦ Ἁγ. Ἀκακίου Καυσοκαλυβίων.