ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ ΩΣ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΠΑΪΣΙΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ἀπό τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ ὥς τόν ὅσιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη: Ἀνταύγειες αἰωνιότητας ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος

Δεύτερη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν σήμερα καὶ καθὼς πορευόμαστε μέ ἐλπίδα στὴ στενή ἀτραπό τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλει ὡς πρότυπο ὀρθοδοξίας καί ἁγιαστικῆς ζωῆς ἕναν Ἁγιορείτη ἅγιο⋅ τόν ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Ὁ λόγος εἶναι ἡ ἐνίσχυσή μας στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα τῆς περιόδου αὐτῆς, πού εἶναι ὁ εὐπρόσδεκτος καιρός τῆς μετανοίας γιά ὅλους μας...

[...] Εἶναι κοινή συνείδηση ἀνάμεσα στούς πιστούς ὅτι ὁ σήμερα ἑορταζόμενος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, συνοψίζοντας τή διδασκαλία τῶν προγενεστέρων Πατέρων, συγκαταλέγεται στούς γίγαντες τοῦ Πνεύματος.

   Ἡ Σύνοδος τοῦ ἔτους 1368, πού διακήρυξε στὸν κόσμο τὴν ἁγιότητα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, μετέφερε τὴ μνήμη τοῦ Ἁγίου τὴν Β΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν. 

Πρόκειται γιά μία πράξη συμβολικὴ καθώς ἡ σημερινὴ ἡμέρα τιμᾶται στόν ὀρθόδοξο κόσμο ὡς ἐπέκταση καὶ προέκταση τῆς προηγούμενης Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας...

[...] Ἀπό τή μελέτη τοῦ συγγραφικοῦ του ἔργου γίνεται κατανοητό πόσο σπουδαία εἶναι ἡ προσφορά τῆς διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ ἀπέκτησε πρῶτα προσωπική γνώση τοῦ Θεοῦ, ἔγινε στή συνέχεια ἀπλανής θεολόγος, κήρυκας καί διδάσκαλος τοῦ ἀκτίστου Φωτός. Διέσωσε ὅλες τίς ἀληθινές προϋποθέοεις τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας καί ἐξέφραοε τήν ἐμπειρία τοῦ  Ἁγίου  Ὄρους, πού εἶναι ἐμπειρία τῆς ὀρθόδοξης ᾽Εκκλησίας...

[...] Μᾶς νουθετεῖ ὁ νεώτερος Ἁγιορείτης, ἅγιος Παΐσιος:
«Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου τρέχει μέ ταχύτητα μεγαλύτερη τοῦ φωτός. Ἡ μεγάλη αὐτή  δύναμη τοῦ νοῦ πρέπει νά ἀξιοποιηθεῖ ἀπό τόν ἄνθρωπο προκειμένου νά κατευθυνθεῖ ὁ νοῦς ὁλόκληρος πρός τόν Θεό, τόν Δημιουργό τοῦ φωτός. Ἐάν ὅμως αὐτή ἡ δύναμη εἶναι σκορπισμένη, πῶς εἶναι δυνατόν νά ἔχει δύναμη ὁ νοῦς; Ὅταν ὅμως κατορθώσει ὁ νοῦς νά ἀνέβει ψηλά, τότε καί ὅλα τά πράγματα τά βλέπει ἀπό ψηλά μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς, μέ τό θεϊκό μάτι, τόν θεῖο φωτισμό».

  Στό κείμενο του αὐτό ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης συμφωνεῖ μέ ὅλους τούς πρό αὐτοῦ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Νά τί διδάσκει γιά τό ἴδιο θέμα ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Ἐκεῖνος πού ἀπέκοψε κάθε ροπή τῆς ψυχῆς του πρός τά κάτω, καί ἐλευθερώθηκε ἀπό ὅλα μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, μόνος αὐτός, ἔχοντας θεωθεῖ καί ἔχοντας γίνει φῶς μέσα στή θέα καί ἀπόλαυση ἐκείνη τοῦ φωτός, γνωρίζει τό ὑπέρλαμπρο καί πράγματι ἀκατανόητο τοῦ Θεοῦ»...

[...] Μά καί στό θέμα αὐτό τῆς ἀγάπης ἡ πνευματική συγχορδία τῶν Ἁγίων εἶναι θαυμαστή. Ἕτσι, ἡ ταπείνωση καί ἡ εἰρήνη τῶν λογισμῶν ἀποτελοῦν κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ τόν νοητό χῶρο, μέσα στόν ὁποῖο ἀναπτύσσονται τά διάφορα εἴδη τῆς ἀληϑινῆς ἀρετῆς. Στό κέντρο τοῦ χώρου αὐτοῦ ὑψώνεται τό βασίλειο τῆς ἀγάπης, πού ἔχει στά πρόϑυρά του «τό προοίμιον τοῦ μέλλοντος αἰῶνος», τήν ἀνεκλάλητη καί ἀνα­φαίρετη χαρά.

    Ἡ ἀγάπη εἶναι προϋπόθεση γιά νά φέρει τό ἐπιδιωκόμενο ἀποτέλεσμα τοῦ ἐλέγχου τῶν σφαλμάτων τοῦ ἄλλου κι αὐτό εἶναι κάτι πού τό ὑπογραμμίζει ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης: «Ὅταν ἐλέγχουμε κάποιον ἀπό ἀγάπη, εἴτε τήν καταλαβαίνει ὁ ἄλλος τήν ἀγάπη μας εἴτε ὄχι, ἡ ἀλλοίωση γίνεται στήν καρδιά του, ἐπειδή κινούμαστε ἀπό καθαρή ἀγάπη.

 Ἐνῶ ὁ ἔλεγχος πού γίνεται χωρίς ἀγάπη, μέ ἐμπάθεια, τόν κάνει τόν ἄλλο θηρίο γιατί ἡ κακία μας προσκρούει στόν ἐγωϊσμό του...Ὅταν ἀνεχώμαστε τόν ἄλλον ἀπό ἀγάπη, ἐκεῖνος τό καταλαβαίνει».

[...] Ἡ σημερινὴ τιμή στή μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ὑπογραμμίζει σέ μᾶς τούς πιστούς τήν ἀνηφορική πορεία πρός τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ταυτόχρονα ὅμως μᾶς ζωντανεύει τὴν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως.

 [...]   Στά ὅσα παραπάνω ταπεινά καταθέσαμε στήν ἀγάπη σας ὑπογραμμίσαμε τή δύναμη τῆς προσευχῆς, τή δυνατότητα νά τήν ἀσκοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, μοναχοί καί λαϊκοί, τή δυνατότητα νά γνωρίσουμε τόν Θεό μέσα ἀπό τίς θεῖες του ἐνέργειες καί νά ἑνωθοῦμε μαζί Του, τήν ἀγωνιστικότητα γιά τή διαφύλαξη τῆς ὀρθῆς πίστης, τή δύναμη τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης καί τῆς διακονίας πρός τόν ἀδελφό μας... !

   Ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, ἀπό τά χρόνια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ὥς τίς μέρες μας, μέ τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ ὁσίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, στέλνονται στόν κόσμο μας ἀνταύγειες αἰωνιότητας. Καί σήμερα, ἐν μέσῳ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὄχι μόνο ἀντλοῦμε δύναμη καί ἐλπίδα, ὄχι μόνο λαμβάνουμε ὑπόδειγμα ἁγιαστικῆς βιοτῆς καί ἐμπειρίας, ἀλλά κυρίως ὁμολογοῦμε τή βιωματική πεποίθηση πού εἶχαν καί ἀκτινοβολοῦσαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἀνάμεσά τους καί οἱ Ἁγιορεῖτες, πώς ὁ Χριστός ἀνέστη! 

Ἀποσπάσματα ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα, πού πραγματοποιήθηκε κατά τόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό στόν ἱερό ναό Ἁγίου Χαραλάμπους τῶν Χανίων τῆς Κρήτης, κατά τήν Β΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν 8 Μαρτίου 2015.