Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΣ Ο ΡΩΣΟΣ ΩΣ ΠΡΕΣΒΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ

 

Ὁ ἅγιος ὁσιομάρτυς Παχώμιος ὁ Ρῶσος

 ὡς πρέσβης γιά τήν εἰρήνη στήν Εὐρώπη

 

               τοῦ Δικαίου τῆς Ἱ. Σκήτης Ἁγίας Τριάδος Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου 

    Ἡ ὑπόθεση τῆς Εἰρήνης εἶναι πέρα ἀπό κάθε ἀμφιβολία ἀπό τά πιό καυτά προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητας. Ὅλοι κατανοοῦμε πώς τυχόν ὑποβάθμισή του σημαίνει ἀμέσως αὔξηση τῆς πιθανότητας γιά ἕνα πλανητικό ὁλοκαύτωμα. Κι αὐτή ἡ πιθανότητα φαίνεται νά ἔχει μεγαλώσει τίς τελευταῖες ἡμέρες, στήν Εὐρώπη τοῦ ἔτους 2022.

   Τά θλιβερά γεγονότα πού συμβαίνουν μέ τόν πόλεμο στήν Οὐκρανία, μέ τίς ἑκατόμβες τῶν θυμάτων, ἀνάμεσά τους καί ἀνυπεράσπιστων μικρῶν παιδιῶν, μέ τήν καταστροφή μιᾶς ὁλόκληρης χώρας, μέ τίς προσφυγικές ροές ἐκατομμυρίων προσφύγων, τήν καταπάτηση βασικῶν πτυχῶν τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου καί τίς ἀπρόβλεπτες συνέπειες στή ροή τῆς ἱστορίας, ὑπογραμμίζουν τά παραπάνω.

    Μέ ἀφορμή αὐτόν τόν καταστροφικό πόλεμο, ἔχει ἀναπτυχθεῖ σ᾿  ὁλόκληρο σχεδόν τόν κόσμο ἕνα μεγάλο φιλειρηνικό κίνημα. Ἡ Εἰρήνη ὅμως δέν ἑδραιώνεται μόνο μέ μεγαλειῶδεις πορεῖες ὑπέρ τῆς Εἰρήνης καί μεγαλόστομες διακηρύξεις ἐναντίον τοῦ Πολέμου, οὔτε εἶναι ἀποκλειστικά ἕνας τρόπος συνύπαρξης λαῶν χωρίς πόλεμο, ἀλλά προπάντων ἀνάβρυσμα πίστης καί ἐλπίδας μιᾶς ἀνθρωπότητας πού θά πρέπει νά συναρμοστεῖ ἑκούσια σέ σῶμα Χριστοῦ. 

  Ἰδιαίτερα, οἱ Χριστιανοί, ἀκόμη κι ἄν ἀποκλείονταν ὅλοι οἱ πόλεμοι, πάλι δέν θά μπορούσαμε νά ζήσουμε χωρίς Εἰρήνη: «Ὁ ζητῶν εἰρήνην, Χριστόν ἐκζητεῖ, ὅτι Αὐτός ἐστίν ἡ εἰρήνη, ὁ εἰρηνοποιήσας διά τοῦ αἵματος τοῦ Σταυροῦ Αὐτοῦ, εἴτε τά ἐν οὐρανοῖς εἴτε τά ἐπί τῆς γῆς», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος.

   Ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας διαβεβαιώνει ὅτι αὐτή ἡ πίστη καί ἡ ἐλπίδα τῆς ἀνθρωπότητας ἀναζωπυρώνεται στίς ψυχές μας μέ τίς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων πρός τόν εἰρηνοποιό Χριστό.

   Εἰδικότερα, στά ἱερά λείψανα τῶν Ἁγίων βρίσκεται ἐνοικοῦσα ἡ θεία Χάρη. Καθώς μᾶς διδάσκει ὁ ἁγιορείτης ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὅπως ἡ θεότητα τοῦ Χριστοῦ δέν ἐγκατέλειψε τήν ἀνθρώπινη φύση του κατά τήν τριήμερη ταφή του, ἔτσι καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, πού θεώνει τούς Ἁγίους, δέν βρίσκεται στά σώματά τους μόνο κατά τήν ἐπίγεια ζωή τους, ἀλλά συνεχίζει νά ἐνοικεῖ στά ἱερά λείψανά τους καί μετά τόν βιολογικό τους θάνατο. 

  Οἱ Ἅγιοι παραμένουν πνευματοφόροι ὄχι μόνο κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς τους, ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή τους. Ἔτσι, ἡ τιμητική προσκύνηση στά λείψανα τῶν Ἁγίων εἶναι τιμή πρός τούς ἴδιους τούς Ἁγίους. Οἱ πιστοί, ἀσπαζόμενοι μέ εὐλάβεια καί πίστη τά ἱερά λείψανα καί τιμώντας αὐτούς πού δόξασαν μέ τή ζωή τους τόν Θεό, φθάνουν μέσα ἀπό τόν προσωπικό τους ἀγώνα στό σημεῖο νά ἐφελκύουν τή χάρη καί τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ στίς ἀσθένειες καί τίς δοκιμασίες τους.

  Στήν Ἱερά Σκήτη Ἁγίας Τριάδος τῶν Καυσοκαλυβίων καί εἰδικότερα στό σεπτό Κυριακό της, ἀφιερωμένο στήν Ἁγία Τριάδα, πρίν λίγες ἡμέρες, μέ τό ξέσπασμα τοῦ πολέμου, οἱ Καυσοκαλυβίτες πατέρες ἔψαλλαν τόν Παρακλητικό Κανόνα πρός τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο καί πρός τόν ἅγιο ὁσιομάρτυρα Παχώμιο τόν Ρῶσο, τοῦ ὁποίου ἀποτμήματα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου φυλάσσονται στή Σκήτη. 

Ἡ ἐκ Ρωσίας καταγωγή τοῦ ἁγίου αὐτοῦ νεομάρτυρα ἀλλά καί τό γεγονός ὅτι γεννήθηκε στά μέρη τῆς Οὐκρανίας ὅπου σήμερα διαδραματίζονται τά θλιβερά πολεμικά γεγονότα τῶν ἡμερῶν μας, στάθηκαν ἡ ἀφορμή γιά τήν ἐπιλογή τοῦ ἁγίου Παχωμίου ὡς πρεσβευτοῦ πρός τόν Κύριο γιά τήν εἰρήνη στήν Εὐρώπη. 

Ὅμως, τόν ἅγιο Παχώμιο θά μποροῦσαν νά ἐπικαλεστοῦν καί οἱ λοιποί πιστοί, λόγω τῆς εἰδικῆς του σχέσης μέ τούς δύο ὀρθόδοξους λαούς πού αὐτή τή στιγμή ἀλληλοσπαράζονται στήν κοινή ἱστορική τους κοιτίδα, στή γῆ πού ποτίζουν τά ὁρμητικά νερά τοῦ Δνείπερου.

   Στή συνέχεια τοῦ ἄρθρου μας καί γιά τίς λειτουργικές ἀνάγκες τῶν πιστῶν, πού θά θελήσουν νά ἐπικαλεστοῦν τόν ἅγιο Παχώμιο στίς δύσκολες αὐτές στιγμές, παραθέτουμε ἀπό τήν ἀσματική Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου τό Ἀπολυτίκιο καί τό Κοντάκιο, καθώς καί τόν συνοπτικό του Βίο καί τό Μαρτύριο, πού ἔχουμε συντάξει βάσει τῶν πηγῶν.

 

                                      Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄. Ὁ Ὑψωθείς ἐν τῷ σταυρῷ. 

 Ἀσκητικῶς προγυμνασθείς ἐν τῶ Ἄθῳ,

 τάς νοητάς τῶν δυσμενῶν παρατάξεις,

 τῇ πανοπλίᾳ ὥλεσας παμμάκαρ τοῦ Σταυροῦ.

 Εἶτα δέ πρός ἄθλησιν ἀνδρικῶς ἀπεδύσω

καί τελέσας ἄριστα μαρτυρίου τόν δρόμον,

 ὑπό Χριστοῦ ἐστέφθης ἀθλητά,

ὁσιομάρτυς Παχώμιε ἔνδοξε.

 

                                            Κοντάκιον. Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον. 

Τοῖς πιστῶς προστρέχουσι, τοῖς σοῖς λειψάνοις

καί τελοῦσιν ἔνδοξε, σεπτήν σου μνήμην εὐλαβῶς,

δίδου αὐτοῖς τά αἰτήματα,

ὁσιομάρτυς Παχώμιε ἔνδοξε.

 

                       Ὁ ὁσιομάρτυς  Παχώμιος ὁ Ρῶσος

Ὁ ὅσιος Ἀκάκιος ὁ Καυσοκαλυβίτης (+12 Ἀπριλίου 1730) κατέχει μία ἀπό τίς δεσπόζουσες θέσεις στό ὑπερχιλιετές ἁγιορειτικό ἁγιολόγιο ὄχι μόνο λόγω τῆς ἄκρας ἀσκήσεως καί τῶν πολλαπλῶν χαρισμάτων, τῶν πολλῶν θαυμάτων καί τῆς νεοησυχαστικῆς διδασκαλίας του ἤ ἐπειδή ἀναδείχθηκε ἱδρυτής τῆς δεύτερης στήν τάξη Σκήτης τοῦ Ἄθωνα, τῆς Σκήτης τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ διακονία του στήν Ἐκκλησία ὡς ἀλείπτης Νεομαρτύρων θεωρεῖται ἀπό ὅλους τούς ἐρευνητές ἐξίσου σημαντική καί δυναμογόνος. Εἶναι μάλιστα χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό Νέον Μαρτυρολόγιον, ἔχει συμπεριλάβει καί τόν Βίο τοῦ ὁσίου Ἀκακίου, ἄν καί ὁ τελευταῖος δέν εἶχε μαρτυρικό τέλος,  «...διά τήν ὑπεράνθρωπον πολιτείαν του καί τούς τρεῖς Ὁσιομάρτυρας ὁποῦ ἔκαμε», ὅπως γράφει ὁ ἴδιος ὁ ὅσιος Νικόδημος. Πρόκειται γιά τούς νέους ὁσιομάρτυρες Ρωμανό († 19 Ἰανουαρίου 1694), Νικόδημο († 11 Ἰουλίου 1722) καί Παχώμιο († 7 Μαΐου 1730), πού μαρτύρησαν γιά τόν Χριστό, ἀφοῦ πρῶτα ἑτοιμάστηκαν καί ἐμψυχώθηκαν ἀπό τόν ὅσιο Ἀκάκιο, ἀσκούμενοι ὡς ὑποτακτικοί στήν Καλύβη του.

                        Ὁ ὁσιομάρτυς Παχώμιος, πού ὑπῆρξε ὁ τελευταῖος ἀπό τούς τρεῖς ὑποτακτικούς τοῦ ὁσίου Ἀκακίου, γεννήθηκε γύρω στά 1670 στήν «κάτω Ρωσία», στήν περιοχή τῆς σημερινῆς νότιας Οὐκρανίας, ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς πού κατά τή βάπτισή του τοῦ ἔδωσαν τό ὄνομα Προκόπιος. Σέ ἡλικία δεκαπέντε περίπου ἐτῶν αἰχμαλωτίστηκε ἀπό Τατάρους ἐπιδρομεῖς, κατά τή διάρκεια τοῦ μεγάλου ρωσοτουρκικοῦ πολέμου ἐπί Πέτρου τοῦ Α΄ τοῦ Μεγάλου (1672-1725), καί πουλήθηκε σέ Τοῦρκο, ὁ ὁποῖος τόν μετέφερε στήν πατρίδα του, τό Οὐσάκι τῆς περιοχῆς τῆς Φιλαδέλφειας Μικρᾶς Ἀσίας. Ἐκεῖ τό ἀφεντικό του τοῦ ἔμαθε τήν τέχνη τῆς βυρσοδεψίας, ἐνῶ παράλληλα, χρησιμοποιώντας βασανιστήρια καί παντοειδεῖς στερήσεις, τόν πίεζε νά ἀλλαξοπιστήσει. Εἰκοσιεπτά χρόνια αἰχμαλωσίας ὑπέμεινε ὁ Προκόπιος γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, σταθερός καί ἀκλόνητος στήν εὐσέβεια, ὥσπου στό τέλος ὁ ἀφέντης του βλέποντας καί θαυμάζοντας τήν πίστη του τοῦ χάρισε τήν ἐλευθερία του.   

  Ὅμως λίγο πρίν ἀναχωρήσει ἀσθένησε. Τότε, ἐκμεταλλευόμενοι τό γεγονός αὐτό γνωστοί του Τοῦρκοι πού τόν ἐπισκέφθηκαν, διέδωσαν ψευδῶς ὅτι ἀρνήθηκε τόν Χριστό καί θέλησε νά γίνει Τοῦρκος καί γι’ αὐτό τοῦ φόρεσαν τούρκικα ἐνδύματα. Μόλις ὅμως ὁ Προκόπιος συνῆλθε ἀπό τήν ἀσθένειά του, ἔβγαλε τά ροῦχα αὐτά καί ἀναχώρησε γιά τή χώρα τῆς μετανοίας, τό Ἅγιον Ὄρος, γύρω στά 1712.

 

  Στή Νέα Σκήτη τῆς μονῆς Ἁγίου Παύλου, ὅπου ἀρχικά ἐγκαταστάθηκε, ὑποτάχθηκε στόν πνευματικό Ἰωσήφ, πού ἀσκεῖτο σέ ἡσυχαστήριο, στοῦ ὁποίου τήν τοποθεσία, ἀργότερα, τό 1802, ἱδρύθηκε ἡ καλύβη Ζωοδόχου Πηγῆς ἀπό τόν μητροπολίτη Λακεδαιμονίας Θεοφάνη (+ 1805). Ὁ Ἰωσήφ τόν ἔκειρε σύντομα μοναχό δίνοντάς του τό ὄνομα Παχώμιος. Μετά ἀπό 12 χρόνια ἀσκήσεως ἀναχώρησε γιά τά Καυσοκαλύβια, γύρω στά 1724, ὅπου ὑποτάχθηκε ἐπί 6 χρόνια στόν ἱδρυτή τῆς Σκήτης ὅσιο Ἀκάκιο.

  Στά Καυσοκαλύβια, μέ τίς εὐχές καί νουθεσίες τοῦ Ὁσίου καί μέ ἀπερίγραπτο πνευματικό ἀγώνα ἔγινε τύπος καί παράδειγμα τῆς μοναχικῆς πολιτείας. Ἀγωνιώντας ὅμως μήπως κατά τόν καιρό τῆς ἀσθένειάς του στό Οὐσάκι εἶχε πράγματι βγεῖ ἀπό τό στόμα του ἄθελά του ἐκεῖνος ὁ λόγος τῆς ἀρνήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔστω κι ἄν αὐτός θά εἶχε εἰπωθεῖ ἀσυναίσθητα καί χωρίς τόν ἔλεγχο τῆς βούλησής του, ἄρχισε νά ἐπιθυμεῖ σφόδρα τό μαρτύριο.

   Μετά ἀπό τή διαπίστωση τόσο τοῦ ὁσίου Ἀκακίου ὅσο καί ἄλλων πνευματικῶν πατέρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὅτι ὁ πόθος τοῦ Παχωμίου γιά τό μαρτύριο ἦταν κατά Θεόν, ἀποφασίστηκε ἡ ἀναχώρησή του γιά τόν τόπο τῆς ὁμολογίας του. Συνοδίτης στή μαρτυρική του πορεία ἦταν ὁ πρῶτος του γέροντας ἱερομόναχος Ἰωσήφ Νεασκητιώτης. Ὅταν ἔφθασαν στό Οὐσάκι, ὁ μέν Ἰωσήφ κατέλυσε σ᾿ ἕνα κοινό πανδοχεῖο, ὁ δέ Παχώμιος, ἀφοῦ πρῶτα ἐπισκέφθηκε τήν οἰκία τοῦ πρώην ἀφέντη του, κατέληξε στό παζάρι ὅπου καί τόν ἀναγνώρισαν γνωστοί του Ἀγαρηνοί. Αὐτοί, φοβούμενοι μήπως ἦρθε γιά νά ξαναβρεῖ τήν περιουσία του, τόν ἅρπαξαν καί τόν ἔσυραν στό δικαστήριο τοῦ τόπου, δέρνοντας καί ὑβρίζοντάς τον καθ᾿ ὁδόν. Ἐκεῖ, ἀφοῦ κατηγορήθηκε ὅτι ἀπό Μουσουλμάνος ξανάγινε Χριστιανός, ὁμολόγησε μέ παρρησία τήν πίστη του στόν Χριστό. Ἀπ᾿ ἐκεῖ, ὁ δρόμος γιά τό πολυπόθητο μαρτύριο ἦταν ἤδη ἀνοικτός. Οἱ παρόντες στό δικαστήριο συκοφάντες, ἀφοῦ ἔδεσαν σάν κακοῦργο τόν Παχώμιο, ἄρχισαν νά τόν σέρνουν πρός τόν τόπο τῆς καταδίκης, ἔξω ἀπό τήν πόλη. Τή μαρτυρική πομπή συνόδευαν Τοῦρκοι καί Ἑβραῖοι ἀπό τούς ὁποίους ἄλλοι μέν τόν ἔβριζαν καί τόν ἐνέπαιζαν, ἄλλοι τόν παρακινοῦσαν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί ἄλλοι τόν ἐνέπτυαν στό πρόσωπό του καί τόν ἐκολάφιζαν. Ἀρκετοί δέ ἀπό τούς Χριστιανούς, προσευχόμενοι μέσα στήν καρδιά τους, τόν παρότρυναν νά ἐγκαρτερήσει μέχρι τέλους καί νά ἀξιωθεῖ τοῦ μαρτυρικοῦ στεφάνου, τόν ὁποῖο ἔλαβε κατά τήν ἑβδόμη τοῦ μηνός Μαΐου, τήν ἡμέρα τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου. Ὁ συνοδίτης τοῦ Ἁγίου, ἱερομόναχος Ἰωσήφ, μαθαίνοντας τά γενόμενα, παίρνοντας τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς, πέρασε ἀπό τόν τόπο τοῦ μαρτυρίου καί εἶδε τό τρισόλβιο λείψανο νά κεῖται στή βαμμένη μέ τό αἷμα του γῆ.

  Μετά τρεῖς ἡμέρες Χριστιανοί πῆραν τό ἱερό λείψανο καί τό ἐνταφίασαν στήν ἁγιοτόκο μικρασιάτιδα γῆ. Κάποια μάλιστα Χριστιανή πού βασανιζόταν ἀπό ἡμικρανία, ἀφοῦ ἐπικαλέστηκε τή βοήθεια τοῦ ἁγίου Παχωμίου καί ἔχρισε μέ τό αἷμα του τήν κεφαλή της, ἐλευθερώθηκε ἀμέσως καί γιά πάντα ἀπό ἐκείνους τούς δυσβάστακτους πόνους. Καί τόσο μεγάλη εὐλάβεια ἔτρεφε ἀπό τότε στόν Ἅγιο, ὥστε ἔγραψε πρός τούς πατέρες τῶν Καυσοκαλυβίων, πού τόν γνώριζαν, καί ζήτησε νά ἱστορήσουν γιά λογαριασμό της τήν εἰκόνα του. Ὅταν τήν ἔλαβε, μέ λαμπρότητα καί εὐλάβεια τελοῦσε κάθε χρόνο τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Παχωμίου. Τόσο στό Κυριακό τῆς Ἁγίας Τριάδος τῶν Καυσοκαλυβίων ὅσο καί στήν καλύβη τοῦ Ἁγίου Ἀκακίου, ὅπου ἀσκήθηκε ὁ Ἅγιος, τίθενται γιά προσκύνηση ἱερά λείψανά του.

                                      μοναχός Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης

                                   Δικαῖος τῆς Ἱερᾶς Σκήτης Ἁγίας Τριάδος

ΤΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

 ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

«Εὐαγγελική Σάλπιγξ. Συντεθεῖσα παρά τοῦ σοφωτάτου κυρίου Μακαρίου τοῦ ποτε χρηματίσαντος τῆς ἐν Πάτμῳ Σχολῆς διδασκάλου. Τύποις καί αὖθις ἐκδοθεῖσα διά σπουδῆς καί δαπάνης τοῦ τιμιωτάτου καί χρησιμωτάτου κυρίου Κωνστῆ Ἀβράμη. Ἐν Λειψίᾳ τῆς Σαξωνίας 1765».

Στίς σελίδες 327-332 τῆς πρώτης αὐτῆς ἔκδοσης βρίσκουμε καί τό ἔργο «Λόγος εἰς τόν Νέον ὁσιομάρτυρα Παχώμιον». Πρόκειται γιά τόν Ἁγιορείτη νεομάρτυρα Παχώμιο, τόν ὑποτακτικό τοῦ ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, πού μαρτύρησε στό Οὐσάκι (Φιλαδέλφεια) τῆς Μ. Ἀσίας στίς 7 Μαΐου 1730. Τό ἱερό λείψανο τοῦ ἁγίου Παχωμίου φυλάσσεται στό καθολικό τῆς Μονῆς Ἁγ. Θεολόγου Πάτμου, καί αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ο ὅσιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶς τοῦ ἀφιέρωσε αὐτόν τόν Ἐγκωμιαστικό Λόγο.

7 ΜΑΪΟΥ. ΜΝΗΜΗ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΥ

7 Μαΐου. Μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Παχωμίου, μαθητοῦ τοῦ ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, καί μαρτυρήσαντος στίς 7 Μαΐου τοῦ 1730 στό Οὐσάκι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Τήν Δευτέρα τῆς ἑβδομάδος τῶν Μυροφόρων, τήν ἑπομένη τῆς Πανηγύρεως τῆς Καλύβης, τιμήθηκε σ᾿ αὐτήν ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου μέ πανηγυρική θεία Λειτουργία, ὅπου προσφέρθηκαν γιά προσκύνηση τμήματα ἀπό τά χαριτόβρυτα λείψανα τοῦ ἁγίου Παχωμίου πού φυλάσσονται στήν Καλύβη.

7 ΜΑΙΟΥ. ΜΝΗΜΗ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΥ

Ὁ ὁσιομάρτυς Παχώμιος ὁ Ρώσος ὁ Καυσοκαλυβίτης
(† 7 Μαΐου 1730)

Ὁ ὁσιομάρτυς Παχώμιος, πού στάθηκε ὁ τελευταῖος ἀπό τούς τρεῖς ὑποτακτικούς τοῦ Καυσοκαλυβίτη ἀλείπτη νεομαρτύρων ὁσίου Ἀκακίου, γεννήθηκε γύρω στά 1670 στήν κάτω Ρωσία ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς πού κατά τή βάπτισή του τοῦ ἔδωσαν τό ὄνομα Προκόπιος. Σέ ἡλικία 15 περίπου ἐτῶν αἰχμαλωτίστηκε ἀπό Τατάρους ἐπιδρομεῖς, κατά τή διάρκεια τοῦ Μεγάλου Ρωσοτουρκικοῦ πολέμου, ἐπί τσάρου Πέτρου τοῦ Α΄ τοῦ Μεγάλου (1672-1725) καί πουλήθηκε σέ Τοῦρκο, ὁ ὁποῖος τόν μετέφερε στήν πατρίδα του, τό Οὐσάκι τῆς περιοχῆς τῆς Φιλαδελφείας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἐκεῖ τό ἀφεντικό του τοῦ ἔμαθε τήν τέχνη τῆς βυρσοδεψίας, ἐνῶ παράλληλα, χρησιμοποιώντας βασανιστήρια καί παντοειδεῖς στερήσεις, τόν πίεζε νά ἀλλαξοπιστήσει. Εἰκοσιεπτά χρόνια αἰχμαλωσίας ὑπέμεινε ὁ Προκόπιος γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, σταθερός καί ἀκλόνητος στήν εὐσέβεια, ὥσπου στό τέλος ὁ ἀφέντης του βλέποντας καί θαυμάζοντας τήν πίστη του, τοῦ χάρισε τήν ἐλευθερία του.
Ὅμως, λίγο πρίν ἀναχωρήσει ἀσθένησε. Τότε, ἐκμεταλευόμενοι τό γεγονός αὐτό γνωστοί του Τούρκοι πού τόν ἐπισκέφθηκαν, διέδοσαν ψευδῶς ὅτι ἀρνήθηκε τόν Χριστό καί θέλησε νά γίνει Τοῦρκος καί γι’ αὐτό τοῦ φόρεσαν τούρκικα φορέματα. Μόλις ὅμως ὁ Προκόπιος συνῆλθε ἀπό τήν ἀσθένειά του, ἔβγαλε τά ροῦχα αὐτά καί ἀνεχώρησε γιά τή χώρα τῆς μετανοίας, τό Ἅγιον Ὄρος, γύρω στά 1712.
Στή Νέα Σκήτη τῆς μονῆς Ἁγίου Παύλου, ὅπου ἀρχικά ἐγκαταστάθηκε, ὑποτάχθηκε στόν πνευματικό Ἰωσήφ, πού ἀσκεῖτο σέ ἡσυχαστήριο, στοῦ ὁποίου τήν τοποθεσία, ἀργότερα, τό 1802, ἱδρύθηκε ἡ Καλύβη Ζωοδόχου Πηγῆς ἀπό τόν μητροπολίτη Λακεδαιμονίας Θεοφάνη (+ 1805). Ὁ πνευματικός Ἰωσήφ τόν ἔκειρε σύντομα μοναχό δίνοντάς του τό ὄνομα Παχώμιος. Μετά ἀπό 12 χρόνια ἀσκήσεως ἀναχωρεῖ ἀπό τή Νέα Σκήτη γιά τά Καυσοκαλύβια, γύρω στά 1724, ὅπου ὑποτάχθηκε ἐπί 6 χρόνια στόν ἅγιο ἱδρυτή τῆς Σκήτης Ἁγίας Τριάδος, ὅσιο Ἀκάκιο τόν Καυσοκαλυβίτη.
Στά Καυσοκαλύβια, μέ τίς εὐχές καί νουθεσίες τοῦ Ὁσίου καί μέ τόν ἀπερίγραπτο –σύμφωνα μέ τό Βίο του- πνευματικό ἀγῶνα, ἔγινε τύπος καί παράδειγμα τῆς μοναχικῆς πολιτείας. Ἀγωνιώντας ὅμως μήπως κατά τόν καιρό τῆς ἀσθενείας του στό Οὐσάκι εἶχε πράγματι βγεῖ ἀπό τό στόμα του ἄθελά του ἐκεῖνος ὁ λόγος τῆς ἀρνήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔστω κι ἄν αὐτός θά εἶχε εἰπωθεῖ ἀσυναίσθητα καί χωρίς τόν ἔλεγχο τῆς βουλήσεώς του, ἄρχισε νά ἐπιθυμεῖ σφόδρα τό μαρτύριο.
Φανερώνοντας ὅμως τούς λογισμούς του αὐτούς ὡς καλός ὑποτακτικός στό Γέροντά του, ἄκουσε ἀπό τόν Ὅσιο πολλούς ὀνειδισμούς καί δέχτηκε αὐστηρές ἐπιπλήξεις, θέλοντας μέ τόν τρόπο αὐτό νά φανερωθεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Διότι ἀπό τήν μεγάλη πνευματική του πείρα ὅ ὅσιο Ἀκάκιος γνώριζε, ὅτι τέτοιοι λογισμοί πολλές φορές εἶναι καρπός διάμοιας ὑπερήφανης καί ὄχι ἔκχύλισμα θείου ἔρωτα.
Ἀλλ’ ἐπειδή οἱ παραπάνω λογισμοί παρέμεναν στήν καρδιά του Παχωμίου αὐξανόμενοι μέρα μέ τή μέρα καί μετά ἀπό τή διαπίστωση τόσο τοῦ ὁσίου Ἀκακίου ὅσο καί ἄλλων πνευματικῶν πατέρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὅτι ὁ πόθος τοῦ Παχωμίου γιά τό μαρτύριο ἦταν κατά Θεόν, ἀποφασίστηκε ἡ ἀναχώρησή του γιά τόν τόπο τῆς ὁμολογίας του. Συνοδίτης στή μαρτυρική του πορεία ἦταν ὁ πρῶτος του Γέροντας ἱερομόναχος Ἰωσήφ Νεοσκητιώτης. Ὅταν ἔφθασαν μέσω Σμύρνης στό Οὐσάκι, ὁ μέν πνευματικός κατέλυσε σ’ ἕνα κοινό πανδοχεῖο, ὁ δέ Παχώμιος, ἀφοῦ πρῶτα ἐπισκέφθηκε τήν οἰκία τοῦ πρώην ἀφέντη του, κατέληξε στό παζάρι ὅπου καί τόν ἀναγνώρισαν γνωστοί του Ἀγαρηνοί. Αὐτοί, φοβούμενοι μήπως ἦρθε γιά νά ξαναβρεῖ τήν περιουσία του, τόν ἄρπαξαν καί τόν ἔσυραν στό δικαστήριο τοῦ τόπου, δέρνοντας καί ὑβρίζοντάς τον καθ’ ὁδόν. Ἐκεῖ, ἀφοῦ κατηγορήθηκε ὅτι ἀπό Μουσουλμάνος ξανάγινε Χριστιανός, ὁμολόγησε μέ παρρησία τήν πίστη του στόν Χριστό. Ἀπ’ ἐκεῖ, ὁ δρόμος γιά τό πολυπόθητο μαρτύριο ἦταν ἤδη ἀνοικτός. Οἱ παρόντες στό δικαστήριο συκοφάντες, ἀφοῦ ἔδεσαν σάν κακοῦργο τόν Παχώμιο, ἄρχισαν νά τόν σέρνουν πρός τόν τόπο τῆς καταδίκης, ἔξω ἀπό τήν πόλη, ἐκεῖ ὅπου ἔσφαζαν τά πρόβατα, κάτω ἀπό ἕνα γεφύρι καί δίπλα σέ μία βρύση, σύμφωνα μέ τό Βίο. Τή μαρτυρική πομπή συνόδευαν Τοῦρκοι καί Ἑβραῖοι ἀπό τούς ὁποίους, ἄλλοι μέν τόν ἔβριζαν καί τόν ἐνέπαιζαν, ἄλλοι τόν παρακινοῦσαν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί ἄλλοι ἐνέπτυαν στό πρόσωπό του καί τόν ἐκολάφιζαν. Ἀρκετοί δέ ἀπό τούς Χριστιανούς, προσευχόμενοι μέσα στήν καρδιά τους, τόν παρότρυναν νά ἐγκαρτερήσει μέχρι τέλους καί νά ἀξιωθεῖ τοῦ μαρτυρικοῦ στεφάνου, τόν ὁποῖο ἔλαβε κατά τήν ἑβδόμη τοῦ μηνός Μαΐου, τήν ἡμέρα τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου. Ὁ δέ συνοδίτης τοῦ Ὁσιομάρτυρος, ἱερομόναχος Ἰωσήφ, μαθαίνοντας τά γενόμενα, πῆρε τό δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς, πέρασε ἀπό τόν τόπο τοῦ μαρτυρίου καί εἶδε τό τρισόλβιο λείψανο νά κεῖται στή βαμμένη μέ τό αἷμα του γῆ.
Μετά τρεῖς μέρες Χριστιανοί πῆραν τό ἱερό λείψανο καί τό ἐνταφίασαν στήν ἁγιοτόκο μικρασιάτιδα γῆ. Κάποια μάλιστα Χριστιανή πού βασανιζόταν ἀπό ἡμικρανία, ἀφοῦ ἐπικαλέστηκε τή βοήθεια τοῦ ἁγίου Παχωμίου καί ἔχρισε μέ τό αἷμα του τήν κεφαλή της, ἐλευθερώθηκε ἀμέσως καί γιά πάντα ἀπό ἐκεῖνους τούς δυσβάστακτους πόνους. Καί τόσο πολύ εὐλάβεια ἔτρεφε ἀπό τότε στόν Ἅγιο, ὥστε ἔγραψε πρός τούς πατέρες τοῦ Ἁγίου Ὄρους πού τόν γνώριζαν, ζητώντας νά ἱστορήσουν γιά λογαριασμό της τήν εἰκόνα του. Ὅταν δέ τήν ἔλαβε, μέ λαμπρότητα καί εὐλάβεια τελοῦσε κάθε χρόνο τήν ἑορτή τοῦ Ὁσιομάρτυρος.
Τό Βίο καί τό Μαρτύριο τοῦ ἁγίου Παχωμίου συνέταξαν ὁ ἱερομόναχος Ἰωνᾶς Καυσοκαλυβίτης (+ 1765) βιογράφος τοῦ ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, ἀπό τόν ὁποῖο ἄκουσε τά περί τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου καί ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶς ὁ Πάτμιος, «γνώριμος» τοῦ ἁγίου Παχωμίου, ὅπως ὁ ἴδιος ἀναφέρει στό πρός αὐτόν Ἐγκώμιο ( Λειψία 1765).
Ἐπιτομή τοῦ Βίου ἐξέδωσε ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό Νέο Μαρτυρολόγιο.
Ἀρκετά χρόνια ἀπό τό μαρτύριο τοῦ ἁγίου Παχωμίου, ἔγινε ἡ ἀνακομιδή τῶν λειψάνων του ἀπό τόν μητροπολίτη Φιλαδελφείας Ἰωσήφ, ἐνῶ ἀργότερα, ἀπό τόν ἴδιο ἱεράρχη πού ἦταν Πάτμιος στήν καταγωγή καί ἀδελφός τῆς μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς ἱερᾶς νήσου, μεταφέρθηκαν στό καθολικό τῆς παραπάνω Μονῆς, ὅπου φυλάσσονται μέχρι σήμερα. Δύο Ἀκολουθίες τοῦ ὁσιομάρτυρος Παχωμίου, ἡ μία τῆς ἀθλήσεως καί ἡ ἄλλη τῆς ἀνακομιδῆς τμήματος τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του ἀπό τήν Πάτμο στήν μονή Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος, ἔργα τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μικραγιαννανίτου, ἐκδόθηκαν τό 1953. Ἑτέρα Ἀκολουθία, σύνθεση τῶν ὑμνογράφων ἱερομονάχων Σεραφείμ, καί Νικοδήμου Κάππου τῶν Πατμίων, τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μικραγιαννανίτου (τοῦ ἔτους 1930) καί τοῦ ἱερομονάχου Ἀθανασίου Σιμωνοπετρίτου, ἐκδόθηκε τό 2005. Ὁ ἅγιος Παχώμιος συνυμνεῖται ἐπίσης στίς Ἀκολουθίες Ἁγιορειτῶν Πατέρων, Νεομαρτύρων, Πατμίων Ἁγίων, Λαυριωτῶν Ὁσίων, Καυσοκαλυβιτῶν Ὁσίων καθώς καί τοῦ ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, ἔργο τοῦ ἱερομονάχου Ἰωνᾶ Καυσοκαλυβίτου, βιογράφου τοῦ Ὁσιομάρτυρος.

Ἀπολυτίκιον.

Ἦχ. δ΄. Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ σταυρῷ (Σεραφείμ ἀρχιμανδρίτου).
Ἀσκητικῶς προγυμνασθείς ἐν τῷ Ἄθῳ, τάς νοητάς τῶν δυσμενῶν παρατάξεις, τῇ πανοπλίᾳ ὤλεσας παμμάκαρ τοῦ Σταυροῦ. Εἶτα δέ πρός ἄθλησιν ἀνδρικῶς ἀπεδύσω καί τελέσας ἄριστα μαρτυρίου τόν δρόμον, ὑπό Χριστοῦ ἐστέφθης ἀθλητά, Ὁσιομάρτυς Παχώμιε ἔνδοξε.

Βιβλιογραφία
ΙΩΝΑΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΙΕΡΟΜ., ‘‘Βίοι νεοφανῶν Μαρτύρων ἐν τῇ καθομιλουμένῃ’’, Κώδ. 2 Καλύβης Ἁγίου Ἀκακίου Καυσοκαλυβίων, σ. 552-553.
Κώδ. Ἁγίου Παντελεήμονος 501, σ. 309. Κώδ. Ἁγίου Παντελεήμονος 669, φ. 80α. ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΙΕΡΟΜΟΝ. (ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ), ‘‘Ἐγκώμιον πρός τόν ἅγιον ὁσιομάρτυρα Παχώμιον’’, Εὐαγγελική Σάλπιγξ, Λειψία 1765. ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Συναξαριστής, Βενετία 1819, σ. 57. ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Νέον Μαρτυρολόγιον, Ἀθῆναι 1856, σ. 139. Κ. ΣΑΘΑΣ, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη τ. Γ΄, Βενετία 1876, σ.. Κ. ΔΟΥΚΑΚΗΣ, Μέγας Συναξαριστής, Ἀθῆναι 1889-1896, σ. β΄. Σ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗΣ, Ἁγιολόγιον, Ἀθῆναι χ. χρ. ἐκδ., σ. 384. Ε. ΚΟΥΡΙΛΑΣ, Ἱστορία τοῦ Ἀσκητισμοῦ, Θεσσαλονίκη 1929, σ. 86-87. ΧΡ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Οἱ Νεομάρτυρες, Ἀθῆναι 1934, σ. 43. Β. ΜΑΤΘΑΙΟΣ, Ὁ Μέγας Συναξαριστής τ. 1, Ἀθῆναι 1950, σ. 496-497. Ἱερές Ἀκολουθίες ἁγίου ὁσιομάρτυρος Παχωμίου, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου, Ἅγιον Ὄρος 1953. ΘΗΕ τ. 10, στ. 242-243. O. MEINARDUS, The Saints of Greece, Athens 1970, σ. 58. Ἰ. ΠΕΡΑΝΤΩΝΗΣ, Λεξικόν τῶν Νεομαρτύρων (Οἱ Νεομάρτυρες ἀπό τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως μέχρι τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ δούλου Ἔθνους), τ. Γ΄, Ἐν Ἀθήναις 1972, σ. 428-431. Β. ΨΕΥΤΟΓΚΑΣ, ‘‘Μαρτυρολόγια νεομαρτύρων (συγγραφεῖς, συλλογές καί ἐκδόσεις)’’, Ἱερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης, Πρακτικά Θεολογικοῦ Συνεδρίου εἰς τιμήν καί μνήμην τῶν Νεομαρτύρων (17-19 Νοεμβρίου 1986), Θεσσαλονίκη 1998, σ. 87. ΠΑΤΑΠΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΜΟΝ., Ἡ σώζουσα ἀγωνία. Ὁ Βίος τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Παχωμίου, Ἅγιον Ὄρος 2000. ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ, Ἅγιος Ἀκάκιος ὁ Καυσοκαλυβίτης. Ἀπό τό περιβόλι τῆς Παναγίας στόν κῆπο τοῦ Θεοῦ, Ἅγιον Ὄρος 2001, σ. 167-171, 225-226. ΠΑΤΑΠΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΜΟΝ. –Μ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Καυσοκαλυβίτικα Νεομαρτυρολογικά, Θεσαλονίκη 2003, σ. 23-26, 46-48. Ἱερά Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου νέου ὁσιομάρτυρος Παχωμίου, ἔκδ. Καλύβης Ἁγίου Ἀκακίου, Ἅγιον Ὄρος 2005. ΠΑΤΑΠΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΜΟΝ, Ἁγιασμένες μορφές τῶν Καυσοκαλυβίων. Ἀπό τόν ὅσιο Μάξιμο ὡς τόν γέροντα Πορφύριο, Ἅγιον Ὄρος 2008, σ. 90-96.