ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΑΛΙΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑ

Παναγία ἡ Παλιουριώτισσα.

Θαυμαστό ταξίδι ἀπό τή Σκόπελο στή Χαλκιδική

                                                                    τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

  

 Τό Παλιούρι, εἶναι ἕνα ὅμορφο χωριό τῆς Χαλκιδικῆς, πού βρίσκεται στό νοτιότερο τμῆμα τῆς πρώτης ἀπό τίς τρεῖς χερσονήσους της, τήν Κασσάνδρα. Τό χωριό εἶναι κτισμένο ἀμφιθεατρικά πάνω σέ λόφο, πού ἐπονομάζεται «τῆς Παναγίας», καθώς πάνω σ᾿ αὐτόν δεσπόζει μικρός ναός ἀφιερωμένος στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου. Ἐφέστιος εἰκόνα τοῦ ναοῦ ἀλλά καί ὁλόκληρου τοῦ χωριοῦ θεωρεῖται ἡ εἰκόνα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, πιθανώτατα ἔργο ἁγιορειτικοῦ ἐργαστηρίου τοῦ 18ου αἰώνα, γνωστή στίς μέρες μας περισσότερο ὡς Παναγία Παλιουριώτισσα.

   Σύμφωνα μέ τίς τοπικές παραδόσεις, κατά τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821, πού στή Χαλκιδική ὡς γνωστόν ξεκίνησε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, καί ἡ ὁποία γρήγορα καταπνίγηκε στό αἷμα ἀπό τούς Τούρκους πού ἐκδικήθηκαν μέ τόν περιβόητο «χαλασμό» τῆς Κασσάνδρας, οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ τό ἐγκατέλειψαν καί κατέφυγαν μέ πλοῖα, ἄλλοι στήν πλησιόχωρη νήσο Σκόπελο καί ἄλλη στήν Εὔβοια. Ὅσοι ἀπ᾿ αὐτούς ἔφθασαν στή Σκόπελο πῆραν μαζί τους καί τήν εἰκόνα τῆς Παλιουριώτισσας, πλήν ὅμως δέν κατάφεραν νά τήν φέρουν πίσω κατά τήν ἐπιστροφή τους στό χωριό τό 1827. Ἡ εἰκόνα ὅμως, θαυματουργικῶς, ἐπέστρεψε μόνη της στό Παλιούρι καί βρέθηκε ἀπό τούς κατοίκους στή θαλάσσια περιοχή «Κάνιστρα στά βράχια», σπασμένη ὅμως σέ δύο τεμάχια, ὅπως φαίνεται μέχρι σήμερα.

 Τήν θαυμαστή ἱστορία τῆς Παλιουριώτισσας συνοδεύει καί τό παρακάτω Μεγαλυνάριο, πού σώζεται σε χειρόγραφο συναξάρι σωζόμενο στή Βιβλιοθήκη τῆς μονῆς Μεγίστης Λαύρας:

«Πύλη σωτηρίας Μῆτερ ἁγνή,

 ἀνύμφευτε Κόρη, Παλιουριώτισσα Μαριάμ,

δίδου εἰς αἰτοῦντας, πάντα πρός σωτηρίαν,

 πρός δόξαν τοῦ υἱοῦ σου, ψυχῆς καί σώματος».

  Νά σημειώσουμε ὅτι ἡ ὁλόκληρη ἡ περιοχή τῆς Χαλκιδικῆς, καί ἡ Κασσάνδρα,  συνδέεται ἀπό αἰῶνες μέ τό Ἅγιον Ὄρος, μιά πού οἱ ἀθωνικές μονές κατεῖχαν ἐκεῖ πολυάριθμα Μετόχια. Κοντά στήν περιοχή τοῦ Παλιουρίου, καί στό τοπωνύμιο Μετόχι Ἰβήρων, ἡ μονή Ἰβήρων διατηροῦσε μέχρι τήν Μικρασιατική καταστροφή μετόχι. Ἡ γειτνίαση αὐτή τοῦ Μετοχίου μέ τό χωριό, θά πρέπει νά ἑρμηνεύσει καί τό γεγονός ὅτι στόν σημερινό ἐνοριακό ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, δεσπόζει στό τέμπλο ἀντίγραφο τῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας Πορταΐτισσας, ἔργο τοῦ ἱερομονάχου Νείλου ἀπό τήν ἰβηριτική Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Στό ἔργο αὐτό τοῦ ἔτους 1908 ἀλλά καί στίς ἄλλες εἰκόνες τοῦ ναοῦ θά ἀναφερθοῦμε προσεχῶς.

Στίς φωτογραφίες ἀπεικονίζονται ἡ θαυματουργός εἰκόνα τῆς Παναγίας Παλιουριώτισσας, ἀπόψεις τοῦ ὁμώνυμου ἱεροῦ παρεκκλησίου καί ἡ εἰκόνα τῆς Πορταΐτισσας ἀπό τό τέμπλο τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου.