Η ΚΥΡΙΑ Η ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ ΣΤΟΝ ΑΓ. ΜΑΤΘΑΙΟ ΣΙΝΑΪΤΩΝ

Ἡ Κυρία ἡ Πορταΐτισσα 

Φορητή εἰκόνα στό τέμπλο τοῦ μεταβυζαντινοῦ παρεκκλησίου τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους (περί τό 1776), πού βρίσκεται ἐντός τοῦ καθολικοῦ τοῦ σιναϊτικοῦ μετοχίου τοῦ Ἁγίου Ματθαίου, τό μέγα μοναστήρι τοῦ Κάστρου τοῦ Χάνδακα (Ἡράκλειο Κρήτης)

Ο ναός του Αγίου Ματθαίου των Σιναϊτών κτίστηκε το 1508 πάνω στα ερείπια παλαιότερου Βυζαντινού ναού. Στο ναό αυτόν εκκλησιάζονταν όλοι οι Χριστιανοί μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς, καθώς οι Οθωμανοί μετέτρεψαν το σιναΐτικο μετόχι της Αγίας Αικατερίνης του Χάνδακα σε Τζαμί. Έτσι οι Σιναΐτες μοναχοί μετέφεραν το μοναστήρι- μετόχι στον Άγιο Ματθαίο.

Σήμερα στο ναό φιλοξενείται συλλογή εικόνων στην οποία περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της Κρητικής Σχολής, όπως «η Σταύρωση» του Γεωργίου Καστροφύλακα (1752), «Ο Άγιος Τίτος και Σκηνές του Βίου των 10 Μαρτύρων» του Ιωάννη Κορνάρου (1773), δύο ανυπόγραφες εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού και άλλα.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΪΣΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

      Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Οἱ ἅγιοι Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης καί Παΐσιος Ἁγιορείτης καί ἡ παιδαγωγία τῶν νέων

Κυ­ρι­α­κή τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας σήμερα, καί μέ­σα ἀ­πό τή θε­ο­λο­γί­α καί τούς ἀ­γώ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, σπου­δά­σα­με τήν ὀρ­θή πί­στη στό πρό­σω­πο τοῦ Χρι­στοῦ, τοῦ Χριστοῦ πού ὅλοι μας, καί περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους, οἱ νέοι ἄνθρωποι, ἀ­να­ζη­τοῦ­με.

  Γι᾿ αὐτούς τούς νέους ἀνθρώπους, καί εἰδικότερα γιά τή διαπαιδαγώγησή τους, ὅπως δίδαξαν μέ τή ζωή καί τόν λόγο τους οἱ ὅσιοι Ἁγιορεῖτες Πατέρες, καί εἰδικότερα, οἱ νεώτεροι ἀπ᾿ αὐτούς, ἅγιοι Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης καί Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, γι᾿ αὐτούς λοιπόν τούς νέους ἀνθρώπους θά μιλήσουμε σήμερα…

(…) Ἡ παιδαγωγική πού ἐφήρμοζαν, θεμελιωμένη πάνω στή διακονία τῆς πνευματικῆς πατρότητας, δέν ἦταν ἄλλη ἀπό τήν παιδαγωγική τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, πού διασώζεται μέχρι καί τίς μέρες μας, μέσα ἀπό τήν ἡσυχαστική καί φιλοκαλική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας.

- Δίδασκε ὁ ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης ὅτι θά πρέπει οἱ γονεῖς σιγα σιγά νά ἀφαιρέσουν ἀπό τά παιδιά τους τήν κακή συνήθεια ὅτι πρέπει ὅλο τό ἐνδιαφέρον τους νά στρέφεται γύρω ἀπό αὐτά, κι ὅτι θά πρέπει νά τά διδάξουν καί νά τά συνηθίζουν νά κάμπτονται καί νά προσαρμόζονται μέ ὅλους καί σ᾿ ὅλες τίς καταστάσεις. Κι αὐτό, γιά νά μή δυσκολεύονται τελικά, ὅταν εἰσέλθουν στή ζωή, μέ χίλιους δύο διαφορετικούς χαρακτῆρες ἀνθρώπων⋅ ἔτσι νά μή τά χαλᾶνε καί νά μή δημιουργοῦν ἐχθρούς γιά μικροεγωϊσμούς καί ὑπερβολική αὐταρέσκεια. Αὐτή εἶναι ἡ σωστή παιδαγωγική, ἔλεγε…

Ρώτησαν τόν ὅσιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, «Πῶς μπορεῖ, Γέροντα, νά πλησιάσει κανείς τούς νέους πού ἔχουν παραστρατήσει;

 - «Μέ τήν ἀγάπη. Ἀν ὑπάρχει ἀληθινή ἀγάπη, ἀμέσως οἱ νέοι τό πληροφοροῦνται καί ἀφοπλίζονται. Ἔρχονται στό Καλύβι παιδιά, ἀπό χίλιες καρυδιές καρύδια, μέ διάφορα προβλήματα. Τούς καλωσορίζω, τούς κερνῶ, τούς μιλῶ, καί σέ λίγο γινόμαστε φίλοι. Ἀνοίγουν τήν καρδιά τους καί δέχονται καί τήν δική μου ἀγάπη. Μερικά, τά κακόμοιρα, εἶναι τόσο στερημένα! Διψοῦν γιά ἀγάπη. Φαίνεται ἀμέσως πού δέν ἔνιωσαν ἀγάπη οὔτε ἀπό μάνα οὔτε ἀπό πατέρα⋅ δέν χορταίνουν. Ἔτσι ἅμα τά πονέσεις, ἅμα τά ἀγαπήσεις, ξεχνοῦν καί τά προβλήματα, καί τά ναρκωτικά ἀκόμη, φεύγουν καί οἱ ἀρρώστιες, ἀφήνουν καί τίς ἀταξίες καί ἔρχονται εὐλαβικοί προσκυνητές μετά στό Ἅγιον Ὄρος. Γιατί πληροφοροῦνται κατά κάποιον τρόπο τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί βλέπω ἔχουν μιά ἀρχοντιά πού σοῦ ραγίζει τήν καρδιά. Νά μή δέχωνται οἰκονομική βοήθεια, ἐνῶ ἔχουν ἀνάγκη, ἀλλά νά πιάνουν δουλειά, γιά νά τά βγάλουν πέρα καί νά πᾶνε τή νύχτα στό σχολεῖο. Αὐτά τά παιδιά ἀξίζει νά τά βοηθήσει κανείς.

- «Οἱ γονεῖς, ὅσο μποροῦν, νά βοηθοῦν τά παιδιά, ὅταν εἶναι μικρά. Τά παιδιά εἶναι ἄδειες κασσέττες. Ἄν γεμίσουν Χριστό, θά εἶναι κοντά Του γιά πάντα. Ἄν ὄχι, εἶναι πιό εὔκολο, ὅταν μεγαλώσουν, νά παραστρατήσουν. Ἄν μικρά βοηθηθοῦν, καί νά ξεφύγουν ἀργότερα λίγο, πάλι θά συνέλθουν. Ἄν ποτισθεῖ τό ξύλο μέ λάδι, δέν σαπίζει. Λίγο ἄν ποτισθοῦν τά παιδιά μέ εὐλάβεια, μέ φόβο Θεοῦ, δέν ἔχουν ἀνάγκη μετά», συμβούλευε ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης…

  ( …) Στά ὅσα παραπάνω ταπεινά καταθέσαμε στήν ἀγάπη σας, μέσα ἀπό τήν ταπεινή μας αὐτή ὁμιλία, ὑπογραμμίστηκε ἡ δύναμη τοῦ παιδαγωγικοῦ λόγου τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων. Τή δύναμη τῆς ἀγάπης τους γιά τίς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ, γιά μᾶς τούς ταλαίπωρους ἀνθρώπους, καί εἰδικότερα τούς νέους.

Ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, ἀπό τά χρόνια τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου ὥς τίς μέρες μας, μέ τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ ἁγίου Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου καί τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, στέλνονται στόν κόσμο μας ἀνταύγειες αἰωνιότητας. Ἀνταύγειες αἰωνιότητας πού ζωντανεύουν τὴν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως.

 Καί σήμερα, στήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὄχι μόνο ἀντλοῦμε δύναμη καί ἐλπίδα, ὄχι μόνο λαμβάνουμε ὑπόδειγμα ἁγιαστικῆς βιοτῆς καί ἐμπειρίας, ἀλλά κυρίως ὁμολογοῦμε τή βιωματική πεποίθηση πού εἶχαν καί ἀκτινοβολοῦσαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἀνάμεσά τους καί οἱ Ἁγιορεῖτες, πώς ὁ Χριστός ἀνέστη! 

Ἀποσπάσματα ἀπό Ὀμιλία τοῦ Γέροντος Παταπίου, πού πραγματοποιήθηκε, παρουσία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Εἰρηναίου, στό Πνευματικό Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, στό Ἡράκλειο, τήν Κυριακή 20 Μαρτίου 2016. Ἡ ἐκδἠλωση διοργανώθηκε ἀπό τόν φιλοπρόοδο Σύλλογο Φίλων τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἡρακλείου.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΠΡΑΞΙΑ

                                Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ὀρθοδοξία και ὀρθοπραξία

   Σήμερα Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, μέ­σα ἀ­πό τή θε­ο­λο­γί­α καί τούς ἀ­γώ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, σπου­δά­σα­με τήν ὀρ­θή πί­στη στό πρό­σω­πο τοῦ Χρι­στοῦ πού ἀ­να­ζη­τοῦ­με  [...]

Τό ἦθος τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι σταυροαναστάσιμο. Γιατί, Ὀρθοδοξία, ἀνάμεσα σέ ἄλλα σημαίνει θυσία, αὐταπάρνηση, αὐτοκένωση, συναλληλία, «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε», στεναγμός ἀνεκλάλητος, χαρμολύπη, αὐτομεμψία, ταπείνωση, διά Χριστόν μωρία, τοῦ κόσμου ἀποταγή, μετάνοια ἀγόγγυστη, συμμαρτυρία καί μαρτύριο Χριστοῦ.

  Σημαίνει ταπείνωση, μύηση στόν πόνο, συσταύρωση μέ τήν ὀδύνη τοῦ ἄλλου προσώπου, συνταύτιση νοερή καί πραγματική μέ τόν θλιβόμενο, τόν πενθοῦντα, τόν ὑστερούμενο, σκύψιμο πάνω ἀπό τίς πληγές, γονυκλισία καρδίας «ἐν τῷ ταμείῳ ἡμῶν».

  Ὀρθοδοξία σημαίνει νά μήν ζεῖς ἐσύ πλέον, ἀλλά νά ζεῖ «ἐν σοί Χριστός». Σημαίνει ἑκούσια στέρηση κάθε ἀνακούφισης, νά ἀνιχνεύεις τόν πόνο στήν χαρά, καί στήν χαρά νά μήν λησμονεῖς τήν θλίψη. Νά μήν βρίσκεις ἡσυχία γιά τήν δυσχέρεια καί τήν ἀδικία τοῦ κόσμου καί συνάμα νά παραμένεις χαρούμενα νηφάλιος ὅταν διώκεσαι, μαρτυρεῖς, συκοφαντεῖσαι καί βάλλεσαι πανταχόθεν ἀπό τήν ἀσφυκτική καί ἀλγεινή κακία τοῦ κόσμου ἤ νά ἀσθενεῖς καί τότε ἀκριβώς νά χαίρεσαι!  Αὐτό εἶναι τό σταυρώσιμο ἦθος τῆς ὀρθοδοξίας.

  Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως πλευρά, ὑπάρχει καί τό ἀναστάσιμο ἦθος: μυστήριο, εὐχαριστία, δοξολογία, βάπτισμα, ἑορτή, ζωή, χαρά, πίστη καί ἐλπίδα. Ὑπάρχει ἀδιάλειπτη προσευχή, νήψη, ἄφεση, μίμηση ἁγίου, ἐλευθερία, πνευματική εὐχαρίστηση, ἀνακούφιση στά βάσανα, κοινωνία, ἀγάπη, ἁγιασμός, θαῦμα, φωτισμός, θέωση.

Ἡ Ὀρθοδοξία γιά τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὡς πίστη καί διδασκαλία, πρέπει νά μετουσιωθεῖ καί σέ ὀρθοπραξία στόν τρόπο τῆς  ζωῆς μας. Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἡ ζωή τους εἶναι βιωμένο Εὐαγγέλιο,  ἄς μᾶς ἐμπνεύσουν στόν ἀγῶνα μας αὐτό.

Ἀπόσπασμα ἀπό ὁμιλία τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Ματθαίου τῶν Σιναϊτῶν, μετοχίου τῆς μονῆς Σινᾶ στό Ἡράκλειο τῆς Κρήτης, κατά τή θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας. 20 Μαρτίου 2016

ΑΓΙΟΡΕΙΤΕΣ ΛΟΓΙΟΙ - ΑΓΑΠΙΟΣ ΛΑΝΔΟΣ Ο ΚΡΗΣ

ΜΟΝΑΧΟΣ ΑΓΑΠΙΟΣ ΛΑΝΔΟΣ Ο ΚΡΗΣ

Αγιορειτικός λόγος εν όψει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Αρχιμανδρίτης Αλέξιος

Ηγούμενος Ιεράς Μονής Ξενοφώντος

Αγίου Όρους

 

Αγαπητοί.

Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι πνευματικό στάδιο αρετών, καιρός μετανοίας και προσευχής, νήψεως και κατανύξεως, περίοδος νηστείας, ψυχικής καθάρσεως και συγχωρήσεως. 

Όλη η ευλογημένη αυτή περίοδος είναι μία ιερά πορεία, που προβάλλει η Αγία Εκκλησία μας κατ᾿ έτος, για καθένα πιστό που ποθεί να συμπορευθεί με τον Σωτήρα Χριστό, να συναναστηθεί και να μετέχει της αιωνίου θείας Βασιλείας Του.

Η Εκκλησία μας ως στοργική Μητέρα, με τα σωτηριώδη Μυστήριά Της, τις προηγιασμένες θείες Λειτουργίες, τους κατανυκτικούς Εσπερινούς, τους λαοφιλείς Χαιρετισμούς της Υπεραγίας Θεοτόκου, τα μεγάλα Απόδειπνα, τον Μέγα Κανόνα της μετανοίας, έρχεται να μας αφυπνίσει και μας προσκαλεί στην άσκησι της εγκρατείας, της προσευχής και ευποιΐας, και στην οδό της ψυχοσώστου μετανοίας.

Αυτόν τον ιερό σκοπό έχει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και μας τον υπενθυμίζει καθημερινά με τους ιερούς ύμνους του Τριωδίου: «Αρχήν κατανύξεως και μετανοίας, κακών αλλοτρίωσις, και παθών εγκράτεια, διό σπουδάσωμεν, αποκοπήν των πονηρών έργων ποιήσασθαι». Η πάλη κατά του κακού και της αμαρτίας απαιτεί μετάνοια, απόρριψι των κακών, έλεγχο των παθών και αποκοπή από τα πονηρά έργα. Και σ᾿ αυτήν την πάλη επιδίδονται όσοι ποθούν τον Θεό και έτσι γίνονται μέτοχοι και της τελικής νίκης.

Η αναγκαιότης να «καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος» είναι βασική επιθυμία κάθε αληθινού Χριστιανού, και αυτό μας το χαρίζει το Πανάγιο Πνεύμα:

— όταν πράττουμε καρπούς αξίους της μετανοίας,

— παρέχουμε συγχώρησι στους αδελφούς μας,

— ελέγχουμε τους ατάκτους λογισμούς μας με την δύναμι της προσευχής,

— αποφεύγουμε την κρίσι και κατάκρισι των συνανθρώπων μας,

— ελεούμε τους πτωχούς και βοηθούμε τους πάσχοντας,

— μετέχουμε των θείων Μυστηρίων και

— προσευχόμεθα υπέρ πάντων ανθρώπων.

Έτσι έρχεται η ειρήνη του Θεού και βραβεύει την καρδιά και την σκέψι μας με την θεϊκή παρουσία και χάρι.

Ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές μας ανυψώνει και η υμνολογία της Εκκλησίας μας που είναι κεκοσμημένη με εξαίσιους και θεοπνεύστους ύμνους, τους οποίους θεοφόροι άγιοι Πατέρες με πίστι και ευλάβεια κατέγραψαν και παρέδωσαν στην Εκκλησία για δοξολογία του Τριαδικού Θεού και τιμή και έπαινο των Αγίων μας.

Ξεχωριστή θέσι στα υμνολογικά ποιήματα της Εκκλησίας μας κατέχουν οι ύμνοι που είναι αφιερωμένοι στην Κυρία και Δέσποινα του κόσμου, την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία. Τα Θεοτοκία, τα Θεοτοκάρια, οι Παρακλητικοί κανόνες στην Θεοτόκο, οι ύμνοι στις ακολουθίες των Θεομητορικών εορτών, όλα αυτά τα απανθίσματα των Θεοτοκοφίλων αγίων Πατέρων μας και υμνογράφων εκφράζουν τον πλούτο της Θεομητορικής παρακλήσεως προς το ανθρώπινο γένος, αλλά και την βαθειά ευσέβεια, πίστι και αγάπη των πιστών προς την Πανύμνητο Μητέρα του Θεού και μητέρα όλου του κόσμου.

Είναι γνωστό πως ξεχωριστή θέσι κατέχει στις ψυχές των Ορθοδόξων Χριστιανών ο ευχαριστήριος ύμνος, οι Χαιρετισμοί προς την Θεοτόκο, που αποτελεί ποίημα του πιστού λαού του Θεού και εκφράζει την άπειρη ευγνωμοσύνη και τις θερμές ευχαριστίες μας στην αιτία της σωτηρίας, της χαράς, της ελπίδος αλλά και της ειρήνης του κόσμου που είναι η ανύμφευτος Νύμφη και αειμακάριστος και παναμώμητος Προστάτις και βοηθός του γένους μας. Είναι άξιον και δίκαιον να την υμνούμε και δοξολογούμε για τις άπειρες προς εμάς ευεργεσίες Της.

Ο Γέροντάς μου μας προέτρεπε καθημερινά να λέγουμε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας προς δόξα και τιμή του αγίου ονόματός Της και προς ψυχική μας ωφέλεια και παράκλησι.

Η νήψι και η επίκλησι του ονόματος του Θεού και της Παναγίας Μητέρας Του είναι φωτοτόκος αρετή, που γεννά το φως και την χαρά στην ζωή μας. Και όσο περισσότερο ζυμώνεται η ύπαρξί μας με την πνευματική άσκησι και με την προσευχή, όσο ετοιμάζουμε εαυτούς, όσο υπομένουμε τις δοκιμασίες του Θεού, όσο συναισθανόμεθα τις αμαρτίες μας, τόσο περισσότερο η χάρις του Θεού έρχεται και ενοικεί μέσα μας, και καθαρίζει τον νου και την καρδιά μας από συνειδήσεως πονηράς.

Όλος αυτός ο ευλογημένος αγώνας στεφανώνεται με την χαρά της Αναστάσεως που δεν είναι μόνον Πασχαλινή ευφροσύνη αλλά μετοχή των επουρανίων αγαθών από την παρούσα ακόμη ζωή.

Εύχομαι, οι δυσκολίες του παρόντος καιρού να μετατραπούν σε ευλογίες για τον τόπο μας και τον σύμπαντα κόσμο. Και τις ιερές αυτές ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που αρχίζει με την χάρι του Θεού, να εντείνουμε τις προσευχές μας προς τον Οικτίρμονα Θεό και την Παναγία μας, όπως κάνουμε και εμείς εδώ στο Άγιον Όρος, και να ζήσει ο καθένας μας την προσωπική του μεταμόρφωσι διά της μετανοίας, για να πλεονάσει το έλεος του Θεού που παρέχεται, όπως λέγει ο Κύριός μας, στους ταπεινούς και απλούς και υπάκουους πιστούς, και να αξιωθούμε και της χαράς της Αναστάσεως.

Καλή και ευλογημένη Τεσσαρακοστή!

 

ΠΗΓΗ:

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑΚΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ