ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Ἄρθρο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, πού δημοσιεύθηκε στήν ἐφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, στίς 10 Ἀπριλίου 2017

Τα Πάθη του Χριστού στη βυζαντινή αγιογραφία: Θεοφάνης ο Κρης

Το Πάσχα στην Κρητική Σχολή αγιογραφίας: Τα Πάθη του Χριστού δια χειρός Θεοφάνους

   Μετά την πτώση της αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης στους Οθωμανούς (1453), κατά τη διάρκεια του 15ου-16ου αιώνα στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη (θα περάσει στην εξουσία των Οθωμανών το 1669) ένας σημαντικός αριθμός ζωγράφων επιδίδονται στη δημιουργία αγιογραφιών, συνεχίζοντας και διατηρώντας τη βυζαντινή παράδοση. Η ανάπτυξη αστικών κέντρων στο νησί με διάφορες οικονομικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και η Βενετική κυριαρχία ευνοούν την ανάπτυξη καλλιτεχνικών εργαστηρίων και συντεχνιών ζωγράφων που παράγουν έργα με κοινά χαρακτηριστικά ως προς την τεχνοτροπία. Στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα φαίνεται ότι διαμορφώνεται η λεγόμενη Κρητική Σχολή στην αγιογραφία (εικονογραφία-τοιχογραφία) με κύριο εκφραστή, φορέα και συντελεστή τον αγιογράφο που είναι γνωστός με το όνομα Θεοφάνης ο Κρης. 

   Η τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής έχει βέβαια τις ρίζες της στη βυζαντινή παράδοση της Κωνσταντινούπολης, ιδιαίτερα στην καλλιτεχνική παράδοση της ζωγραφικής των Παλαιολόγων. Ωστόσο, οι Κρητικοί καλλιτέχνες του 16ου αιώνα δεν μιμούνται δουλικά ούτε αντιγράφουν τα παλαιότερα πρότυπα, αλλά ανασυνθέτουν δημιουργικά στοιχεία της παράδοσης με τις νέες καλλιτεχνικές θεωρίες του 16ου-17ου αιώνα. Το έργο των ζωγράφων της Κρητικής Σχολής επηρεάσε σημαντικά την αγιογραφία των Ορθοδόξων της Ανατολής. Αυτή την περίοδο παρατηρείται έξοδος των Κρητικών ζωγράφων από το νησί τους προς τις ελληνικές ηπειρωτικές χώρες όπου καλούνται κυρίως να διακοσμήσουν με τα έργα τους διάφορες μονές. 

  Αυτό σημαίνει ότι το έργο των καλλιτεχνών της Κρητικής Σχολής ήταν γνωστό και αναγνωρισμένο. Ιδιαίτερα, πολύ μεγάλη επιρροή είχε το έργο του Θεοφάνους, ο οποίος το 1527 προσκλήθηκε να διακοσμήσει το καθολικό της Μονής του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά στα Μετέωρα. Ο Θεοφάνης προέρχεται από τον καλλιτεχνικό κύκλο του Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) και, για να προσκληθεί στα Μετέωρα, φαίνεται ότι η φήμη του είχε διαδοθεί και έξω από την Κρήτη. Η ζωγραφική στη μονή του Αγ. Νικολάου του Αναπαυσά θεωρείται νεανικό έργο του Θεοφάνους. Στα Μετέωρα ο Θεοφάνης υπογράφει τα έργα του με τον παρακάτω τρόπο: "Χειρ Θεοφάνη μοναχού του εν τη Κρήτη Στρελίτζας".

   Σας παρουσιάζω κάποια από τα νεανικά έργα του Θεοφάνους που προέρχονται από τη μονή του Αγ. Νικολάου των Μετεώρων.

   

Θεοφάνης ο Κρης, Η Βαΐοφόρος. Μονή Αγ. Νικολάου-Μετέωρα.

Θεοφάνης ο Κρης, Η απόνιψις του Πιλάτου. Μονή Αγ. Νικολάου-Μετέωρα.

Θεοφάνης ο Κρης, Η Μαστίγωσις. Μονή Αγ. Νικολάου-Μετέωρα.

Θεοφάνης ο Κρης, Ο Χριστός ελκόμενος. Μονή Αγ. Νικολάου-Μετέωρα.

Η Μονή Αγ. Νικολάου στο βράχο του Αναπαυσά στα Μετέωρα όπου βρίσκονται νεανικά έργα του Θεοφάνους από την Κρήτη.

   Από τα 1535 ως το 1558 (το 1559 επανέρχεται στο Χάνδακα της Κρήτης) ο Θεοφάνης ο Κρης βρίσκεται στο Άγιον Όρος ως μοναχός της Αγ. Λαύρας μαζί με τους δύο γιους του, τον Συμεών και τον Νεόφυτο-Νίφωνα, που μαθητεύουν κοντά του για να γίνουν και αυτοί ζωγράφοι. Στο Άγιον Όρος θα εικονογραφήσει σημαντικά έργα σε διάφορες μονές. Το 1545-46 με τη βοήθεια του γιου του Συμεών ζωγραφίζει στη Μονή του Σταυρονικήτα τις τοιχογραφίες του καθολικού της μονής με θέμα τα Άγια Πάθη του Χριστού.

Θεοφάνης ο Κρης, Ο Μυστικός Δείπνος. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Η ταπείνωση του Δασκάλου μπροστά στους μαθητές του. Ο Χριστός νίπτει τα πόδια τους.

Θεοφάνης ο Κρης, Ο Νιπτήρ. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Ο Δάσκαλος προσεύχεται στον κήπο της Γεσθημανής, γνωρίζοντας και περιμένοντας την προδοσία. Η παρουσία των μαθητών του δεν μπορεί να αλαφρώσει τον πόνο της ψυχής του. 

Θεοφάνης ο Κρης, Στον κήπο της Γεσθημανής. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Η τραγική σκηνή της προδοσίας του Διδασκάλου από το μαθητή του.

Θεοφάνης ο Κρης, Η προδοσία. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Ακόμα μία τραγική στιγμή για τον διδάσκαλο. Ο υποτιθέμενος αφοσιωμένος μαθητής του Πέτρος τον αρνείται από φόβο.

Θεοφάνης ο Κρης, Η άρνηση του Πέτρου. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Η άδικη κρίση του Χριστού.

Θεοφάνης ο Κρης, Η Κρίση. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Ο Πιλάτος νίπτει τας χείρας του...αδιαφορεί για την απόδοση δικαιοσύνης. Ο Ρωμαίος άρχοντας αποφασίζει να μην παρέμβει στις υποθέσεις των Εβραίων.

Θεοφάνης ο Κρης, Η Απόνιψις του Πιλάτου. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Το μαρτύριο για τον Χριστό έχει αρχίσει. Υπομένει τις δοκιμασίες για τη σωτηρία των ανθρώπων.

Θεοάνης ο Κρης, Ο εμπαιγμός. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Ο Χριστός βαδίζει το δρόμο του μαρτυρίου προς το Γολγοθά...

Θεοφάνης ο Κρης, Ο Ελκόμενος Χριστός. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Η ύστατη στιγμή του μαρτυρίου. Πρέπει να την υπομείνει για φθάσει στην Ανάσταση...

Θεοφάνης ο Κρης, Η Σταύρωσις. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Θεοφάνης ο Κρης, Η Αποκαθήλωσις. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Θεοφάνης ο Κρης, Ο επιτάφιος θρήνος. Μονή Σταυρονικήτα -Άγιον Όρος.

Η μονή του Σταυρονικήτα στο Αγ. Όρος όπου ο Θεοφάνης ο Κρης αγιογράφησε σκηνές από τα Πάθη του Χριστού.

Πηγή: Άννα Αγγελοπούλου

ΣΤΑΥΡΟΑΝΑΣΤΑΣΙΜΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΣΧΑ

Φθάνοντας ἡ πορεία πού ξεκινήσαμε ἀπό τήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς στό ἀποκορύφωμά της, πορευόμενοι πρός τό Πάσχα, θά ἑορτάσουμε τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ στά Ἱεροσόλυμα, ὁπότε θά ὑποδεχθοῦμε κι ἐμεῖς τόν σιωπηλό, προβληματισμένο καί κατά πάντα περίλυπο Ἰησοῦ, πού εἰσέρχεται στήν Ἁγία Πόλη.

Στήν ὀρθόδοξη εἰκονογραφία τῆς ἑορτῆς τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ἄν σταθοῦμε μπροστά στήν εἰκόνα, θά παρατηρήσουμε ὅτι τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ ἔχει μία περίσκεψη καί φαίνεται νά ἀπέχει ἀπό τά ὅσα συμβαίνουν γύρω του. Γι᾿ αὐτό καί σιωπᾶ˙ δέν χαιρετᾶ˙ δέν εὐλογεῖ˙ δέν θαυματουργεῖ˙ δέν προσέχει στά Ὠσσανά. Ὅλ᾿ αὐτά γνωρίζει ὅτι εἶναι τά σημάδια μιᾶς πορείας πού μέλλει νά διανύσει. 

Γι᾿ αὐτό κι ἐμεῖς, δέν πρέπει νά παραμείνουμε στούς πανηγυρισμούς τῆς ἡμέρας αὐτῆς. Ὁ Χριστός ἐπείγεται νά σταυρώσει τήν ἁμαρτία, γιά νά θανατώσει τό θάνατο καί νά ἀναστήσει τόν ἄνθρωπο. Ἄν ἐπιθυμοῦμε βαθειά νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό καί νά μπορέσουμε νά βρεθοῦμε δίπλα Του τή στιγμή τῆς δόξας Του, ὁφείλουμε νά Τόν ἀκολουθήσουμε στό Πάθος Του· νά συσταυρωθοῦμε καί συνταφοῦμε μ᾿ Αὐτόν.

Πρέπει νά ἔχουμε συνεχῶς πνευματική ἐγρήγορση καί νά μήν εἴμαστε ράθυμοι σάν τίς «μωρές» ἐκεῖνες Παρθένες τῆς παραβολῆς, μιά πού ὁ Νυμφίος ἔρχεται «ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός». Βέβαια ὁ νυμφίος τῆς ψυχῆς μας Χριστός, ἔρχεται πάντοτε καί μέ πολλές μορφές, κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Ἄς εἴμαστε λοιπόν ἄγρυπνοι πνευματικά καί ἄς ἀγωνιζόμαστε, ὥστε νά μή μείνουμε ἔξω ἀπό τήν Βασιλεία Του. 

Ὁ Κύριος, πρίν ἀπό τό Μυστικό Δεῖπνο, ζώστηκε τό «λέντιον» καί ἔπλυνε τά πόδια τῶν μαθητῶν Του, δείχνοντάς μας ὅτι ὁ δρόμος πού ὁδηγεῖ στή θέωση, περνάει ἀπό τήν πύλη τῆς ταπεινώσεως καί τῆς ἐν Χριστῷ κοινωνίας μέ τό συνάνθρωπο (ἀκολουθία τοῦ Νιπτῆρος). Μόνο ἔτσι θά μπορέσουμε νά συμμετέχουμε στό κατεξοχήν μυστήριο τῆς συναντήσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Χριστό, πού εἶναι καί τό κέντρο τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας· τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας (Μεγάλη Πέμπτη). 

Συμπορευόμενοι νοερά μέ τόν Χριστό στό δρόμο γιά τόν Γολγοθᾶ, ἄς σταθοῦμε κι ἐμεῖς κάτω ἀπό τό Σταυρό. Κι ἐκεῖ πού Ἐκεῖνος θά σταυρώνεται γιά τίς δικές μας ἁμαρτίες, ἄς σταυρώσουμε τά πάθη μας· «Τάς αἰσθήσεις ἡμῶν καθαράς τῷ Χριστῷ παραστήσωμεν, καί ὡς φίλοι τάς ψυχάς ἡμῶν θύσωμεν δι’ αὐτόν, καί μή ταῖς μερίμναις τοῦ βίου, συμπνιγῶμεν ὡς ὁ Ἰούδας...» θά ψάλλουμε στό α΄ ἀντίφωνο τῆς Ἀκολουθίας τῶν Παθῶν.

Νεκρός πάνω στό Σταυρό, ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς Ἱερουσαλήμ, καί μετά τήν Ἀνάστασή Του, τήν τρίτη ἡμέρα «κατά τάς Γραφάς», ὁ Χριστός συνεχίζει νά πεθαίνει καί νά ἀνασταίνεται, μυστικά, μυστηριακά, μέχρι τό τέλος τοῦ κόσμου τούτου μαζί μέ κάθε ἄνθρωπο, τοῦ ὁποίου «ἐνεδύθη» τό πρόσωπο. 

Δέν ἔχουμε λοιπόν παρά νά ἀνασηκώσουμε τή βαριά πλάκα τῆς πέτρινης καρδιᾶς μας πού σκεπάζει μέσα μας, ὡς ἄλλος τάφος, τόν Κύριο τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Τότε Αὐτός, δίχως ἄλλο, θά ἐγερθεῖ, ὅπως καί τή νύκτα ἐκείνη ὅπου τά «πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια», ὅπως ψάλλουμε στόν ἀναστάσιμο κανόνας, συνεγείροντας κι ἐμᾶς μέ τή λυτρωτική Του παρουσία. 

Τό ἦθος τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι σταυροαναστάσιμο. Γιατί, Ὀρθοδοξία, ἀνάμεσα σέ ἄλλα σημαίνει θυσία, αὐταπάρνηση, αὐτοκένωση, συναλληλία, «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε», στεναγμός ἀνεκλάλητος, χαρμολύπη, αὐτομεμψία, ταπείνωση, διά Χριστόν μωρία, τοῦ κόσμου ἀποταγή, μετάνοια ἀγόγγυστη, συμμαρτυρία καί μαρτύριο Χριστοῦ.

Σημαίνει ταπείνωση, μύηση στόν πόνο, συσταύρωση μέ τήν ὀδύνη τοῦ ἄλλου προσώπου, συνταύτιση νοερή καί πραγματική μέ τόν θλιβόμενο, τόν πενθοῦντα, τόν ὑστερούμενο, σκύψιμο πάνω ἀπό τίς πληγές, γονυκλισία καρδίας «ἐν τῷ ταμείῳ ἡμῶν». 

Ὀρθοδοξία σημαίνει νά μήν ζεῖς ἐσύ πλέον, ἀλλά νά ζεῖ «ἐν σοί Χριστός». Σημαίνει ἑκούσια στέρηση κάθε ἀνακούφισης, νά ἀνιχνεύεις τόν πόνο στήν χαρά, καί στήν χαρά νά μήν λησμονεῖς τήν θλίψη. Νά μήν βρίσκεις ἡσυχία γιά τήν δυσχέρεια καί τήν ἀδικία τοῦ κόσμου καί συνάμα νά παραμένεις χαρούμενα νηφάλιος ὅταν διώκεσαι, μαρτυρεῖς, συκοφαντεῖσαι καί βάλλεσαι πανταχόθεν ἀπό τήν ἀσφυκτική καί ἀλγεινή κακία τοῦ κόσμου ἤ νά ἀσθενεῖς καί τότε ἀκριβώς νά χαίρεσαι! 

Αὐτό εἶναι τό σταυρώσιμο ἦθος τῆς ὀρθοδοξίας. 

Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως πλευρά, ὑπάρχει καί τό ἀναστάσιμο ἦθος: μυστήριο, εὐχαριστία, δοξολογία, βάπτισμα, ἑορτή, ζωή, χαρά, πίστη καί ἐλπίδα. Ὑπάρχει ἀδιάλειπτη προσευχή, νήψη, ἄφεση, μίμηση ἁγίου, ἐλευθερία, πνευματική εὐχαρίστηση, ἀνακούφιση στά βάσανα, κοινωνία, ἀγάπη, ἁγιασμός, θαῦμα, φωτισμός, θέωση.

Ὁ καθένας πού, ἔστω καί γιά μία μόνο φορά, ἔζησε αὐτή τή νύχτα «τή σωτήριο, τή φωταυγή καί λαμπροφόρο», καί πού γεύτηκε ἐκείνη τή μοναδική χαρά, γνωρίζει ὅτι τό Πάσχα εἶναι κάτι πολύ περισσότερο ἀπό μία ἑορτή· πολύ πέρα ἀπό μία ἐτήσια ἀνάμνηση ἑνός ἱεροῦ γεγονότος πού πέρασε. 

Τό Πάσχα μᾶς εἰσάγει σ᾿ ἕναν ἄλλο αἰώνα, σέ μία νέα διάσταση πού προαναγγέλει τόν ἀναμενόμενο κόσμο· Βασιλεία πού εἶναι ἤδη παροῦσα, μυστικά καί ὀντολογικά ἀνάμεσά μας· «Ὦ Πάσχα τό μέγα καί ἱερώτατον, Χριστέ. Ὦ Σοφία καί Λόγε τοῦ Θεοῦ καί Δύναμις· δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον Σοῦ μετασχεῖν ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς Βασιλείας Σου», θά ψάλλουμε στόν ἀναστάσιμο κανόνα. 

Τό Πάσχα πανηγυρίζουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ· «θανάτου τήν νέκρωση, Ἄδου τήν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν...», ὅπως θά ψάλλουμε στόν ἀναστάσιμο Ὄρθρο. Καί αὐτή ἡ «ἄλλη βιοτή», ἡ νέα ζωή πού πρίν δύο χιλιάδες χρόνια «ἀνέτειλεν ἐκ τοῦ τάφου», προσφέρθηκε σ᾿ ὅλους μας.

Ὅλοι ὅσοι πιστεύουμε στόν ἀναστημένο Χριστό, λάβαμε τό δῶρο αὐτῆς τῆς νέας ζωῆς καθώς καί τή δύναμη νά τήν ἀποδεχθοῦμε καί νά ζήσουμε διά μέσου της· τή δύναμη νά ἀντιμετωπίσουμε κάθε κατάσταση αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ἀκόμα καί αὐτόν τόν ἴδιο τό θάνατο· μιά πού μέ τό δικό του σταυρικό θάνατο ὁ Χριστός, ἄλλαξε τή φύση ἀκριβῶς τοῦ θανάτου. Τόν ἔκανε πέρασμα-διάβαση-«Πάσχα» στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, μεταμορφώνοντας τή δραματικότερη καί τραγικότερη στιγμή τοῦ ἀνθρώπου σέ αἰώνιο θρίαμβο. Μέ τό «θανάτῳ θάνατον πατήσας», ὁ Χριστός μᾶς ἔκανε μετόχους τῆς Ἀναστάσεώς Του. 

Τό Πάσχα εἶναι ἡ θύρα, ἀνοιχτή κάθε χρόνο, πού ὁδηγεῖ στήν ὑπέρλαμπρη Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Εἶναι ἡ πρόγευση τῆς αἰώνιας καί ἀπερίγραπτης χαρᾶς καί εὐφροσύνης πού περιμένει ὅσους, ἀφοῦ συσταυρώθηκαν μέ τόν Χριστό, συναναστήθηκαν μαζί Του, ἀπό τή νέκρωση πού εἶχαν ἐπιφέρει στή ψυχή τους τά πάθη. Αὐτή εἶναι ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας πού ἐπιβεβαιώνεται καί φανερώνεται στόν κόσμο μέσα ἀπό τούς ἁγίους της, τούς φίλους τοῦ Θεοῦ. Ἀνάμεσά τους καί οἱ ἅγιοι καί ὅλες οἱ ἁγιασμένες μορφές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπως οἱ ἅγιοι Ἀκάκιος καί Πορφύριος οἱ Καυσοκαλυβίτες καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης.

Ὁ τελευταῖος μᾶς Διδάσκει, μέ τόν χαρακτηριστικό του τρόπο: «Ὁ Χριστός μᾶς θέλει λεβέντες καί παλληκάρια». Καί δέν ἐννοεῖ τίποτα λιγότερο ἤ τίποτα περισσότερο ἀπό ἐκεῖνο πού ἐκφράζει ἡ φαινομενικά κοσμική αὐτή εἰκόνα: Δυνατό καί ἡρωϊκό ἄνθρωπο, γυμνασμένο στό σῶμα ἀλλά κυρίως στήν ψυχή, ἕτοιμο γιά ἀγῶνες, γιά ἤττες καί γιά νίκες.

Γιατὶ ὅπως ὁ Χριστός, ἔτσι κι ἐμεῖς, ἀπὸ τὴ θλίψη τοῦ Σταυροῦ καὶ τοῦ πάθους, ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὸ θάνατο, φθάνουμε στὴ χαρὰ τῆς Ἀναστάσεως, πρὸς τὴν ὁποία καὶ πορεύομαστε μὲ κουράγιο καὶ δύναμη. 

Στήν πορεία πρός τήν συνάντησή μας μέ τόν ἀναστημένο Χριστό, τόν Θεό μας, στόν ὁποῖο πρέπει κάθε δόξα, τιμή καί προσκύνηση, στούς αἰώνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν! 

Καλήν Ἀνάσταση !

Γράφει ο Γέρων Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης στην Romfea.gr
Ἱερά Καλύβη Ἁγίου Ἀκακίου τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους

Πηγή: Romfea.gr

           Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων

Η ΒΑΙΟΦΟΡΟΣ

 Η Βαϊοφόρος – ερμηνεία της εικόνας

Η σκηνή αναφέρεται στην Ευαγγελικά περικοπή που περιγράφει τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, έξι ημέρες πριν από το Πάσχα. Για το περιστατικά αυτά μιλούν όλοι οι Ευαγγελιστές: Ματθ. 21: 1-11, Μαρκ. 11:1-10, Λουκ. 19: 29-38, Ιωάν. 12:12-15.

Η εικόνα της Βαϊοφόρου περιγράφει έντεχνα το ιστορικά γεγονός της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, αποκαλύπτοντας συχρόνως και το «κεκρυμμένο μυστήριο» καθώς και το βαθύτερο νόημα των συμβάντων. Είναι επίσης η πρώτη στη σειρά των εικόνων εκείνων που αναφέρονται στα Πάθη και την συναντούμε στην εκκλησιαστική τέχνη από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια, στις Σαρκοφάγους των Κατακομβών.

Στην εικόνα βλέπουμε τον Χριστό καθισμένο σε υποζύγιο και τους Μαθητές να ακολουθούν, με επί κεφαλής τον απόστολο Πέτρο. Η πομπή πορεύεται προς την πύλη της εισόδου της πόλεως, όπου Τον αναμένει πλήθος κόσμου, κρατώντας κλαδιά από βάγια και φοίνικες.

Τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι χαρούμενα κι ενθουσιώδη, καθώς θεωρούν ότι ο Χριστός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας που, κατά τις παραδόσεις του ιουδαϊκού λαού, θα ερχόταν Πάσχα στα Ιεροσόλυμα και θα ελευθέρωνε το υπόδουλο έθνος. Με το γεγονός της εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα εκπληρώθηκε η προφητεία του προφήτη Ζαχαρία που λέει: «Χαίρε σφόδρα θύγατερ Σιών˙ κήρυσσε, θύγατερ Ιερουσαλήμ˙ ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται σοι δίκαιος και σώζων αυτός, πραΰς και επιβεβηκός επί υποζύγιον και πώλον νέον» (Ζαχ. 9:99).

Αριστερά και πίσω από το σημείο απεικόνισης του Χριστού ζωγραφίζεται βραχώδης τόπος. Έτσι προσδιορίζεται η ακτίνα της πορείας του Χριστού και των Μαθητών από τη Βηθφαγή, που ήταν προάστιο της Ιερουσαλήμ κοντά στο όρος των Ελαιών, προς το κέντρο της πόλεως.

Η σκηνή χαριτώνεται και πλουτίζεται με την παρουσία και τη χαρούμενη συμμετοχή των «ακάκων παίδων του Ισραήλ» τα οποία είτε ανεβασμένα στα δέντρα για το κόψιμο των κλάδων είτε στρώνοντας τα ιμάτιά τους στο δρόμο για την υποδοχή του Χριστού, εκπροσωπούν τις αγνές και άδολες ψυχές που υποδέχονται τον «Βασιλέα της Δόξης».

Ο Χριστός ζωγραφίζεται καθισμένος πλάγια πάνω στο υποζύγιο ευλογών. Έτσι φαίνεται σαν να είναι ένας ένθρονος και δοξασμένος ηγέτης, που επισκέπτεται τους υπηκόους Του. Στο άλλο Του χέρι κρατάει κλειστό ειλητάριο, σύμβολο του νόμου της Καινής Διαθήκης, που πρόκειται να συνάψει με τον άνθρωπο προσφέροντας ως λύτρο το Αίμα Του. Η ελαφρά προς τα πίσω στροφή της κεφαλής Του δίνει την εντύπωση ότι συνομιλεί με τον πρώτο της χορείας των Μαθητών, τον απόστολο Πέτρο. Ο αγιογράφος θέλει μ’ αυτό να επισημάνει ότι ο δοξαζόμενος από το πλήθος ηγέτης, αν και φαίνεται ως βασιλεύς, δεν είναι άλλος παρά ο «Αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου».

Η όλη σκηνή, αν και περιγράφει στιγμές δόξης και θριάμβου, εμφανίζει κάτι το πολύ παράδοξο: Βλέπουμε το λαό να επευφημεί ως επίγειο Βασιλιά Εκείνον που είχε κατ’ επανάληψιν σαφώς διακηρύξει: «Η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου». (Ιωάν 12, 36).

Πηγή: poimin.gr