Ἕνας Ἁγιορείτης διδάσκαλος τοῦ Γένους.
«Η γαρ σοφία του κόσμου τούτου μωρία παρά τω Θεώ εστι» (Α΄ Κορ. γ΄ 19) τονίζει ο πυρφόρος Απ. Παύλος. Η σοφία εξασφαλίζεται με τη συσσώρευση γνώσεων, δεν εξασφαλίζει όμως τη σωτηρία. Μεγιστοποιείται από τους ανθρώπους, ελαχιστοποιείται όμως από τον Θεό. Και οι Αθλητές του Χριστού, οι Άγιοι, επεσήμαναν τον ύφαλο και τον απέφυγαν.
Ο όσιος Ιερόθεος φωτεινή διάνoια, πολυμαθής προσωπικότητα, αντέδρασε δυναμικά, κεραυνοβόλα, σωτήρια, στην πρόκληση της σοφίας του κόσμου τούτου.
Ας παρακολουθήσουμε την όλη βιοτή του. 1686 και στην Καλαμάτα της Πελοποννήσου γεννιέται ο Ιερόθεος από τον Δήμο και την Ασημίνα, γονείς ευσεβείς και πλούσιους. Σκεύος εκλογής ο Όσιος, αφού προτού αντικρίσει το φως του ήλιου, κάποιος ενάρετος Ασκητής αποκαλύπτει στη μητέρα του τη θεαρέσκεια για τη ζωή του. Οι γονείς του επιδεικνύουν αμέριστο ενδιαφέρον για τη μόρφωσή του. Ο ίδιος διαθέτει φιλομάθεια, επιμέλεια, προθυμία, ζέση, οξύνοια, μνήμη και κρίση. Επτά χρονών παιδί είναι κάτοχος πολυπληθών και ποικίλων γνώσεων, που προξενούν κατάπληξη και θαυμασμό. Είναι ένας μικρός ενήλικας, με φρόνημα στερεό και νου γηραλέο, αφού αποφεύγει τα παιχνίδια και ασχολείται με τη μελέτη. Πιστεύει, ότι ο πλούτος των γνώσεων θα εξασφαλίσει την κατανόηση των Θείων Γραφών. Και η δίψα για μάθηση γίνεται ακατάσχετη.
Οι γονείς, αφού εξόπλισαν το παιδί τους με όλα τα εφόδια της γνώσης και της χριστιανικής ανατροφής, ποθούν τη δημιουργία μιας ευτυχισμένης οικογένειας. Σύντομα αρραβωνιάζουν ακούσια το γιό τους. Η λύπη του είναι απερίγραπτη. Η υπακοή όμως στη γονική προσταγή υπερισχύει. Παράλληλα δέεται επίμονα στον Κύριο να εμποδίσει αυτό το γάμο. Και ο Θεός, που διαβλέπει την ευλάβειά του και προγνωρίζει το μέλλον του, εκπληρώνει τον ενδόμυχο πόθο του. Δεκαέξι μέρες πριν το γάμο καλεί ο Θεός τους γονείς στον Ουρανό.
Ο Ιερόθεος απελεύθερος πλέον στοχεύει και την παρθενία να διατηρήσει και τη μάθηση να συνεχίσει. Έτσι διαφεύγει και καταφεύγει στη Ζάκυνθο. Οι πλούσιοι συγγενείς του σκοπεύουν να τον στείλουν για συνέχιση των σπουδών στην Ευρώπη. Ο ίδιος προβληματίζεται. Το Άγιο Όρος με τους Αθλητές του πνεύματος, τους θεοφόρους πατέρες, τον προσελκύει. Ο πόθος της αρετής φουντώνει στα στήθη του. Και η αναχώρηση για το περιώνυμο Όρος είναι άμεση.
Έρχεται και συγκατοικεί με έναν ερημίτη. Εκεί μελετά κείμενα και βιογραφίες Οσίων Μοναχών και παρακολουθεί τους πολύχρονους αγώνες τους, αλλά και τις αιφνίδιες πτώσεις τους. Απελπίζεται και επιλέγει συντομότερο δρόμο σωτηρίας, το μαρτύριο. Σκοπεύει να το επιζητήσει. Αλλά η Παύλεια ρήση: «εάν δε και αθλή τις ου στεφανούται, εάν μη νομίμως αθλήση» (Β΄ Τιμ. β΄, 5) τον παρεμποδίζει. Η γνησιότητα της άθλησης απαιτεί μαρτυρική ανταπόκριση στην προκλητικότητα των αλλοπίστων.
Έτσι αναχωρεί για την Ι. Μονή Ιβήρων, ρασοφορεί και ακολουθεί τη συνοδεία του Προεστώτα, που κατευθύνεται στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί ελπίζει να δοθεί αφορμή για παρρησιακή ομολογία. Όμως οι μέρες κυλούν άκαρπα. Η συντροφιά του προκαλείται έντονα, ενώ ο ίδιος παραμένει απείραστος. Το θέλημα του Θεού αντιστρατεύεται τις επινοήσεις του. Ο Ιερόθεος βρίσκεται στο σωστικό σχέδιο του Θεού, αλλά με τρόπο επιλεκτικά θεϊκό. Περίλυπος κατευθύνεται βορειότερα και έρχεται στη Βλαχία. Εκεί χειροτονείται Διάκονος από το Μητροπολίτη Σόφιας Αυξέντιο και παρακολουθεί μαθήματα κοντά στον Κύπριο δάσκαλο Μάρκο. Αργότερα επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη και διδάσκεται φιλοσοφία από τον Αργείο δάσκαλο Γιακουμή. Η μαθησιακή όμως δίψα είναι ακόρεστη, γι΄ αυτό και πηγαίνει στη Βενετία για τελειότερες σπουδές. Η κατά κόσμον, όμως, σοφία δεν καλύπτει κενά, δεν χαρίζει πληρότητα στους κατόχους της. Και ο Ιερόθεος το νιώθει έντονα. Η επανάκαμψη στο Άγιο Όρος είναι επιτακτική. Στην Ι.Μ. Ιβήρων είναι ευπρόσδεκτος. Η εντρύφηση στις Θείες Γραφές και τα Πατερικά κείμενα αρχίζει ενδιάθετα και αποφασιστικά. Επισυνάγει πολύτιμα εφόδια για τον πνευματικό αγώνα και ψυχωφελείς υποθήκες.
Παράλληλα νηστεύει, αγρυπνεί, προσεύχεται ακούραστα. Τότε αξιώνεται και του χαρίσματος της Ιερωσύνης από το Μητροπολίτη Νεοκαισαρείας Ιάκωβο, όταν είναι τριάντα χρονών. Ο αγώνας εντείνεται. Στοχεύει στη θέωση και επιδιώκει την επίτευξή της. Επιδίδεται σε αυστηρότατη νηστεία, σε ολονύκτια αγρυπνία, σε αδιάκοπη προσευχή. Ταπεινά και αθόρυβα αγωνίζεται ενάντια στα «κατά φύση» για να πετύχει τα «υπέρ φύση». Υποδουλώνει τη σάρκα και ελευθερώνει το πνεύμα. Βιώνει τη χαρμολύπη, αποκτά την υψοποιό ταπείνωση, ζει την ανιδιοτελή αγάπη. Ελεεί τους πτωχούς αφειδώλευτα και δανείζει το Θεό αδιαμφισβήτητα. Και η θεϊκή ευαρέσκεια εκφράζεται με την παροχή ιαματικής Χάρης στο νόμιμο Αθλητή. Πολλοί προσέρχονται ασθενείς και όλοι αναχωρούν υγιείς, δοξάζοντας τον Θεό.
Η ασύνορη αγάπη του διαχέεται αδιάκριτα. Κι όταν καταφθάνουν έντρομοι οι κάτοικοι της Σκοπέλου, Μητροπόλεως Ευβοίας, για τη θανατική συμφορά που τους βρήκε κι επιζητούν εναγώνια την προσευχητική του παρουσία, εισακούει στις παρακλήσεις και μεταβαίνει στο νησί με συνοδεία Μοναχών. Στη Σκόπελο διαμένει οκτώ συναπτά χρόνια. Είναι χρόνια αγωνιστικά, αλλά και καρποφόρα. Ο ίδιος έχει φθάσει σε ύψη αρετής και ακτινοβολεί η ζωή του. Διδάσκει με τα λόγια και με το παράδειγμά του.
Ζει ελλάμψεις θεϊκές και προγεύεται τη Βασιλεία του Θεού. Στηρίζει το λαό του Θεού με την εξομολόγηση και κατευθύνει ψυχές σωτήρια. Οι πιστοί προστρέχουν, σα διψασμένα ελάφια κοντά του και ξεδιψούν στα θεόσοφα λόγια του.
Προγνωρίζει όμως την εκδημία του και ποθεί την αδιάλειπτη επικοινωνία με τον Θεο. Έτσι για περισσότερη ησυχία φεύγει στο ερημονήσι της Γιούρας, μαζί με τον ενάρετο μαθητή του Ιερομόναχο Μελέτιο και τους συνασκητές Μοναχούς Ιωσήφ και Συμεών. Συνασκείται μικρό χρονικό διάστημα, ασθενεί ολιγοήμερα και τη 13η Σεπτεμβρίου 1745, σε ηλικία 59 χρονών, εγκαταλείπει τη ματαιότητα και μεταβαίνει στην Αιωνιότητα. Εκεί, στη χώρα την αείφωτη, παίρνει τον άφθαρτο στέφανο του αναίμακτου μαρτυρίου της πολυετούς, εκούσιας κακοπάθειας, για την αγάπη του Χριστού.
Το σώμα του ενταφιάζεται ευλαβικά και ευωδιάζει και θαυματουργεί κατά την ανακομιδή. Τότε, η αγία κάρα και η σιαγόνα μεταφέρονται στην Ι.Μ. Ιβήρων, όπου τιμώνται πανηγυρικά στις 13 Σεπτεμβρίου.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΛΕΙΔΩΝΙΑΡΗ, Eκπαιδευτικός
Τό μονύδριο τοῦ Ἁγ. Ταξιάρχη στή Βάτο, στή Σκόπελο ὅπου ἀσκήθηκε ὁ ὅσιος Ἱερόθεος
ο «ΙΗ' αιών ομοιάζει εν Άθω εις πολλά τον ΙΔ'»36. Πρώτος της πνευματικής αυτής κινήσεως υπήρξε ο όσιος Ακάκιος ο Καυσοκαλυβίτης (+1730), τον οποίο δικαίως ο ομόφρονας υποτακτικός του παπα-Ιωνάς ο Καυσοκαλυβίτης (+1765) εξαίρει ως πρότυπο ασκητή-ησυχαστή, νηστευτή-σπηλαιώτη, αλείπτη νεομαρτύρων, διδάσκαλο της νοεράς προσευχής, όταν προσευχόταν «έβγαινε φλόγα πυρός από του στόματός του»37. Του ίδιου πνεύματος ήταν και ο όσιος Ιερόθεος ο Ιβηρίτης (+1745), περί του οποίου ο πρώτος βιογράφος του όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, γράφει περί των μεγάλων ασκητικών του αγώνων και προσευχών του «μετά δακρύων πολλών και στεναγμών (έλεγε) το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με». Είχεν έργον παντοτινόν ο αείμνηστος, και εσπούδαζεν, αν ήτον τρόπος, και δεν εμποδίζετο από τους ανθρώπους, να μην την αφίνη, ούτε από τον νουν του ούτε από το στόμα του»38
"Η ησυχαστική παράδοση στο Άγιον Όρος από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά έως σήμερα"
Μωυσέως Μοναχού Αγιορείτου
Βίος και Πολιτεία του Οσίου και θεοφόρου Πατρός ημών Ιεροθέου. Νέον Εκλόγιον, ό. π., σ. 354. Α. Γριτσόπουλου. «Ιερόθεος ο Ιβηρίτης», Θ. Η. Ε., τόμ. 6 (1965). στ. 800-802
"Η ησυχαστική παράδοση στο Άγιον Όρος από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά έως σήμερα"
Μωυσέως Μοναχού Αγιορείτου
Βίος και Πολιτεία του Οσίου και θεοφόρου Πατρός ημών Ιεροθέου. Νέον Εκλόγιον, ό. π., σ. 354. Α. Γριτσόπουλου. «Ιερόθεος ο Ιβηρίτης», Θ. Η. Ε., τόμ. 6 (1965). στ. 800-802
Τά κείμενα προέρχονται ἀπό τό ἰστολόγιο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ. Ἡ φωτογραφία ἀπό τή Σκόπελο εἶναι τοῦ συνεργάτη τοῦ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ π. Κωνσταντίνου Καλλιανοῦ
