Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΑ

Ο ΓΕΡΩΝ ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ Ο ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΗΣ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ 

                        Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΚΗΤΗ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΩΝ
(19ος -20ός ΑΙΩΝΑΣ)
      Τήν περίοδο τοῦ τέλους τοῦ 19ου καί τοῦ πρώτου μισοῦ τοῦ 20οῦ αἰ. ἀσκήθηκαν στή σκήτη Καυσοκαλυβίων μοναχοί, πού ἐπιδόθηκαν στή δημιουργία ἔργων μέ ἀναγνωρισμένες καλλιτεχνικές ἀξιώσεις, οἱ ὁποῖοι κατέστησαν τά Καυσοκαλύβια τό σημαντικότερο κέντρο παραγωγῆς ἔργων ξυλογλυπτικῆς στόν Ἄθωνα.

  Δημιούργησαν ἔργα ἀπαράμιλλης καλλιτεχνικῆς ἀξίας σύμφωνα μέ τίς ἐκτιμήσεις τῶν συγχρόνων τους, τῶν ὁποίων ἐξαιρετικά δείγματα σώζονται σέ ἀρκετά ἀθωνικά καθιδρύματα, στήν Ἑλλάδα ἀλλά καί στό ἐξωτερικό, ἀφοῦ τά ἔργα τῶν Καυσοκαλυβιτῶν ξυλογλυπτῶν ἤταν περιζήτητα καί μάλιστα πολλά ἀπό αὐτά προορίζονταν γιά τούς βασιλικούς οἴκους τῆς Ἑλλάδας, τῆς Βουλγαρίας καί τῆς Ρουμανίας.

    Πρόκειται ὁρισμένες φορές γιά πολυπρόσωπες συνθέσεις μέ ἰσορροπημένες ἀναλογίες καί πιστή ἐφαρμογή τῶν κανόνων τῆς προοπτικῆς, ἀκρίβεια τοῦ σχεδίου καί τῆς γραμμῆς, λεπτή ἐπεξεργασία, πλαστικότητα,  ἰσορροπημένες ἀναλογίες τῶν μορφῶν. Ἀνάμεσα στά ἔργα πού φιλοτεχνήθηκαν ἀπό τούς ἀσκουμένους στήν πλέον ἀπομακρυσμένη αὐτή ἀθωνική Σκήτη εἶναι ξυλόγλυπτα ἔργα μεγάλης ἤ μικρότερης κλίμακας, ὅπως τέμπλα καί προσκυνητάρια ἀλλά καί ἔργα μικροξυλογλυπτικῆς (εἰκόνες, ἁγιασματάρια, σφραγίδες) καθώς καί ποικίλα χρηστικά ξυλόγλυπτα ἀντικείμενα καθημερινοῦ βίου.

   Παρουσιάζονται τά ξυλογλυπτικά ἐργαστήρια τῶν καλυβῶν: Ἁγίων Πάντων καί Ζωοδόχου Πηγῆς (Συνοδεία Νικοδημαίων), Ἁγ. Εὐθυμίου τῆς περιοχῆς τοῦ Ἁγ. Νείλου (μοναχός Γρηγόριος Κατσιάνος), Ἁγ. Ἀκακίου (μοναχός Ἱερόθεος), Ἁγ. Εὐσταθίου (μοναχός Δανιήλ Πετράκης), Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου (μοναχός Ἀβράμιος), Ἁγ. Χαραλάμπους (μοναχός Ἰσίδωρος), Γενεσίου τῆς Θεοτόκου (μοναχοί Βενιαμίν καί Ἀντώνιος), Ἁγ. Μεθοδίου (μοναχός Κοσμᾶς) καί Ἁγ. Γεωργίου (μοναχός Δαβίδ) καί τό ἐργαστήριο τοῦ μοναχοῦ Γαβριήλ.

    Γίνεται  ἐπίσης μία πρώτη παρουσίαση: τῶν τέμπλων πού φιλοτεχνήθηκαν τό τελευταῖο τέταρτο τοῦ 19ου αἰ., καί τά ὁποῖα ἀπηχοῦν ἕνα καλλιτεχνικό ἰδίωμα, ἐπηρεασμένο ἀπό τή ρωσική τεχνοτροπία, καί στό ὁποῖο συνυπάρχουν ἑτερόκλητα στοιχεῖα, κλασικιστικά καί νεογοτθικά, ἀλλότρια στήν ἁγιορειτική παράδοση (παρεκκλήσι καλύβης Ἁγ. Γεωργίου Ἰωασαφαίων, παρεκκλήσι καλύβης Ἀρχαγγέλων) καί τῶν τέμπλων ἄλλων παρεκκλησίων (τοῦ τέλους 19ου-ἀρχές 20οῦ αἰ.) μέ πολύ περιορισμένο ξυλόγλυπτο διάκοσμο χωρίς καλλιτεχνικές ἀξιώσεις.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΠΑΤΑΠΙΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟ Γ΄ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ, ΑΘΗΝΑ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 22-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013