Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

                                                Γέρων Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

«Ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος ὥς τόν ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη:

 ἡ Προσευχή στήν ἀσκητική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας».

 

[…]  Ὅπως εἶναι φυσικό, κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία ἐπιστρατεύει τίς δυνάμεις της καί διοργανώνει τόν πνευματικό ἀγῶνα καί τήν προσευχή συλλογικά, στό πλαίσιο τῆς ὅλης λατρευτικῆς της ζωῆς. Γι᾿ αὐτό καί πολλαπλασιάζονται οἱ καιροί τῆς προσευχῆς καί ἐκτείνονται σέ μῆκος οἱ Ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου. Ἀκόμη καί ἐδῶ στόν κόσμο, οἱ ἐνοριακοί ναοί μετατρέπονται κατά κάποιον τρόπο σέ καθολικά μοναστηριῶν καί οἱ πιστοί, οἱ ἐν τῷ κόσμῳ, καλοῦνται σέ ἀνάλογη ἐπιστράτευση θείας λατρείας καί προσευχῆς. Ἄς δοῦμε λοιπόν τίς μᾶς λέει ἡ Κλίμακα γιά τό θέμα αὐτό τῆς κοινῆς προσευχῆς:

  «Ἐπιτηρήσωμεν καί εὑρήσομεν, τῆς πνευματικῆς σάλπιγγος σημαινούσης, ὁρατῶς μέν ἀθροιζομένους ἀδελφούς, ἀοράτως δέ συναγομένους τούς ἐχθρούς... Ἐπαινετόν ἔργον ἡ προσευχή. Ὁ κτησάμενος, καί Θεῷ πλησιάζει καί δαίμονας ἀπελαύνει», διδάσκει ὁ ὅσιος Ἰωάννης, πού μέ ἁπλούστερα λόγια μᾶς λέγει ὅτι «ἀρκεῖ νά δώσουμε πνευματική προσοχή ὅταν σημαίνει ἡ καμπάνα γιά τήν κοινή προσευχή στό ναό, καί θά δοῦμε ὁρατῶς μέ τούς πιστούς πού προσέρχονται στήν προσευχή, ἀοράτως δέ τίς δυνάμεις τοῦ σκότους νά ἀντιπαραττάσονται. Καί συμπεραίνει ὁ θεῖος πατήρ: «Ἐπαινετό ἔργο ἡ προσευχή. Ὅποιος προσεύχεται, καί τόν Θεό προσεγγίζει καί τούς δαίμονες διώχνει».

   

Ἡ προσευχή γιά τόν ὅσιο Ἰωάννη εἶναι: ἕνωση καί συμφιλίωση μέ τόν Θεό, συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων, μητέρα ἀλλά καί θυγατέρα τῶν δακρύων, τοῖχος πού μᾶς προστατεύει ἀπό τίς θλίψεις, ἔργο τῶν Ἀγγέλων, ἡ μελλοντική εὐφροσύνη, γέφυρα πού σώζει ἀπό τούς πειρασμούς, πηγή τῶν ἀρετῶν, πρόξενος τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τροφή τῆς ψυχῆς, φωτισμός τοῦ νοῦ, πέλεκυς πού χτυπᾶ τήν ἀπόγνωση, διάλυση τῆς λύπης, καθρέπτης τῆς πνευματικῆς προόδου, δήλωση τῆς πνευματικῆς κατάστασης, φανέρωση τῶν μέτρων τῆς  ἀρετῆς.

[…] Ἡ Ἐκκλησία μας ζεῖ μέ τήν προσευχή· ζεῖ μέ τίς προσευχές τῶν φωτοφόρων τέκνων της, τόσο αὐτῶν πού ἀγωνίζονται στόν κόσμο ὅσο καί αὐτῶν πού συνιστοῦν τήν μοναχική πολιτεία, ἡ ὁποία -σύμφωνα μέ τόν ἀββᾶ Ἰσαάκ τόν Σύρο- ἀποτελεῖ τό "καύχημα τῆς Χριστοῦ Ἐκκλησίας" καί ἐκφράζει τό σαρκωμένο καί βιωμένο Εὐαγγέλιο.

   Μία ἀπό τίς τελειότερες ἐκφράσεις ἀγάπης εἶναι τό νά προσευχόμαστε γιά τούς ἄλλους. Τήν ἀλήθεια αὐτή καθώς καί τήν ἀξία της τονίζει ὁ ὅσιος Παΐσιος: «Ἡ καρδιακή προσευχή βοηθάει ὄχι μόνο τούς ἄλλους ἀλλά καί τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας, γιατί βοηθάει νά ἔρθει ἡ ἐσωτερική καλωσύνη. Ὅταν ἐρχόμαστε στή θέση τοῦ ἄλλου, ἔρχεται φυσιολογικά ἡ ἀγάπη, ὁ πόνος, ἡ ταπείνωση, ἡ εὐγνωμοσύνη μας στό Θεό μέ τή συνεχή δοξολογία, καί τότε ἡ προσευχή γιά τό συνάνθρωπό μας γίνεται εὐπρόσδεκτη ἀπό τόν Θεό καί τόν βοηθάει». Καί σέ ἐρώτηση γιά τό πῶς καταλαβαίνει ὅτι μέ τήν προσευχή του βοηθήθηκε ὁ ἄλλος, ἀπαντάει: «Τό πληροφορεῖται ἀπό τή θεία παρηγοριά πού νιώθει μέσα του μετά ἀπό τήν πονεμένη του καρδιακή προσευχή πού ἔκανε. Πρέπει ὅμως πρῶτα τόν πόνο τοῦ ἄλλου νά τόν κάνεις δικό σου πόνο καί ὕστερα νά κάνεις καί καρδιακή προσευχή. Ἡ ἀγάπη εἶναι ἰδιότητα θεϊκή καί πληροφορεῖ τόν ἄλλον».

  

 […]  Τόσο οἱ ἅγιοι Πατέρες τῶν πρώτων αἰώνων, ὅπως ὁ ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ὅσο καί οἱ σύγχρονοι ἀσκητές ὅπως οἱ ἅγιοι Παΐσιος καί Πορφύριος ἀποτελοῦν τούς συνεχόμενους κρίκους μιᾶς ἀδιάσπαστης ἁλυσίδας Δέν ὑπάρχουν παλαιοί καί νέοι Πατέρες. Ἡ θεολογία τους δέν διαιρεῖται σέ Πατερικη καί μετά-Πατερική.

   Ἀπό τό ἀσκητικό ὄρος Σινᾶ τῶν ἀπαρχῶν τῆς μοναχικῆς ζωῆς, τήν ὁποία θεμελίωσε ἡ διδασκαλία μεγάλων ἀσκητικῶν πατέρων ὅπως ὁ ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ἀλλά καί ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, ἀπό τά χρόνια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ὥς τίς μέρες μας, μέ τήν ἁγιοκατάταξη τῶν ὁσίων Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου καί Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου ἀλλά καί τῶν νεότερων Ἁγιορειτῶν ἁγίων, στέλνονται στόν ταλαιπωρημένο κόσμο μας ἀνταύγειες αἰωνιότητας. Καί σήμερα, ἐν μέσῳ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὄχι μόνο ἀντλοῦμε δύναμη καί ἐλπίδα, ὄχι μόνο λαμβάνουμε ὑπόδειγμα ἁγιαστικῆς βιοτῆς καί ἐμπειρίας, ἀλλά κυρίως ὁμολογοῦμε τή βιωματική πεποίθηση πού εἶχαν καί ἀκτινοβολοῦσαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἀνάμεσά τους καί οἱ Ἁγιορεῖτες, πώς ὁ Χριστός ἀνέστη! 

[…] Λέγεται ὅτι θά ἔλθει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου, ὅταν σταματήσουν νά προσεύχονται οἱ ἄνθρωποι. Ἀλλά εἶναι εὔκολο νά σταματήσουν ποτέ νά προσεύχονται; Ὄχι! Γιατί πάντοτε θά ὑπάρχουν αὐτοί πού ἀγαποῦν μανικά τόν Κύριο. Καί ὅσο ὑπάρχουν τέτοιες ψυχές, δέν θά χαθεῖ  ὁ κόσμος. Ἡ θεία λατρεία καί ἡ Προσευχή τόν ποτίζουν μυστικά, γιά νά τόν μεταφυτεύσουν στά φωτεινά περιβόλια τοῦ Παραδείσου.

 

      Ἀποσπάσματα τῆς Ὁμιλίας τοῦ γέροντος Παταπίου  Καυσοκαλυβίτου, πού πραγματοποιήθηκε 26 Μαρτίου 2023, κατά τόν κατανυκτικό Ἑσπερινό τῆς Δ΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, στόν μητροπολιτικό ναό Εὐαγγελιστρίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γρεβενῶν, παρουσία τοῦ σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Γρεβενῶν κ.κ. Δαβίδ.

 

 

ΠΗΓΗ: ΡΟΜΦΑΙΑ,  Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Ο γέροντας Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης στον Ρ/Σ Λυδία: Περι Κυριακής Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος, Μέρος Β'

Συμμετοχή του γέροντα Παταπίου Καυσοκαλυβίτου της Ιεράς καλύβης Αγίου Ακακίου Καυσοκαλυβίων, στην πρωινή εκπομπή του Ρ/Σ Λυδία 94.2 Θεσσαλονίκης. 

Θέμα εκπομπής: Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Κυριακή Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Μέρος Β' ( Μάρτιος 2017)

Η κλίμακα των αρετών - 16ος αι. μ.Χ. 

Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

Ο γέροντας Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης στον Ρ/Σ Λυδία: Περι Κυριακής Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος, Μέρος Α'

Συμμετοχή του γέροντα Παταπίου Καυσοκαλυβίτου της Ιεράς καλύβης Αγίου Ακακίου Καυσοκαλυβίων, στην πρωινή εκπομπή του Ρ/Σ Λυδία 94.2 Θεσσαλονίκης. 

Θέμα εκπομπής: Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Κυριακή Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Μέρος Α' ( Μάρτιος 2017)

Η κλίμακα των αρετών - 16ος αι. μ.Χ. 

Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

Ο Ένας Θεός και το Όνομά Του

Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου

Ο Θεός είναι ένας, και όπως αναφέρει η Κλίμαξ του αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου (Λόγος Α), είναι, για όσους θέλουν, η ζωή και η σωτηρία: πιστών και απίστων, σοφών και αγραμμάτων, νέων και γέρων.

  

Ο Θεός είναι ένας. Παρόλο που η φράση αυτή αποτελεί ομολογία του Συμβόλου της Χριστιανικής Πίστης, χρησιμοποιείται σήμερα ως συνταγή μινιμαλιστικού συγκρητισμού, με έννοια στερητική: δηλ. δεν πρέπει να λέμε απολύτως τίποτε για τον Θεό. Κύρια αιτία (ή και πρόφαση) της στάσης αυτής είναι ο φόβος του φονταμενταλισμού με όλα τα παρεπόμενά του.

 Η αποφυγή οριστικών απαντήσεων και εισαγωγής δογμάτων είναι στοιχείο του αποφατισμού που διέπει την Ορθόδοξη θεολογία και εμπειρία.

Ο Θεός είναι άρρητος και ακατάληπτος, και όσα λιγότερα η γλώσσα μας διατυπώνει, τόσο λιγότερο κίνδυνο διατρέχουμε να πούμε ανοησίες. Όμως ο Θεός αποκαλύπτεται στην ιστορία, και γι αυτό μπορούμε να πούμε μερικά πράγματα. Αν νομίζουμε ότι δεν μπορούμε να πούμε απολύτως τίποτε, γινόμαστε έρμαια της υποκειμενικής φαντασίας και των ατομικών παθών μας, που πλάθουν δικούς τους θεούς, για να τους μιμηθούν στη συνέχεια.

Στην ορθόδοξη θεολογία αυτό που μπορούμε να πούμε για τον Θεό είναι καρπός της ένσαρκης αποκάλυψης του Θεού και των ποικίλων θεοφανειών στη ζωή των Αγίων, που έγιναν σκεύη και φορείς αυτής της χάριτος. Αυτή είναι και η έννοια της παράδοσης: όχι συντήρηση, όχι ταρίχευση, αλλά πλούτος ζωής με υλικό το θεϊκό φως.

Ο Θεός είναι ένας. Αλλά η αντιλήψεις που έχουμε για τον Θεό είναι διαφορετικές, κάποτε ασυμβίβαστες, και αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά. Γιατί αυτό που ορίζουμε ως Θεό, αυτό και μιμούμεθα (ακόμη κι αν είναι δικό μας δημιούργημα). Όταν λοιπόν δύο άνθρωποι με διαφορετική θρησκεία προσεύχονται, ένας βεβαίως Θεός τους ακούει, αλλά οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, έχοντας πολύ διαφορετική εικόνα για τον ένα Θεό, τρέφουν, καλλιεργούν διαφορετικές αντιλήψεις για τον κόσμο, τη ζωή, τους ανθρώπους. Μια θεολογία βρίσκεται πίσω από το φως ή το σκοτάδι της ανθρώπινης ιστορίας: πίσω απ’ την Αγιά Σοφιά, τη Μέκκα, τους δίδυμους πύργους, το μαυσωλείο του Λένιν. Γι αυτό και στο σλόγκαν ένας είναι ο Θεός (στο οποίο χωρούν όλες οι αντιλήψεις και όλα τα ήθη, και το οποίο επηρεάζει πολύ τις συνειδήσεις εκείνων που παίρνουν ελαφρά το θέμα της σχέσης τους με τον Θεό) πρέπει να τεθεί το επίπονο ερώτημα: Ποιός είναι αυτός ο Θεός; Είναι κοντά, μακριά, γνωρίζεται, με πλησιάζει, τον πλησιάζω, έχει λόγο, κι αν έχει λόγο, τί μου λέει;

Σχετικό με τα παραπάνω είναι το όνομα ή τα ονόματα του Θεού. Το όνομα του Θεού είναι θαυμαστόν (Κρ. 13,18)—αυτό διαπερνά όλη την παράδοση της Παλαιάς Διαθήκης μέσα από την αλυσίδα των θεοφανειών. Τα ονόματα που του έχουν δοθεί δηλώνουν ένα χαρακτηριστικό του ή κάποια παρέμβασή του μέσα στην ιστορία. Στο όρος Χωρήβ ο Θεός αποκαλύπτει στον Μωυσή το πιο “οντολογικό ” όνομα: Γιαχβέ. Από γλωσσολογική έρευνα στους πολιτισμούς της περιοχής προκύπτει ότι ο σχηματισμός αυτός εμπεριέχει την έννοια της δόξας και της εγγύτητας/οικειότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εβδομήντα σοφοί που μετέφρασαν τον 1ο αιώνα προ Χριστού την Παλαιά Διαθήκη στην Ελληνική το αποδίδουν με τη φράση “Ἐγώ εἰμι ὁ Ὤν” (Έξ. 3,13-16). Η αμέθεκτη θεία φύση αποκαλύπτεται προσωπικά, και μας δίνει δικαίωμα να στεκόμαστε ενώπιόν του, πρόσωπο προς πρόσωπο. Στο όνομα αυτό πρέπει να παραμείνουν όσοι τον πιστεύουν, ώστε να αποφύγουν τις αμέτρητες ειδωλοποιήσεις. Ο Θεός δεν θέλει τον λαό του να λατρεύει κάποιο όνομα, αλλά να παραμένει κοντά του. Το όνομα πια γίνεται ρήμα: Είναι αυτός που είναι, και αυτός που δίνει το είναι σε όλα, είναι ο Λόγος. Πολύ περισσότερο από τη στατική έννοια του υπάρχω, δηλώνεται η πάντοτε ενεργός παρουσία. Για τους Πατέρες της Εκκλησίας η ίδια η λέξη Θεός δηλώνει την ενέργεια του υπερώνυμου Θεού. Ο Ιουδαϊσμός τελικά αποδίδει το Γιαχβέ με τη λέξη Κύριος, που καθιερώνεται και στην Καινή Διαθήκη.

Βεβαίως, ο Κύριος – Γιαχβέ είναι ο Χριστός. Αυτή είναι η ερμηνεία που δίνει ολόκληρη η Χριστιανική παράδοση σε Ανατολή και Δύση, αυτή είναι η ερμηνεία της ίδιας της Καινής Διαθήκης (Βλ. Ιω. 12,41). Έτσι, ο Ένας δεν κλείνεται σε ένα πρόσωπο, αλλά φανερώνεται ως Τρεις στην κοινωνία της άκτιστης φύσεως, και αποκαλύπτει την αγάπη ως προσόν της θεϊκής φύσης. Τούτο είναι που αγνοούν ή θέλουν να αγνοούν οι “μάρτυρες του Ιεχωβά” ή άλλοι μονοθεϊστές. (Το Yehowah αποτελεί καθαρά τεχνητό τύπο που προέκυψε όταν πολύ αργότερα οι Εβραίοι έπαψαν από ευλάβεια να προφέρουν το όνομα του Γιαχβέ, και στα τέσσερα σύμφωνα παρενέβαλαν τα φωνήεντα του ονόματος Αδωνάι, που σημαίνει ο Κύριός μου.) Ο Θεός πια στην Καινή Διαθήκη αποκαλύπτεται ως αληθινός και τέλειος άνθρωπος, ως ένας από μας, ως ένα με εμάς, υπερβαίνοντας όλα τα ονόματα.

Και πάλι, δεν τον είδαν όλοι όπως πραγματικά ήταν.

Ο Θεός φανερώνεται στις ψυχές που πεινούν και διψούν, στο περιβάλλον της ερήμου και στην οδύνη της εξορίας. Κι εδώ ο καθένας ας κάνει τις προεκτάσεις…

ΠΗΓΗ:  Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου
http://koutloumous.com