ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ Ο ΕΞ ΑΓΡΑΦΩΝ

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ

                          Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

             Ἱερομόναχος Κύριλλος ὁ ἐξ Ἀγράφων

Ὁ «φιλόσοφος καί θαυμάσιος ἀνήρ» ἱερομόναχος Κύριλλος ὁ ἐξ Ἀγράφων, συμμαθητής καί σύγχρονος Ἰωάννου καί Σεργίου τοῦ Μακραίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ, ὁ «πολλούς χρόνους χρηματίσας διδάσκαλος καί πνευματικός τῆς ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ Ὄρους», καταγόταν ἀπό τόν Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων καί ἦταν ἐξάδελφος τοῦ προαναφερθέντος διδασκάλου Σεργίου Μακραίου. Ἀσκεῖται μόνιμα στό Ἅγιον Ὄρος ἀπό τό 1771, μονάζοντας στό λαυριωτικό Κελλί τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (Κουκουζέλη). Χρημάτισε διδάσκαλος τοῦ ἱερομονάχου Θεοδωρήτου τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων στήν Ἀθωνιάδα, ὅταν ὁ πρῶτος μετακλήθηκε γιά νά διδάξει ἐκεῖ ἀπό τή σχολή τῆς Κοζάνης. Ἴσως νά εἶχαν γνωριστεῖ στά Ἰωάννινα, ὅταν ὁ Κύριλλος πῆγε ἐκεῖ γιά ἀνώτερες σπουδές. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριλλος ὑπῆρξε μαθητής τοῦ Θεοφάνους τοῦ ἐξ Ἀγράφων, τοῦ βιογράφου τοῦ Διονυσίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ, στή Σχολή πού ἵδρυσε ὁ τελευταῖος στά 1834, στήν ἰδιαίτερη πατρίδα του (στόν κώδικα τῆς μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τοῦ Φουρνᾶ, σ. 83, ὑπάρχει σημείωμα τοῦ ἡγουμένου τῆς μονῆς Στεφάνου Φίλη μέ χρονολογία 1819, πού ἀναφέρει ὅτι: «σχολαρχοῦντος τοῦ ἀοιδίμου Διδασκάλου Θεοφάνους ἐδιδάχθησαν τήν φιλοσοφίαν ὅ τε ἀείμνηστος Σέργιος Μακραῖος ...καί ὁ Κύριλλος πνευματικός τοῦ Ἁγίου Ὄρους, σοφοί ἄνδρες καί γωστοί τοῖς ἐν τῇ βασιλευούσῃ προκρίτοις τοῦ γένους...»). Ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γνώριζε καλά τόν Κύριλλο. Σέ μία ἐπιστολή του πρός αὐτόν τόν συμβουλεύει νά μήν ἐπηρεάζεται ἀπό τό δυτικό τρόπο σκέψης (Κώδ. ΕΒΕ 2182, φ. 73). Ἐκοιμήθη στίς 5 Μαΐου 1805, ἔχοντας διακονήσει στόν ἱερό τόπο ὡς κοινός Πνευματικός τοῦ Ὄρους ἀπό τό 1755, μετά ἀπό πατριαρχική ἐντολή. «Τούτου τό σῶμα οἱ μαθηταί αὐτοῦ, φέροντες ἐκ τῶν Καρεῶν, ἔθαψαν εἰς Ἐσφιγμένου».

ΒΡΑΓΓΙΑΝΑ. ΑΝΔΡΙΑΝΤΕΣ  ΛΟΓΙΩΝ  ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Κ. ΤΣΙΩΛΗ

 Περί τοῦ Κυρίλλου βλ. ἐνδεικτικά: Μακραίου Σεργίου, «Ὑποµνήµατα Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας (1750-1800)», ἔκδ. Σάθα Κ., Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τ. Γ΄, Βενετία 1876, σ. 278. Δηµαρᾶ Κ., «Θεοφάνους τοῦ ἐξ Ἀγράφων Βίος Διονυσίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ», Ἑλληνικά 10 (1937-1938), 215, 218. Σωτηρόπουλου Χ., «Κολλυβάδες - Ἀντικολλυβάδες», Ἀντίδωρον Πνευµατικόν. Τιµητικός Τόµος Γερασίµου Ἰω. Κονιδάρη, Ἀθῆναι 1981, σσ. 464 κ.ἑ. Χρυσοβέργη Ἀθ., Οἱ θεολογικές κατευθύνσεις τοῦ πατριάρχη Καλλινίκου Γ’ (1713-1791) καί τά βασικά προβλήµατα τῆς ἐποχῆς του µέ βάση τήν ἐπιστολογραφία του, Λάρισα 2000, σσ. 136-139. Τζώγα Χ., «Κύριλλος ὁ ἐκ Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων, Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς 54 (1971) 71-80. Πασχαλίδη Σ., Τό ὑµναγιολογικό ἔργο τῶν Κολλυβάδων. Συµβολή στή µελέτη τῆς ἁγιολογικῆς γραµµατείας κατά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, ἐκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2007, σσ. 30-31. Παταπίου Καυσοκαλυβίτου, μοναχοῦ, Ὁ μοναχός Ἰάκωβος Νεασκητιώτης καί τό ἔργο του, [διδακτορική διατριβή], Ἅγιον Ὄρος 2014, σ. 43. Τσιώλη Κ., Κύριλλος ὁ ἐκ Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων διδάσκαλος στή σχολή τῆς Κοζάνης, http://ellinomouseionagrafon.blogspot.gr/2014/10/blog-post_14.html.